ارتباط سطح سرمی و بزاقی هورمون کورتیزول

اندازه گیری کورتیزول بزاق، علی رغم اطمینان و ارزان بودن هنوز به صورت گسترده استفاده نمی شود. مفید بودن آن در بررسی فعالیت محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال در موارد مختلف کلینیکی اثبات شده است. مراکز مختلفی هنوز در مقابل استفاده از این روش مقاومت می کنند. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط سطح سرمی و بزاقی هورمون کورتیزول با روش رادیو ایمونواسی (RIA) است.
این مطالعه توصیفی مقطعی از شهریور 1384 لغایت اسفند ماه 1384 بر 80 مراجعه کننده به آزمایشگاه بیمارستان قائم (عج) انجام شد. از 38 مرد و 42 زن با متوسط سن 5/16 ± 46 سال با در نظر گرفتن شرایط ورود به مطالعه نمونه سرمی و بزاقی گرفته شد. نمونه های سرمی و بزاقی بین ساعت 8 تا 9 صبح جمع آوری شد. کورتیزول بزاق و کورتیزول تام سرمی به روش رادیوایمونواسی (RIA) اندازه گیری شد.
میانگین کورتیزول سرم 35/8 ± 72/19 میکروگروم در دسی لیتر و میانگین کورتیزول بزاق 07/0 ± 18/0 میکروگرم در دسی لیتر محاسبه شد. همبستگی معنی داری بین میانگین کورتیزول سرم و بزاق وجود دارد (003/0=p، 35/0=r).
نتایج این مطالعه نشان می دهد که اندازه گیری کورتیزول بزاق با روش رادیوایمونواسی (RIA) می تواند جایگزین اندازه گیری تام سرمی این هورمون شود. چرا که اندازه گیری بزاقی این هورمون نشانه قسمت آزاد و از نظر بیولوژیک فعال این هورمون است و نیز روش ساده غیر تهاجمی و بدون استرس می باشد.