تغییرات اسموتیکی پلاسمای خون طی مراحل تکوینی اووسیت ماهی سفید دریای خزر Rutilus frisii kutum

در پژوهش حاضر روند تغییرات اسموتیکی پلاسما براساس تغییرات یونهای سدیم، پتاسیم، کلسیم، اسمولاریته و پروتئین تام پلاسمای خون طی مراحل مختلف تکوین اووسیت ماهی سفید به انضمام تغییرات قطر اووسیت مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور نمونه برداری ماهانه و خونگیری از ماهی سفید در طول دوره تولیدمثلی از مهرماه 1386 تا اردیبهشت 1387 در حوضه جنوبی دریای خزر (انزلی، استان گیلان) و رودخانه های آن (به دلیل آنادروموس بودن ماهی) انجام گرفت. خونگیری بلافاصله از عروق دمی در محل صورت گرفت. برای اندازه گیری یونهای سدیم و پتاسیم از دستگاه شعله سنج، کلسیم از دستگاه مولتی آنالیزر و اسمولاریته از دستگاه اسمومتر استفاده گردید. پروتئین تام نیز با روش برادفورد اندازه گیری شد. براساس مشاهدات بافت شناسی، رشد اووسیتها به شش مرحله تقسیم شد: 1) رشد اولیه اووسیت، 2) دورهستکی، 3) آلوئل کورتیکال، 4) زرده سازی، 5) رسیدگی و 6) تخم ریخته. نتایج نشان داد که بیشترین تغییرات کاهشی یونهای سدیم، پتاسیم و اسمولاریته در مرحله رسیدگی اووسیت ماهی همزمان با پدیده آبگیری رخ می دهد به طوری که کمترین میزان سدیم (12/10120 میلی اکی والان در لیتر)، پتاسیم (08/045/0 میلی اکی والان در لیتر) و اسمولاریته (72/279/238 میلی اسمول در لیتر) مقارن با مرحله رسیدگی اووسیت به دست آمد که اختلاف معنی داری را نیز با مراحل قبلی تکوین اووسیت نشان دادند (P<0.05). تغییرات یون کلسیم و پروتئین تام طی مراحل مختلف رشد تخمدان نشان دهنده همبستگی مثبت و قوی این دو فاکتور (R=0.88) می باشد به طوری که از مرحله آلوئل کورتیکال تا مرحله رسیدگی ابتدایی تقریبا روند صعودی داشتند هر چند به لحاظ آماری اختلاف معنی داری در آنها دیده نشد (P>0.05) اما در مرحله رسیدگی نهایی و مرحله تخم ریخته روند نزولی معنی داری را درپیش گرفتند (P<0.05). بطور کلی، به دلیل حضور تخمهای بسترزی در ماهی سفید، پدیده آبگیری در مراحل رسیدگی به میزان کمتر رخ می دهد و فرایند زرده سازی عامل اصلی افزایش قطر اووسیت طی مراحل تکوینی اووسیت است. همچنین آنالیز داده ها نشان می دهد که در جریان آبگیری اووسیت ماهی سفید یون پتاسیم نقش اصلی و یون سدیم نقش فرعی را بازی می کنند.