عدالت در توزیع تخت های مراقبت ویژه در ایران از رویکرد منحنی لورنز و ضریب جینی

دسترسی برابر به خدمات بهداشتی و درمانی از حقوق اساسی انسان ها است. توزیع نامتوازن منابع بیمارستانی به ویژه تخت های مراقبت ویژه، دسترسی برابر افراد به این مراقبت های حیاتی را با مشکل مواجه می نماید تخت های مراقبت ویژه یکی از مهمترین و با ارزش ترین منابع سیستم بهداشت و درمان بوده که عدم تخصیص برابر و عادلانه آن در بین استان های کشور ممکن است علاوه بر جابجایی بیماران بدحال منجر به عوارض جبران ناپذیر گردد. هدف از این مطالعه بررسی میزان عدالت در توزیع تخت های CCU1، ICU2، Post CCU3، Post ICU4، NICU5 بین استان های کشور بود.

مطالعه حاضر از نوع مطالعات کاربردی بوده که به روش توصیفی-تحلیلی نگاشته شده است، داده های مورد نیاز از آخرین آمارهای مستند موجود در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مرکز آمار ایران جمع آوری گردیده است. میزان عدالت توزیعی با استفاده از پرکاربردترین شاخص های آماری در این زمینه یعنی منحنی لورنز و ضریب جینی از طریق نرم افزار Excel 2007 محاسبه شد. همچنین نقشه جغرافیایی تراکم تخت های مراقبت ویژه در کشور نیز ترسیم گردید که قطعا برای سیاست گذاری مناسب در حیطه سلامت ضروری می باشد.

اگرچه نقشه های جغرافیایی تراکم تخت های مراقبت ویژه، تراکم متفاوت این تخت ها در استان های کشور را نشان می دهد ولی این اختلاف از نظر شاخص جینی قابل اغماض بوده و در نهایت می توان نتیجه گرفت تقریبا برابری کامل در توزیع تخت های مراقبت ویژه (بجز تخت های NICU) در میان استان های کشورمان رعایت گردیده.

تعداد کل تخت های NICU، Post ICU، Post CCU، ICU، CCUدر کشور به ترتیب 4194، 3720، 4097، 291، 1129 بود. بیشترین مقادیر برای هریک از تخت های مراقبت ویژه موجود در هریک از استان ها، در استان تهران گزارش شد. بیشترین نسبت تخت های NICU، Post ICU، Post CCU، ICU، CCU به ازای هر 100،000 نفر جمعیت به ترتیب در استان های یزد، تهران، یزد، قم، خراسان رضوی مشاهده شد. در پایان ضریب جینی برای تخت های NICU، Post ICU، CCU، ICU، CCU Post به ترتیب 13/0، 17/0، 15/0، 11/0، 23/0 محاسبه گردید.