نقد و ارزیابی وظیفه گرایی

مکتب وظیفه گرایی یکی از مکاتب اصلی مطرح در فلسفه ی اخلاق پزشکی است که می توان با بررسی و شناخت دقیق آن، راه حل های بیش تری در مورد چالش هایی که اخلاق پزشکی با آن روبه رو است، به دست آورد. در فلسفه ی اخلاق، وظیفه گرایی به آن دسته از نظریاتی اطلاق می شود که مطابق آن ها ملاک درستی و نادرستی عمل، قطع نظر از میزان سود و به طور کلی نتایج و پیامدهای آن منوط به خود عمل و ویژگی های آن است؛ به عبارت دیگر، وظیفه گرایان معتقدند که انجام افعال اخلاقی، قطع نظر از نتایجی که به بار می آورند، برای انسان الزامی است و این الزام در خود افعال قرار دارد و نه این که مترتب بر فعل و مؤخر از آن باشد (مانند غایت گرایی). غایت گرا همواره به نتایج فعل خویش و وظیفه گرا همواره به وظیفه ی خود می اندیشد. در این مقاله برآنیم تا با نظر اجمالی بر وظیفه گرایی و دو شاخه ی اصلی آن، وظیفه گرایی عمل نگر و وظیفه گرایی قاعده نگر، به نقد و ارزیابی آن ها بپردازیم. در فلسفه ی اخلاق، به طور کلی، نظریات وظیفه گرایانه به مراتب کم تر از نظریات غایت گرایانه مورد انتقاد قرار گرفته اند، چرا که نقد این گونه نظریات دشوارتر از نقد نظریات غایت گرایانه است.