بررسی عوارض دیررس چشمی، ریوی، پوستی و اعصاب و روان (PTSD) ناشی از عوامل شیمیایی

تعیین وضعیت میزان ضایعات دیررس چشمی، ریوی، پوستی و اعصاب و روان ناشی از عوامل شیمیایی روی 476 نفر از ساکنین شهرستان مریوان 22-17 سال بعد از مجروحیت.
پژوهش به روش توصیفی بر روی 476 نفر از ساکنین و مجروحین شهرستان مریوان که از زمان تماس آنان با عوامل شیمیایی 22-17 سال گذشته بود انجام شد. معاینات کامل چشمی، ریوی، پوستی و اعصاب و روان توسط یک نفر متخصص چشم، یک نفر متخصص داخلی، یک نفر متخصص پوست و یک نفر متخصص اعصا ب و روان انجام شد. شدت ضایعات گروه بندی به صورت بدون عارضه، خفیف، متوسط و شدید صورت گرفت. یافته ها توسط آمارهای توصیفی ارائه گردید.
از476 نفر فرد مورد بررسی 7/47 درصد مؤنث، 3/52 درصد مذکر 9/89 درصد متاهل و 1/10 درصد مجرد بودند که از این میان 4/95 درصد یک بار، 1/3 درصد دوبار، 3/1 درصد سه بار و 2/0 درصد چهار بار یا بیش تر سابقه محرومیت داشتند. از نظر سنی افراد کم تر از 21 سال 3/5 درصد، 30-21 سال 9/11 درصد، 40-31 سال 7/29 درصد، 50-41 سال 25 درصد،60-51 سال 2/14 درصد، و بیش از 60 سال 14 درصد را شامل می شدند. به لحاظ مصرف سیگار 2/96 درصد، بدون مصرف سیگار و 8/3 درصد سیگاری بودند. علا ئم دیگر: 3/89 درصد افراد دارای علائم اولیه چشمی، 7/10 درصد بدون علائم، 6/96 درصد دارای علائم اولیه ریوی، 4/3 درصد بدون علائم، 8/90 درصد دارای علائم اولیه پوستی، 2/9 درصد بدون علائم، 2/75 درصد دارای علائم اولیه گوارشی، 8/24 درصد بدون علائم و 5/52 درصد دارای علائم اولیه اعصاب و روان بودند. مصرف دارو: 3/96 درصد افراد سابقه مصرف داروی چشمی، 7/3 درصد سابقه بدون مصرف، 1/86 درصد سابقه مصرف داروی ریوی، 9/13 درصد سابقه بدون مصرف، 6/82 درصد سابقه مصرف داروی پوستی،4/17 درصد سابقه بدون مصرف، 5/52 درصد سابقه مصرف داروی اعصاب، و 5/47 درصد سابقه بدون مصرف داشتند. 1/37 درصد افراد مذکور سابقه بستری داشتند و 9/62 درصد بدون سابقه بودند که از نظر نوع عامل، علت بستری گاز خردل و اعصاب بود. شدت ضایعات: چشمی: بدون ضایعه 74 درصد، خفیف 8/25 درصد، متوسط 2/0 درصد، شدید صفر درصد؛ ریوی: بدون ضایعه 9/67 درصد، خفیف 9/31 درصد، متوسط 2/0 درصد، شدید صفر درصد؛ پوستی: بدون ضایعه 7/76 درصد، خفیف 1/23 درصد، متوسط 2/0 درصد، شدید صفر درصد؛ اعصاب و روان: بدون عارضه 2/53 درصد، خفیف 6/46 درصد، متوسط 2/0 درصد، شدید صفر درصد.
با عنایت به این که عوامل شیمیایی، بالاخص گاز خردل دارای عوارض دیررس بوده، تا 50 سال بعد از تماس هم می تواند عوارض ایجاد کند و با توجه به پایدار بودن این عامل در خاک به مدت 10 سال، پژوهش نشان داد که در چهار عضو مورد بررسی عوارض با شدت های متفاوت ایجاد شده و شدت این ضایعات رابطه معناداری با دفعات مجروحیت، علائم اولیه، مصرف داروها و مدت زمان بستری دارد. پیشنهاد می شود درخصوص سایر عوارض شیمیایی در ارگان های مختلف بدن، تحقیقات جامع تری صورت پذیرد.