پاسخ فیزیولوژیکی ژنوتیپ های مختلف گندم دیم به تنش سرما

به منظور ارزیابی پاسخ فیزیولوژیکی ژنوتیپ های مختلف گندم دیم به تنش سرما آزمایشی در سال زراعی 87-1386 طی دو فاز مزرعه ای و آزمایشگاهی در ایستگاه تحقیقات دیم قاملو در استان کردستان و آزمایشگاه فیزیولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب بلوک های کامل تصادفی، در سه تکرار انجام گرفت. در بررسی آزمایشگاهی تنش سرمایی شامل کاشت در دماهای 20 (شاهد)، 10 و 5 درجه سانتیگراد به عنوان سطوح عامل اصلی و دوازده ژنوتیپ مختلف گندم دیم (Triticum aestivum L.) نیز به عنوان سطوح عامل فرعی در نظر گرفته شد. در فاز مزرعه ای نیز سه تاریخ کاشت 10 مهر، 25 مهر و 15 آبان که برای اعمال دماهایی حدودا معادل دماهای فوق الذکر انتخاب شدند به عنوان سطوح عامل اصلی تعیین گردید. نتایج آزمایش نشان داد که تنش سرما و ژنوتیپ تاثیر معنی داری بر محتوی کلروفیل و قند برگ، اسیدهای چرب، پلی آمین ها و آب برگ هم در شرایط مزرعه ای و هم در آزمایشگاه دارند. بین ژنوتیپ های مختلف تفاوت معنی داری از نظر پروتئین، اسپرمین و اسید اولئیک مشاهده نگردید. تنش سرما و ژنوتیپ تاثیر معنی داری بر مقاومت به سرما (LT50) و نشت الکترولیت ها داشتند. از بین ژنوتیپ ها، آگوستا دارای بیشترین مقاومت به سرما (LT50) و کمترین درصد نشت الکترولیت ها بود. ژنوتیپ های سرداری و آگوستا با دارا بودن بیشترین کلروفیل a، کلروفیل b، قندهای محلول، پروتئین برگ، پلی آمین هایی نظیر پوترسین، اسپرمین، اسپرمیدین و اسید های چرب اسید لینولنیک و اسید اولئیک دارای بیشترین عملکرد دانه (1178 تا 1210 کیلوگرم در هکتار) بودند.