ارزیابی تنوع ژنتیکی بین و درون اکوتیپ های یونجه (Medicago sativa L.) با نشانگرهای RAPD

در این بررسی تنوع ژنتیکی در 30 اکوتیپ یونجه ایرانی جمع آوری شده از منطقه شمال غرب کشور با استفاده از نشانگرهای RAPD ارزیابی شد. استخراج DNA در 30 نمونه از هر اکوتیپ انجام شد. ده آغازگر از 30 آغازگر تصادفی ارزیابی شده، مجموعا 78 نوار چند شکل ایجاد کردند و تعداد نوارهای چند شکل از 36 نوار تا 68 نوار متفاوت بود. بیشترین میانگین سطح تنوع ژنتیکی براساس شاخص های نی و شانون در اکوتیپ ورزقان - جوشین مشاهده شد و کمترین آن متعلق به اکوتیپ تبریز- اسپره خون بود. بیشترین فاصله ژنتیکی FST بین اکوتیپ های مرند- زنوزق و بستان آباد- باش کند و کمترین آن مربوط به اکوتیپ های ورزقان- جوشین و ورزقان – الهرد بود که این نتایج با فواصل جغرافیایی مناطق مورد کشت اکوتیپ های فوق مطابقت نشان داد. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که 63/34 درصد از تنوع کل مربوط به تنوع ژنتیکی بین اکوتیپ ها و 37/65 درصد مربوط به تنوع ژنتیکی درون اکوتیپ ها می باشد که حاکی از تنوع قابل ملاحظه و وجود پتانسیل عظیم ژنتیکی برای کارهای اصلاحی آتی می باشد. تجزیه خوشه ای30 اکوتیپ یونجه را در 4 خوشه دسته بندی نمود. اکوتیپ بستان آباد- باش کند به صورت انفرادی در یک گروه مستقل قرار گرفت. این اکوتیپ از نظر ویژگی های اقلیمی منطقه مورد کشت نیز متفاوت از سایراکوتیپ ها بود به طوری که ارتفاع منطقه جمع آوری2400 متر و در اقلیم بسیار سرد واقع شده است و جزو اکوتیپ های متحمل به سرما می باشد. به نظر می رسد ارتفاع ناحیه جغرافیایی اکوتیپ ها دارای بیشترین سهم در تاثیرگذاری برروی ساختار ژنتیکی آن ها بوده است.