وجوه بازنمایی گفتمان روایی: جریان سیال ذهن و تک گویی درونی

هدف این جستار این است که وجوه رنگارنگ بازنمایی گفتمان روایی و به ویژه شیوه جریان سیال ذهن را در مقابل تک گویی درونی، از دیدگاه روایت شناسی و با اشاره به آثار ادبی ایرانی و غربی بررسی کند. مسئله اینجاست که این دو شگرد نزدیک به هم را گاهی چنان به کار می برند که گویی یک شگرد بیش نیستند. و همین کنش است که کار دسته بندی این گونه آثار را مشکل کرده است. این مقاله، پس از بررسی آثار و آرای گوناگون در این زمینه، و نیز نگرش به برخی رمان های معاصر فارسی، همگی گونه های بازنمایی گفتمان روایی را بر پیوستاری یگانه می نهد که از بیش ترین حضور شخصیت و کم ترین حضور راوی (تک گویی درونی و انواع آن) تا کم ترین حضور شخصیت و بیش ترین حضور راوی (طیف جریان سیال ذهن) در آمد و شد است. بی گمان بسیاری از اندیشمندان بدین مطالب پرداخته اند، اما این مقاله، تبار واژه شناختی و ادبی این وجوه و مسایل غامض آن ها را پر رنگ تر بررسی می کند.