پیشینهٔ مبانی سوررئالیسم در ادبیات عرفانی

سوررئالیسم با بزرگ ترین هدفش رسیدن به حقیقت برتر و فراواقعیت از طریق امور ذهنی و روحی، غیرمادی و غیرعینی پدیده ای است که در اروپا سابقه ای بیش از یک قرن ندارد. اصول و برنامه های سوررئالیسم از جمله عقل گریزی و نگارش خودکار که دستاوردهای آن ها به عنوان پیک و پیام ناخودآگاه و حقیقت مطلق مطرح می شود به شکلی بسیار کامل و گسترده، هرچند با تفاوت هایی عمیق و اساسی، در ادبیات عرفانی قابل مشاهده است. عرفای ایرانی در جذبات و حالات بیخودی، گفته ها و نوشته هایی از خود به جا گذاشته اند که میزان دخالت عقل و اراده در صدور آن ها اغلب هیچ یا ناچیز است. این سخنان که به «شطحیات» معروف اند، در آثار عرفای بزرگی چون بهاء ولد، مولوی و شمس وجود دارند که می توانند منبعی غنی از متون سوررئالیستی قلمداد شوند.