بررسی جامعه شناختی اقتصادی بازارچه های مشترک مرزی

این نوشتار حاصل پژوهشی میدانی از بازارچه های مرزی سردشت و پیرانشهر در استان آذربایجان غربی است که با استفاده از روش کمی و کیفی صورت گرفته است. در این مقاله سعی شده است با رویکرد جامعه شناختی- اقتصادی میزان اثر گذاری بازارچه های مرزی به عنوان یک پدیده اقتصادی بر متغیرهای رفاهی و اجتماعی مورد ارزیابی قرار بگیرد. روش انجام این تحقیق در بخش نظری، کتابخانه ای و اسنادی و در بخش عملی، پیمایشی می باشد. در این بررسی دو بازارچه «کیله» و «تمرچین» به عنوان نمونه انتخاب شده اند تا بررسی دقیق روی آن ها انجام بگیرد. در نهایت با بررسی عمقی مسئله نتایج و دستاوردهای زیر حاصل شده است:- فعالیت بازارچه های مرزی باعث ایجاد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم، همچنین تحرک شغلی مرزنشینان گردیده که سهم اشتغال غیر مستقیم به مراتب بیشتر از اشتغال مستقیم می باشد. همچنین فعالیت بازارچه های مرزی باعث افزایش درآمد مرزنشینان گردیده است که در این میان درصد کمی بیشترین درآمد و سهم اکثریت به مراتب کمتر می باشد.
- استقرار بازارچه و ایجاد اشتغال برای ساکنین مرزنشین نتوانسته از خیل عظیم مهاجران روستایی به شهر بکاهد اما از اقتصاد غیر رسمی در این منطقه تا حد زیادی کاسته است.
- بازارچه مشترک مرزی تاثیر شگرفی در تامین مایحتاج نیازهای ساکنین مرزنشین نداشته و کالاهای مبادله شده عمدتا رویکرد فرا استانی و فرا منطقه ای دارند.
- فعالیت و استقرار بازارچه ها در منطقه هر چند توانسته اند دربسیاری از متغیرهای رفاهی بهبود نسبی ایجاد کنند اما در زمینه فراغت نتوانسته اند اثر مثبتی بر جای بگذارند به طوری که بعد از استقرار بازارچه از میزان فراغت پاسخگویان کاسته شده است.
- علیرغم اینکه بازارچه ها توانسته اند حداقل امنیت نسبی از لحاظ اقتصادی در منطقه ایجاد کنند، متاسفانه ایجاد و رونق بازارچه ها نتوانسته اند به شاخص های امنیت اجتماعی در منطقه کمک شایانی بکنند.