دخالت احتمالی مورفین و نالوکسان در ایجاد اثر ضد دردی عصاره ی آبی مرزنجوش در موش صحرایی نر

از میان سیستم های مختلفی که در مکانیسم کنترل درد دخیل هستند، نقش سیستم اپیوئیدی در مهار درد دارای اهمیت زیادی می باشد. گیاه مرزنجوش در طب سنتی دارای خواص ضد دردی بوده و در برخی از مناطق ایران از جمله شمال و شمال غربی، گسترده شده است. تاکنون درباره ی مکانیسم دقیق اثر ضد دردی گیاه مرزنجوش گزارشی منتشر نشده است. از این رو در مطالعه حاضر، اثر تداخلی عصاره ی آبی مرزنجوش با آگونیست گیرنده های اپیوئیدی (مورفین) و آنتاگونیست آنها (نالوکسان) مورد بررسی قرار گرفته است.
در این مطالعه تجربی، 28 سر موش صحرایی نر، با محدوده وزنی200-250 گرم، استفاده شد (هر گروه 7 سر). موش ها با تزریق کتامین (mg/kg rat 80) و زایلازین (mg/kg rat 10) به صورت داخل صفاقی بیهوش شدند. کانول گذاری در ناحیه بطن چپ مغز با استفاده از دستگاه استریوتاکس و اطلس پاکسینوز انجام گرفت. جهت بهبودی 7-5 روز به حیوانات فرصت داده شد. در مطالعه پایلوت، دوز 3 μg/rat،i.c.v از عصاره به عنوان دوز ضد مؤثر دردی تعیین گردید. حیوانات به 4 گروه تقسیم شدند. گروه های کنترل (1 و 2) تجویز توام سالین (5/0 ml /rat.i.p)/ عصاره 3μg/rat،i.c.v یا سالین μl /rat.i.c.v 0/5)، گروه های اصلی: مورفین (mg/kg.i.p 2) / عصاره (3 μg/rat،i.c.v)، نالوکسان (mg/kg.i.p 1) / عصاره (3 μg/rat،i.c.v) صورت گرفت. سنجش درد با دستگاه Tail flick در دقایق 30،45،60،75،90،120 صورت گرفت. نتایج با نرم افزار SPSS و آزمون آماری Repeated Measurement و ANOVA بررسی گردید.
تجویز توام نالوکسان (mg/kg.i.p 1) به همراه عصاره موجب کاهش معنی داری در اثر ضد دردی عصاره گردید (p <0/05) همچنین، کاهش معنی داری در میانگین پاسخ تاخیری به محرک دردناک در زمان های 90 دقیقه و 120 دقیقه بعد از مداخله در مقایسه با گروه کنترل، در آزمون Tail-Flick مشاهده شد (p <0/01، p <0/05).
بر اساس یافته های مطالعه ی حاضر، می توان چنین نتیجه گیری کرد که حداقل قسمتی از اثرات ضد دردی عصاره آبی مرزنجوش از طریق گیرنده های اپیوئیدی میانجی گری می گردد.