تاملی در برخی ترکیب های برهان قاطع

یکی از بزرگ ترین اشکالات فرهنگ نویسی، پس از آغاز نهضت فرهنگ نویسی که غالبا در شبه قاره هند آغاز شد، کم سواد بودن بیشتر فرهنگ نویسان و عدم تخصص و تحقیق و تتبع آنها در متون کهن ادب فارسی است. فرهنگ برهان قاطع یکی از همین فرهنگ هاست که از اشتباهات کوچک و بزرگ برکنار نمانده است. محققانی که پیش از این به بررسی و تحلیل نواقص و اشکالات برهان قاطع پرداخته اند، غالبا به ضبط واژه ها و معانی متناسب با آنها توجه داشته اند و در باب ضبط ترکیب های مستخرج از اشعار قدما توجه چندانی نداشته اند؛ این در حالی است که برهان تبریزی در این قسمت از کار خود نیز دچار تصحیف خوانی و کژخوانی های فراوانی شده است. این مقاله می کوشد آن دسته از لغزش ها و تصحیف های برهان قاطع را که ناشی از کژخوانی و تصحیف خوانی اشعار خاقانی، نظامی و انوری است، بازنماید و صورت صحیح متن را تا حد امکان ارائه دهد.