اثر دما، رطوبت و مدت زمان عمل آوری با بخار آب تحت فشار بر ترکیبات شیمیایی، تجزیه پذیری و تخمیرپذیری سرشاخه خرما

این تحقیق در سال 1385 با هدف بررسی اثر عمل آوری با بخار آب تحت فشار بر ارزش غذایی سرشاخه خرما تحت شرایط کنترل شده از نظر رطوبت (30، 40، 50 و 60 درصد)، زمان عمل آوری (120، 180، 240، 300 و 360 ثانیه) و فشار بخار (20 اتمسفر) در قالب یک طرح کاملا تصادفی با روش فاکتوریل 5×4 درسه تکرار برای هر تیمار در موسسه تحقیقات علوم دامی کشور به انجام رسید. تاثیر عوامل رطوبت و زمان عمل آوری و نیز اثر متقابل آن ها بر کلیه ترکیبات شیمیایی دیواره سلولی، تولیدگاز پس از 24 ساعت انکوباسیون و درصد تجزیه پذیری پس از 48 ساعت انکوباسیون معنی دار بود (05/0P<). از بین اجزای دیواره سلولی، تغییرات لیگنین بارزتر بوده و بطور معنی داری از 12 درصد در نمونه شاهد، به 80/25 درصد در نمونه عمل آوری شده تحت شرایط 30 درصد رطوبت و 300 ثانیه زمان عمل آوری افزایش پیدا کرد. مقدار قند محلول نیز از 58/4 درصد در تیمار شاهد به 05/8 درصد در نمونه حاوی 50 درصد رطوبت و عمل آوری شده به مدت 240 ثانیه افزایش یافت. اما با طولانی شدن زمان عمل آوری، کاهش معنی داری در غلظت قندهای محلول مشاهده گردید. کل ترکیبات فنلی قابل استخراج، افزایش معنی داری داشت و از 61/3 در نمونه شاهد، به 99/5 درصد در نمونه عمل آوری شده در شرایط 40 درصد رطوبت و 300 ثانیه زمان عمل آوری افزایش پیدا کرد. افزایش شدت عمل آوری، کاهش ماده خشک را نیز به همراه داشت، به طوری که بیشترین کاهش ماده خشک در نمونه عمل آوری شده تحت شرایط 360 - 30 (زمان عمل آوری- رطوبت) به میزان 40/14 درصد بود. دیواره سلولی بر اثر عمل آوری بخار، کاهش یافت، هر چند که در برخی تیمارها افزایش معنی دار آن با شدت یافتن شرایط عمل آوری مشاهده گردید. دیواره سلولی فاقد همی سلولز به طور معنی داری در مقایسه با تیمار شاهد افزایش پیدا کرد. در بخش آزمایش های بیولوژیکی، تجزیه پذیری کلیه نمونه های عمل آوری شده بیشتر از شاهد بود و افت شستشو از 43/23 درصد در نمونه شاهد، به 34 درصد در نمونه عمل آوری شده تحت شرایط 300 - 30 (زمان عمل آوری - رطوبت) افزایش پیدا کرد. از بین 21 تیمار مورد مطالعه، تیمار 180 - 40 (زمان عمل آوری - رطوبت) دارای بیشترین میزان تولیدگاز بود و به عنوان تیمار برتر انتخاب گردید.