اثرات اسانس های گیاهی بر دو گونه ی مهم آسپرژیلوس

خطرات استفاده از داروهای شیمیایی و نگهدارنده های صناعی مواد غذایی، افزایش عفونت های میکروبی مقاوم به پادزیست ها، توجه به آسپرژیلوزیس و مایکوتوکسیکوزیس، به عنوان بیماری های حایز اهمیت قارچی، و هم چنین فساد کپکی محصولات کشاورزی، و از سوی دیگر، ظرفیت اسانس ها، در مقابله با میکروارگانیسم ها، بستر مناسبی را برای تحقیق فراهم نموده است. هدف این مطالعه بررسی اثرات اسانس های زیره ی سبز، کاکوتی و سیاه دانه ی رویش یافته در استان خراسان رضوی روی رشد قارچ های آسپرژیلوس فومیگاتوس و آسپرژیلوس فلاووس می باشد.
روش تحقیق: این مطالعه از نوع تجربی است و مواد گیاهی مورد استفاده در این تحقیق، در طی سال 1387 انتخاب و جمع آوری گردیدند. سپس اسانس آن ها به روش تقطیر با آب تهیه شد. با استفاده از روش براث ماکرودیلوسیون، میانگین حداقل غلظت مهار کننده MIC90)) و میانگین حداقل غلظت قارچ کشی ((MFC اسانس های مزبور، در غلظت های 3، 5/2، 2، 5/1، 1، 5/0 و 25/0 میلی گرم در میلی لیتر، علیه آسپرژیلوس فومیگاتوس و آسپرژیلوس فلاووس، با 4 بار تکرار آزمایش، تعیین گردید. قارچ های مورد آزمایش پس از کشت در حرارت 28 درجه ی سانتی گراد و در محیط عصاره ی مخمر به ترتیب بعد از مدت 48، 72و 96 ساعت از نظر درجه ی رشد مورد بازبینی قرار می گرفتند. سپس با انجام کشت مجدد در محیط ژلوز سیب زمینی، MIC90 و MFC آن ها تعیین می شد. در مجموع، پس از 4 بار تکرار آزمایش، میانگین MIC90 اسانس های مذکور علیه هر دو گونه قارچ مورد مطالعه از 25/0 تا 75/1 میلی گرم در میلی لیتر تعیین شد و میانگین MFC این اسانس ها از 5/0 تا 5/2 میلی گرم در میلی لیتر به دست آمد. روغن های اساسی زیره سبز و کاکوتی، قوی ترین فعالیت علیه هر دو گونه ی قارچی را داشتند (43/0≤MIC90≤25/0). حال آن که اسانس سیاه دانه فعالیت ضد آسپرژیلوسی نسبتا متوسطی را دارا بود (75/1≤MIC90≤25/1).
از یافته های حاصل از این تحقیق می توان نتیجه گرفت که اسانس های زیره ی سبز، کاکوتی و سیاه دانه دارای عملکرد مناسب ضد قارچی علیه آسپرژیلوس فومیگاتوس و آسپرژیلوس فلاووس هستند و امکان استفاده از آن ها به منظور کاربرد در امور پزشکی، داروسازی، دامپزشکی، صنایع غذایی، رایحه درمانی، آرایشی و بهداشتی به صورت دارو و عناصر ضد قارچی وجود دارد.