بررسی ارتباط و همبستگی بین رسوب دهی با گسیختگی شیبها و رانش زمین در حوضه طالقان مرکزی

حرکات توده ای زمین در حوضه های آبریز یک منبع جدی در تولید رسوب و بستری مستعد برای ایجاد و توسعه پدیده های فرسایشی مانند فرسایش شیاری، آبکندی و هزار دره ای است. در مدلهای ارائه شده در برآورد فرسایش پذیری و بار رسوب، به رغم توجه به برخی پدیده های فرسایشی مانند آبکندها و تاثیر مستقیم و مؤثر آنها در خروجی مدل به نقش و تاثیر جدی حرکات توده ای در تولید رسوب امتیاز واقعی داده نشده و برآوردهای انجام شده برای بار رسوبی حوضه ها بویژه در حوضه های رسوبی- تبخیری که خاستگاه اصلی پدیده های لغزشی است، با واقعیت فاصله دارد. در این مقاله که حاصل تحقیقات انجام شده در حوضه رسوبی- تبخیری طالقان مرکزی است با فرض اینکه عوامل مؤثر در فرسایش پذیری و افزایش بار رسوبی حوضه ها تاثیر مشابه در ایجاد و تشدید حرکات توده ای زمین دارند، ویژگی ها و توان تولید رسوب 90 مورد لغزش در 8 زیرحوضه بررسی و رابطه و همبستگی بار رسوبی حوضه ها و فراوانی سطوح گسیختگی لغزشی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. مدل رگرسیون دو متغیره ارائه شده، با مجذور ضریب تبیین 68/0 بیانگر وابستگی 68 درصد تغییرات بار رسوبی و رسوب دهی حوضه ها به عامل فراوانی گسیختگی لغزشی است که به مفهوم موفقیت مدل و اهمیت عامل مذکور از بین عوامل متعدد مؤثر در رسوب دهی حوضه ها است. قطعا با ورود دیگر عوامل مؤثر به مدل، این رقم تا حدود 100 درصد قابل افزایش خواهد بود. از نتایج حاصل، بویژه در حوضه های غیر قابل دسترس و فاقد آمار رسوب، برای برآورد بار رسوب بر اساس شواهد زمین لغزشی می توان استفاده کرد.