بررسی میزان توجه به حقوق ملت در محتوای کتاب های درسی در تعلیمات اجتماعی

پژوهش حاضر به بررسی میزان توجه به حقوق ملت در محتوای کتاب‌های درسی مدارس جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. حقوق ملت جزیی از حقوق بشر است که توسط دولت و از طریق قانون اساسی به رسمیت شناخته شده است؛ لذا انتظار توجه به آن از طریق آموزش و پرورش رسمی وجود دارد. پژوهش حاضر از نوع زمینه‌یابی بوده و در دو مرحله انجام شده است: مرحله اول شامل مطالعه پیشینه و مبانی اساسی حقوق ملت از دیدگاه صاحبنظران و متخصصین موضوع، و همچنین بررسی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای استنباط و استخراج مولفه‌های اساسی حقوق ملت می‌باشد که با روش تحلیلی و با استفاده از منابع مستند و مکتوب انجام شده است. مرحله دوم شامل تحلیل محتوای برنامه‌های درسی می‌باشد و در این مرحله میزان همخوانی این برنامه‌ها با مولفه‌های اساسی حقوق ملت مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کتاب‌های تعلیمات اجتماعی و جامعهشناسی مراحل آموزش رسمی در ایران (قبل از دانشگاه) تشکیل می‌دهند که توسط وزارت آموزش و پرورش تدوین شده است. برای تجزیه و تحلیل نتایج به‌دست آمده، از روش‌های توصیفی و استنباطی آماری استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد کتاب‌های درسی فعلی تا وضعیت مطلوب از نظر توجه به آموزش حقوق ملت فاصله دارند. گرچه برخی از مولفه‌های حقوق ملت مانند حق مشارکت در تعیین سرنوشت مورد توجه قرار گرفته‌اند، اما اکثر آن‌ها مانند حقوق و آزادی‌های فکری، به‌طور مطلوب مورد توجه قرار نگرفته‌اند.