شور رهایی در اشعار پیش از انقلاب شفیعی کدکنی

آزادی خواهی و رهایی طلبی از درون مایه های اشعارغنایی سده ی اخیر است که بخصوص با در نظر گرفتن زمینه های اجتماعی شکل گیری آنها شایسته ی تامل بیشتری است. نقش شاعران در ایجاد فضای آزادی خواهی و استبداد ستیزی و ترغیب مردم به مبارزه ی فکری و عملی با بیداد حاکم بر اجتماع در دوران مشروطیت و پس از آن قابل چشم پوشی نیست. محمدرضا شفیعی کدکنی (م. سرشک) یکی از شاعران بزرگ پس از مشروطه ی ایران است که اندیشه های اجتماعی و موضوعاتی همچون آزادی، آزادی خواهی و استبدادستیزی از آرمان های او بوده و حجم کثیری از اشعار وی را در بر گرفته است. ما در این مقاله کوشیده ایم با روش توصیفی تحلیلی مفاهیم و موضوعات آزادی خواهی و استبدادستیزی را در اشعار پیش از انقلاب اسلامی شفیعی کدکنی بررسی کنیم تا به واسطه ی آن هم نقش این شاعر آزادی خواه را در آگاهی بخشی به جامعه ی عصر خود روشن تر کنیم و هم جلوه هایی از تعهد و رسالت اجتماعی شاعر را باز نماییم. مهم تر آنکه شیوه ی بیانی مؤثری را که او در بیان این موضوع، متناسب با فضای اجتماع عصر خود برگزیده است، آشکار کنیم. زیرا به نظر می رسد بین شیوه ی بیان غیر صریح، تمثیلی، نمادین و رمزگونه ی شاعر در موضوعات آزادی خواهی و استبدادستیزی با فضای جامعه ی استبداد زده ی عصر او در پیش از انقلاب اسلامی رابطه ی مستقیم وجود دارد