ترکیب روش های کمی و کیفی: توهم یا واقعیت

جدل و کشمکش بین پژوهش های کمی و کیفی، سابقه بس دیرینه، حتی قبل از کاربرد آن ها در حوزه علوم اجتماعی دارد به طوری که طرفداران هر یک در تلاش برای اثبات حقانیت دیدگاه خود بوده اند. سیطره پژوهش های کمی که چندین دهه به جریان غالب و بلامنازع روش شناسی مبدل شده بود با ظهور جنبش فمینیستی و سایر جریانات اجتماعی و سیاسی، رو به کاستی گذاشت. از همان زمان، شاهد شکل گیری علایق اولیه به ترکیب روش های کمی و کیفی بوده ایم، به طوری که در دهه 1990 با کمرنگ شدن این قطب بندی ها، روش ترکیبی به صورت روشی مستقل در نوع خود مطرح شد.
در مقاله حاضر تلاش بر ان است که ابتدا هر یک از رویکردهای کمی و کیفی، اجمالا معرفی شده و نقاط قوت و ضعف آن ها بررسی شود. سپس به تفاوت های سه رویکرد بنیادگرایی، وضعیت گرایی و عمل گرایی در خصوص امکان ترکیب روش های کمی و کیفی اشاره می شود و نهایتا معرفی مختصر رویکرد ترکیبی، مفروضات، شیوه های ترکیب، مراحل پژوهش ترکیبی و چالش های پیش روی موج نوین روش شناسی، بخش پایانی مقاله را تشکیل می دهد.