بررسی اثرات تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات رشد رویشی کلزا در مازندران

به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد واجزای عملکرد،بعضی از صفات رشد رویشی ومراحل رشد و نمو کلزا رقم ریجنت، این تحقیق در شهرستان ساری به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. عامل اصلی، شامل تاریخ کاشت های 15 و30 مهر و 15آبان بود و عامل فرعی را 4 فاصله کاشت 3، 6، 9 و 12 سانتی متر روی ردیف تشکیل می دادند.اثر تاریخ کاشت تا وقوع مراحل جوانه زنی،چهار برگی،گل دهی ورسیدگی، معنی دار بود؛ به طوری که تاخیر در کاشت، مراحل جوانه زنی و چهاربرگی را به تعویق انداخت؛ اما وقوع مراحل گل دهی ورسیدگی را تسریع نمود.اثر فاصله کاشت بر مراحل فوق، معنی دار نبود. تاریخ کاشت، بر خصوصیات رشد رویشی، شامل ارتفاع بوته،تعداد شاخه های فرعی،قطر ساقه و وزن خشک بوته، اثری معنی دار به جای گذاشت و با تاخیر در زمان کاشت، این صفات روندی نزولی داشتند. اثر فاصله کاشت نیز بر صفات فوق معنی دار گردید و با افزایش فاصله کاشت بوته روی ردیف قطر ساقه،تعداد شاخه های فرعی و وزن خشک بوته روندی صعودی داشتند؛ ولی از ارتفاع بوته کاسته شد.تعداد غلاف در بوته و همچنین وزن هزار دانه تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند و تسریع در کاشت، موجب افزایش آن ها گردید. اما تعداد دانه در غلاف، تحت تاثیر این تیمار قرار نگرفت.در بین اجزای عملکرد، تعداد غلاف در بوته، با کاهش تراکم افزایش یافت؛ ولی تعداد غلاف در واحد سطح، کاهش نشان داد.عملکرد دانه و درصد روغن نیز تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند و تسریع در زمان کاشت، باعث بهبود آن ها شد.همچنین، فاصله کاشت روی ردیف، بر عملکرد دانه و روغن اثر گذاشت و حداکثر عملکرد دانه در واحد سطح، در فاصله کاشت 3 سانتی متر و بالاترین عملکرد دانه در تک بوته در فاصله کاشت 12 سانتیمتر حاصل شد.بررسی روابط بین صفات نشان داد که وزن هزار دانه،تعداد غلاف در متر مربع، تعداد دانه در غلاف و ارتفاع بوته، بیشترین توجیه را از تغییرات عملکرد دانه داشتند و در این میان، وزن هزار دانه موثرترین صفت بود که 76 درصد آن را توجیه نمود.