خاستگاه، نقش و پیامدهای کاربرد ریاضیات در علم اقتصاد

برای کسانی که با علم اقتصاد آشنایی اندکی دارند مطالعه مقالات این علم حیرت آور است. هر کس با مراجعه به مجلات معتبر این رشته ممکن است از خود بپرسد،«آیا این اقتصاد است یا شاخه ای از ریاضیات؟»؛ به هر حال این وضعیت کنونی این شاخه از علم است. هر کس برای اینکه آن را یاد بگیرد بیش از آنکه نیاز به شناخت فرهنگ، تاریخ، ساختارهای نهادی جامعه و امثال آن داشته باشد باید ریاضیات بداند. در واقع وضعیت کنونی به نحوی است که یادآور این جمله معروف بر سر دروازه آکادمی افلاطون است که، «هر که وارد اینجا می شود باید ریاضیات بداند».
اما چه شد که اقتصاد تا این حد به ریاضیات وابسته شد؟ آیا ریاضیات توانسته زمینه های بالندگی این علم را فراهم آورد؟ یا اینکه بر عکس، آیا ریاضیات موجب محدود شدن قلمرو علم اقتصاد شده است؟ آیا ریاضیات می تواند کلیدی برای فهم مشکلات اقتصادی باشد؟ اساسا چه شد که اقتصاددانان متوسل به ریاضیات شدند؟ اینها و پرسش هایی از این قبیل همگی از جمله مسائل مهمی هستند که می توانند در فهم رابطه بین اقتصاد و ریاضیات و اینکه این رابطه چگونه باید باشد، نقش مهمی داشته باشند. در این مقاله با تمرکز بر روی این پرسش ها به عنوان دو یافته مهم نشان خواهیم داد که؛ اولا، توسل به ریاضیات برخلاف تصور مرسوم، نه به عنوان واکنشی به نگرش های مارکسیستی و نظریه ارزش مبتنی بر کار، بلکه بر آمده از یک خاستگاه فلسفی است که طبق آن برای اینکه اقتصادیک رویکرد علمی تلقی شود باید به ریاضیات متوسل شود؛ ثانیا، توسل به ریاضیات باعث محدود شدن قلمرو علم اقتصاد و حذف بسیاری از مفاهیم و پدیده های مهم از تحلیل ها و تبعات ناخوشایند دیگری برای اقتصاد شده است.