نقش خودکارآمدی درپیش بینی رفتارهای غذایی دانش آموزان دختر دبیرستان های شهر کرمان در سال 1386

توجه به بهبود وضعیت تغذیه دختران نوجوان، که مادران نسل آینده خواهند بود، می تواند از موثرترین اقدامات بنیادین برای پیشگیری از بیماری های مزمن سنین بعدی باشد. شناخت عوامل پیش بینی کننده رفتارها، یکی از موثرترین راه هایی است که می-تواند جزو برنامه های پیشگیری در جوامع، به خصوص در کشورهای در حال توسعه قرار گیرد.

این مطالعه به منظورتعیین نقش پیش بینی کننده خود کارآمدی در پیش بینی رفتارهای غذایی دختران مقطع دبیرستان شهر کرمان در سال 1386 صورت گرفت.

در این مطالعه همبستگی، دانش آموزان دبیرستان های دخترانه شهر کرمان به عنوان جامعه پژوهش و بر اساس مطالعه مقدماتی، نمونه پژوهش 800 نفر تعیین شد. 900 پرسشنامه توزیع گردید که در پایان 812 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نمونه گیری به روش تصادفی– خوشه ایصورت گرفت. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد که در سه بخش شامل، سوالات مربوط به ویژگی های فردی و عمومی، رفتارهای غذایی، خود کارآمدی رفتارهای غذایی تنظیم شده بود. اطلاعات پس از کسب روایی و پایایی مناسب جمع آوری و مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.

یافته های این پژوهش نشان داد که بیشتر دانش آموزان مورد مطالعه (4/57 درصد) کمتر یا مساوی 16 سال سن داشتند و درصد نمرات کسب شده در حیطه رفتار غذایی و خود کارآمدی آن به ترتیب 66 و 61 درصد بود. نتایج آنالیز رگرسیون دو متغیره، ارتباط معنی دار و مثبتی را بین میانگین نمره رفتار غذایی و خود کارآمدی آن (32/0R=، 0001/0P=) نشان داد که علاوه بر خود کارآمدی رفتار غذایی عواملی چون، تحصیلات پدر، ارزیابی وضع اقتصادی خانواده در مقایسه با سایرین از دید دانش آموزان، میزان اهمیت خانواده به مصرف غذای سالم، داشتن حق انتخاب مواد غذایی در خانواده، تعداد صرف وعده های غذا با خانواده و شغل مادر پیش بینی کننده رفتار غذایی بودند.

نتایج به دست آمده، نقش پیش بینی کننده مفهوم خودکارآمدی را برای رفتارهای ارتقا دهنده سلامت نظیر رفتار غذایی بر طبق مدل Pender تایید می کند، بنابراین از شیوه های افزایش خودکارآمدی از قبیل ترغیب کلامی، افزایش خودآگاهی نوجوانان نسبت به توانایی های خود و ارایه الگوهای مناسب برای آنها می توان به عنوان عوامل ارتقا دهنده رفتارهای بهداشتی استفاده کرد.