ارتقای سلامت در بیماران مبتلا به سرطان با استفاده از روش PBL

سرطان دسته ای از بیماری ها می باشد که با رشد کنترل نشده سلولی، تهاجم به بافت های موضعی و متاستاز سیستمیک مشخص می شود. میزان بروز سرطان طی 50 سال گذشته به طور یکنواخت افزایش یافته است. تغذیه، فعالیت بدنی و روحیه امیدوارانه از فاکتورهای بسیار مهم در بیماری سرطان می باشند که متاسفانه بیماران آگاهی و نگرش صحیحی در زمینه این مسایل ندارند. در این پژوهش به جای تزریق و انتقال یک سویه مطالب آموزشی، بیماران و خانواده آنان با به کارگیری روش PBL (Problem based learning) به مشارکت فعال در فرایند یادگیری دعوت شدند. این روش در حقیقت نوعی آماده کردن فراگیر برای زندگی است زیرا زندگی، مواجه شدن با مسایل و کوشش برای حل آن ها می باشد. هدف از این پژوهش ارتقای آگاهی و تغییر نگرش بیماران و خانواده آنان در خصوص اهمیت تغذیه و فعالیت بدنی در جریان بیماری و درمان آن می باشد. همچنین ارتقای امید در بیماران با به کارگیری روش یادگیری بر اساس حل مساله (PBL) مدنظر می باشد.
این مطالعه یک بررسی از نوع شاهددار اتفاقی شده (Randomized controlled trial (RCT)) می باشد. جمع آوری داده ها از طریق تکمیل پرسش نامه سنجش آگاهی و نگرش در قالب مدل بزنف و پرسش نامه امید هرث (Herth hope index (HHI)) قبل و بعد از مداخله در بیماران گروه مورد و شاهد (هر گروه 25 نفر) و همچنین تکمیل پرسش نامه سنجش آگاهی و نگرش در خانواده بیمار به عنوان مراقبین اصلی در دو گروه مورد و شاهد (هر کدام 25 نفر) صورت گرفت. مداخله آموزشی و ارتقایی برای بیماران و خانواده گروه مورد به صورت چهره به چهره و انفرادی و با روش PBL انجام شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS14، آزمون های کای اسکویر (2χ) و آنالیز کوواریانس در سطح معنی داری 05/0 = α مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
میانگین نمره آگاهی در بیماران گروه مداخله به طور معنی داری بیش از گروه شاهد است (000/0 > P). همچنین انجام مداخله باعث مطلوب تر شدن وضعیت نگرش در گروه مداخله شده است (000/0 > P). میانگین نمرات نرم های انتزاعی (12/0 = P) و فاکتورهای قادرسازی (08/0 = P) دو گروه، اختلاف معنی داری مشاهده نشد. میانگین نمرات امید در بیماران گروه مداخله به طور معنی داری بیش از گروه شاهد به دست آمد (008/0 > P). میانگین نمره آگاهی در خانواده بیماران گروه مداخله بیش از گروه شاهد به دست آمد (000/0 > P). همچنین انجام مداخله باعث بهبود وضعیت نگرش در خانواده گروه مداخله شد (000/0 > P).
مداخلات آموزشی و ارتقایی بر اساس روش PBL در افزایش آگاهی، بهبود نگرش و افزایش امید بیماران و خانواده آنان موثر هستند. بنابرین برای ارتقای کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان، شایسته است ارایه خدمات آموزشی با روش های مناسبی مانند PBL با مشارکت فعال بیمار و خانواده در فرایند بحث با برنامه ریزی مدون انجام پذیرد.