بررسی اثر مصرف خوراکی بذر گیاه داتوره (Datur stramonium) بر کمیت های رفتاری سندرم ترک در موش های صحرایی نر

با توجه به تغییرات سیستم عصبی مرکزی به دنبال مصرف مزمن مرفین که منجر به وابستگی و اعتیاد می گردد. همچنین به علت عدم درمان قطعی یا نبود فرایندهای پیشگیری برای ایجاد وابستگی به مواد مخدر، و از طرفی با توجه به توصیه های زیاد برای مصرف داروهای گیاهی بخاطر ارزانی، در دسترس بودن و عوارض جانبی کم تر، در این تحقیق اثر مصرف یکی از این گیاهان بر روند اعتیاد بررسی می گردد. هدف از این مطالعه بررسی اثر مصرف مزمن بذر گیاه داتوره بر کمیت های رفتاری سندرم ترک مرفین به عنوان مهم ترین شاخص وابستگی و اعتیاد بوده است.

حیوانات تحقیق با مصرف افزایشی مرفین از طریق آب آشامیدنی طی 21 روز معتاد می شدند. پس از ایجاد وابستگی برای مشاهده کمیت های رفتاری سندرم ترک فارماکولوژیک در گروه مربوطه، نالوکسان (mg/kg; i.p 5/2) تزریق و علائم سندرم ترک تا 40 دقیقه بعد از تزریق مشاهده می شد. در گروه سندرم ترک فیزیولوژیک 48 ساعت بعد از قطع مصرف مرفین علائم ثبت می گشت. در گروه های مورد درمان دوزهای موثره داروهای مورد نظر به شکل خوراکی طی مدت مصرف مرفین به حیوانات خورانده می شد.

نتایج حاصل از بررسی اثر دوزهای مختلف داتوره مقدار mg/kg 70 را به دوز موثره نزدیک نشان داد. از علائم قابل شمارش در سندرم ترک فیزیولوژیک رفتار انزال توسط داتوره و متادون نسبت به گروه کنترل کاهش معناداری پیدا کردند (05/0p<). همچنین رفتاردندان قروچه توسط متادون و رها نسبت به گروه کنترل کاهش معناداری پیدا کرد (05/0 p<). از طرفی بروز علامت غیرقابل شمارش اسهال توسط عصاره گیاه داتوره و متادون بمقدار بارزی نسبت به گروه کنترل کاهش یافت. از رفتارهای سندرم ترک فارماکولوژیک علائم غیرقابل شمارش رفتار حرکت سگ خیس و کاهش وزن توسط داتوره، و رفتار پریدن توسط داتوره، متادون و رها نسبت به گروه های کنترل خود کاهش معناداری یافتند (به ترتیب 05/0 و 01/0 p<). همچنین رفتار انزل توسط داتوره و متادون و رفتار دندان قروچه توسط سه داروی داتوره، متادون و رها کاهش یافت که نسبت به گروه های کنترل خود تفاوتشان معنادار بود. علاوه بر اینها رفتار غیرقابل شماش اسهال در سندرم ترک فارماکولوژیک به شکل بارز توسط عصاره داتوره و متادون کاهش یافته است.

با توجه به مقایسه داده های به دست آمده در مطالعه حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که در مقایسه با داروی متادون، علی رغم اثرات پراکنده عصاره گیاه بر کمیت های سندرم ترک فیزیولوژیک در کل اثر آن بر این کمیت ها بارز نیست. اما بررسی اثر داروی متادون و عصاره گیاه بر کمیت های سندرم ترک فارماکولوژیک اثر معنادارتر عصاره را بر این کمیت ها نشان می دهد. تحقیقات تکمیلی برای بررسی ترکیب موثره عصاره و مسیر آبشاری دقیق این ترکیب بر روند وابستگی به مرفین مد نظر بوده که در مطالعات بعدی انجام خواهد گرفت.