اثر بخشی روان درمانی شناختی - رفتاری گروهی و فردی مبتنی بر آموزه های دینی بر ناسازگاری های روان شناختی زندانیان در زندان رجایی شهر

هدف از پژوهش حاضر، ارایه گزارشی از مطالعه اثربخشی درمان های شناختی- رفتاری گروهی - فردی و فردی مبتنی بر آموزه های دینی در کاهش نشانگان روان شناختی زندانیان است.
در این پژوهش 45 نفر از زندانیان مرد زندان رجایی شهر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی نظامدار انتخاب شدند، و سپس در سه گروه تصادفی با حجم مساوی (15 نفر) قرار گرفتند. گروه اول در جلسات روان درمانگری شناختی- رفتاری فردی توام با جلسات درمان شناختی- رفتاری گروهی مبتنی بر آموزه های دینی (گروه درمان همزمان)، گروه دوم فقط در جلسات درمان شناختی- رفتاری فردی مبتنی بر آموزه های دینی (گروه درمان فردی) و گروه سوم نیز در فهرست انتظار برای دریافت درمان فردی قرار گرفتند (گروه کنترل). به منظور بررسی وضعیت روان شناختی آزمودنی ها، از آزمون های GHQ-28 وSCL-90-R) قبل و پس از اعمال مداخله ها(و مصاحبه تشخیصی توسط روان پزشک، براساس ملاک های DSM-IV-TR، استفاده شد.
تحلیل واریانس چندمتغیری انجام یافته بر روی داده ها نشان داد، اگرچه هر دو رویکرد درمان همزمان و درمان فردی بر بهبود وضعیت سلامت روان شناختی و کاهش نشانگان روان شناختی زندانیان اثر دارند، اما اثربخشی درمان همزمان بیشتر از درمان فردی است.
از عواملی که تاثیر بسزایی در موفقیت درمان شناختی رفتاری مبتنی بر آموزه های دینی دارد؛ همسویی اصول حاکم بر دیدگاه شناختی- رفتاری بک در رابطه با بهبود و سلامت روان با آموزه های دینی است. بک (1979) اعتقاد دارد درمان و بهبودی زمانی اتفاق می افتد که بیمار به واقعیت نزدیک تر شود. این مطلب اشاره به اثرها و اهداف اصلاحی و درمانی ادعیه در دین اسلام دارد؛ که به اهمیت نزدیکی به واقعیت از دیدگاه الهی و همسویی آن با یافته های شناخت درمانگران اذعان دارد. با توجه به شمول فراگیر دین اسلام بر فرهنگ موجود در جامعه ایران، هر گونه مداخلات شناختی- رفتاری که مبتنی بر فرهنگ دینی باشد اعم از گروهی و انفرادی می تواند نقشی بی بدیل درکاهش نا سازگاری های روانی اجتماعی داشته باشد.