سهروردی و اقبال

شباهت های فکری و شیوه زندگی دو فرزانه یعنی شهاب الدین سهروردی و محمد اقبال لاهوری موضوع دقیق و بدیعی است که در این مقاله به آن پرداخته شده و نشان داده می شود که هر دو اندیشمند در مطالبی اساسی هم عقیده بوده اند. به فرهنگ و حکمت و تصوف ایرانی تکیه نموده و آن را سرمایه ای کهن به شمار آورده که حداقل سه هزار سال سابقه دارد. به همین دلیل اصطلاحات عرفانی را از فرهنگ کهن ایرانی اخذ و مورد استفاده قرار داده اند. دو اثر از آثار سهروردی با دو اثر از آثار اقبال؛ آگاهانه یا غیر آگاهانه شبیه به هم اند. اقبال، «بال جبرئیل»، «پیام مشرق» و سهروردی: «آواز پر جبرئیل»، حکمت الاشراق، به خلاف فقها و فیلسوفان، مجذوب سالک یعنی عارف عالم را به سالک مجذوب یعنی عالم عارف ترجیح می دهند. هر دو به اشراق و خودیت و نور عنایت خاص داشته و به هماهنگی عقل و عشق اعتقاد داشته اند. پویایی، تحرک و تلاش را از ارکان مهم زندگی می دانند.