ارجاع در زبان فارسی از منظر کلامی و شناختی

یکی از دلایل عمده و اصلی وجودی زبان، استفاده از آن به عنوان یک ابزار مهم ارتباطی است و برای این منظور گویندگان زبان لازم است نشان دهند در جریان کلام در مورد چه چیزی و یا چه کسی صحبت می کنند. وجود اسامی و دیگر عبارات ارجاعی در حقیقت منعکس کننده نقش مهمی است که فرایند ارجاع در کاربرد زبان ایفا می کند. بنابراین ارجاع را به عنوان یک فرایند پویای زبانی می توان یکی از ویژگی های مهم کاربرد زبان تلقی کرد که همواره مورد استفاده گویندگان زبان برای اشاره به اشخاص، اشیاء، مکان، زمان و یا دیگر موجودیت ها و در نهایت ارائه اطلاعاتی در مورد آنهاست. در این روند کلامی به خاطر آنکه مشارکین کلام در امر ارتباط موفق باشند باید همواره قادر به تشخیص و شناخت آنچه که گویندگان زبان به آن ارجاع می دهند باشند. از این رو درک و شناخت این پدیده به عنوان یک ویژگی جهانشمول و به عنوان بخشی از فرایند پردازش اطلاعات زبانی امری است ضروری. این پدیده در سال های اخیر یکی از مسایل مهم مطالعات زبانشناختی محسوب می شود. بنابراین، هر نظریه زبانی که سعی در تبیین مقولات جهانشمول دارد الزاما باید تبیین مقولات و روابط ارجاعی را در حیطه کار خود قرار دهد. امروزه بسیاری از نظریه پردازان زبان همچنان سعی در توصیف و تبیین پدیده ارجاع در چهارچوب نظریات زبانشناختی غالب نظیر صورتگرایی و نقشگرایی دارند. نگارنده نیز در این مقاله سعی دارد که از طریق تبیین مقوله ارجاع در ارتباط با ساختار اطلاعاتی جمله نشان دهد که انگیزش های کلامی و وضعیت شناختی مدلول های کلامی در جریان کلام رفتار پیوستاری عناصر ارجاعی را به لحاظ کدگذاری نحوی در ساخت صوری جملات به دنبال دارد.