بررسی ارتباط برخی عوامل روانی- اجتماعی با رفتارهای تبعیت از درمان بیماران همودیالیز شهر اصفهان: چارچوبی مفهومی بر اساس تئوری شناختی- اجتماعی

حفظ سلامت بیماران تحت همودیالیز بستگی به تبعیت از توصیه های درمانی دارد. عدم تبعیت درمانی این بیماران، به صورت مستقیم با پیامدهای بالینی وخیم تر مرتبط می باشد. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی روابط بین افسردگی، حمایت اجتماعی درک شده، خودکارآمدی و تعامل بیمار با پرسنل درمانی با رفتارهای تبعیت از درمان در بیماران همودیالیز بر اساس تئوری شناختی- اجتماعی می باشد.
مطالعه حاضر مقطعی است و بر روی 160 بیمار مراکز همودیالیز شهر اصفهان انجام شد. شیوه نمونه گیری، تصادفی منظم و متناسب با حجم بود. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسش نامه افسردگی بک، مقیاس چند بعدی حمایت اجتماعی ادراک شده، راهبردهای ارتقای سلامتی، ابزار سنجش تعامل بیمار- پرسنل درمان و پرسش نامه خود گزارش دهی رفتارهای تبعیت درمانی بود. اطلاعات گردآوری شده توسط آزمون های توصیفی و همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
نتایج نشان داد 6/60 درصد افراد مورد مطالعه مرد هستند. میانگین سنی افراد مورد مطالعه 04/15 ± 95/51 است. میانگین نمره کل رفتارهای تبعیت از درمان 64/201 ± 48/861 در دامنه (1200-0) به دست آمد. بین عوامل روانی– اجتماعی مورد بررسی با رفتارهای کل تبعیت از درمان ارتباطی مشاهده نشد اما بین این عوامل با زیرمقیاس های رفتاری، ارتباط معنی دار مشاهده گردید (05/0 > P). همه این عوامل با نمره درک از اهمیت رفتار ارتباط معنی دار داشتند (001/0 >P). بین متغیرهای جمعیت شناختی همچون سن، جنس و وضعیت تاهل با مقیاس و زیرمقیاس رفتار تبعیت درمان ارتباط معنی دار مشاهده گردید (05/0 > P).
بر اساس نتایج به دست آمده به نظر می رسد متغیرهای روانی– اجتماعی مورد مطالعه از طریق نقش واسطه ای عامل درک از اهمیت رفتار بر رفتار پیامد موثرند که لزوم توجه بیشتر به این عامل در مطالعات آتی و طراحی مداخلات مبتنی بر تئوری احساس می گردد.