برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و وراثت پذیری در هیبریدهای سینگل کراس آفتابگردان با استفاده از طرح کارولینای شمالی I

به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی در هیبریدهای سینگل کراس آفتابگردان، آزمایشی به صورت طرح کارولینای شمالی I در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان خوی انجام شد. در سال 1383، 6 لاین برگرداننده باروری با 18 لاین نرعقیم سیتوپلاسمی به صورت یک نر در مقابل سه ماده متفاوت تلاقی یافته و تشکیل دو مجموعه هر یک شامل 9 هیبرید در هر کدام را دادند. نتاج هیبرید سینگل کراس در سال 1384 جهت برآورد پارامترهای ژنتیکی کاشته شدند. از صفات زمان شروع گلدهی، مدت پرشدن دانه، زمان رسیدگی، ارتفاع بوته، قطر ساقه، قطر طبق، وزن هزاردانه، تعداد دانه در طبق، نسبت مغز به کل دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، درصد روغن، عملکرد دانه و عملکرد روغن طی فصل زراعی یادداشت برداری به عمل آمد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که عمل ژن در تعدادی از مکان های ژنی برای صفات وزن هزاردانه و تعداد دانه در طبق به صورت غالبیت نسبی ()، برای عملکرد روغن به صورت غالبیت کامل () و برای سایر صفات به صورت فوق غالبیت () می باشد. برای اصلاح صفاتی مانند مدت پرشدن دانه و شاخص برداشت، استفاده از روش گزینش کافی می باشد. در صفاتی مثل ارتفاع بوته، قطر طبق و قطر ساقه استفاده از روش دورگ گیری برای اصلاح صفات فوق اجتناب ناپذیر است. در صفات مهم مانند عملکرد دانه و عملکرد روغن، عملکرد بیولوژیک و نسبت مغز به کل دانه توصیه می شود از هر دو روش فوق استفاده شود.