تاثیر ماساژ بر میزان رشد و الگوی خواب شیرخواران

ماساژ نوزادان و شیرخواران یک جز مهم مراقبتی در سنت جوامع مختلف به خصوص هندوستان بوده و در چند سال اخیر مورد بررسی علمی قرار گرفته است. با توجه به تحقیقات محدود در این رابطه و عدم وجود چنین تحقیقی در ایران، این مطالعه با هدف تاثیر ماساژ شیرخواران بر میزان رشد و نمو و الگوی خواب آن ها طراحی گردید.

این مطالعه یک کارآزمایی بالینی می باشد که جامعه پژوهش آن را شیرخواران 2 ماهه مراجعه کننده به درمانگاه های سطح شهر اراک تشکیل می داد. در ابتدا اندازه های توپومتریک (وزن، قد، دور سر، سینه، شکم، بازو و ران) و الگوی خواب نوزادان (مدت زمان خواب در 24 ساعت و مدت زمان خواب شبانه) بررسی شد و سپس شیرخوار به صورت تصادفی در یکی از گروه های ماساژ یا بدون ماساژ قرار گرفت. در گروه ماساژ به مادر آموزش داده شد که 2 بار در روز (صبح و شب قبل از خواب) و هر بار 10 دقیقه به مدت 4 هفته تمام بدن شیرخوار را به طور مداوم و با حرکت چرخشی یک نواخت ماساژ دهد. بعد از این مدت برای همه شیرخواران جمع آوری اطلاعات، مجددا انجام شده و با اطلاعات قبل مقایسه گردید.

فراوانی جنس و هم چنین میانگین قد و بقیه اندازه های توپومتریک شیرخواران در بدو مطالعه بین دو گروه تفاوت آماری معنی داری نداشت. بعد از 4 هفته در گروه ماساژ میانگین افزایش وزن 12/310 ± 24/965 گرم و در گروه بدون ماساژ 92/220 ± 14/686 گرم بود که از این نظر اختلاف آماری معنی داری بین دو گروه مشاهده شد (0001/0 < P). میانگین افزایش دور سینه در گروه ماساژ 82/0 ± 63/2 و در گروه بدون ماساژ 92/0 ± 75/1 سانتی متر بود که این اختلاف نیز معنی دار بود (05/0 > P). افزایش قد و دور سر با این که در گروه ماساژ بیش تر از گروه بدون ماساژ بود اما اختلاف معنی دار آماری بین دو گروه مشاهده نشد. میانگین افزایش طول مدت خواب شبانه در گروه ماساژ 9/28 ± 8/94 دقیقه و در گروه شاهد 7/12 ± 4/26 دقیقه بود. افزایش میانگین خواب 24 ساعته 5/22 ± 2/61 دقیقه در گروه مطالعه و 3/8 ± 24/10 دقیقه درگروه شاهد بود که هر دو این اختلاف ها معنی دار بودند (0001/0 < P).

بر اساس نتایج این مطالعه، ماساژ بدن شیرخواران باعث بهبود الگوی خواب و هم چنین باعث وزن گیری بهتر آن ها می شود و ممکن است در دراز مدت تاثیر مثبتی بر افزایش قد نیز داشته باشد. احتمالا این تاثیرات مثبت در رشد، به دلیل افزایش ترشح هورمون رشد به علت خواب شبانه بیش تر در شیرخوار می باشد