واکاوی نظریات استعماری نسبت به ماهیت دولت مدرن پهلوی دوم

نظریه پردازان و تحلیل گران جامعه ایران دیدگاه های مختلفی نسبت به تشکیل دولت مدرن و تحول در کارکردهای آن دولت در تاریخ معاصر ایران بخصوص دولت پهلوی دوم ارایه کرده اند. البته هرکدام از این نظریات در قالب های مختلف سنتی (تداوم دولت های کلاسیک)، ترکیب گرا(تداخل ویژگی های جدید در ویژگی های سنتی دولت در ایران)، تطبیق گرا (بهره گیری از تجربه دولت مدرن در غرب برای دولت جدید در ایران) و برون گرا (تبیین ماهیت دولت پهلوی براساس استعمار و وابستگی) استفاده کرده اند. در قالب نظریه های برون گرا به نظریات مختلفی همچون دولت وابسته شاپور رواسانی، دولت سلطه پذیر گازیوروسکی، دولت استبداد شرقی، دولت شبه پیرامونی جان فوران می توان اشاره کرد. در این نظریات مولفه های همچون سلطه پذیری نظام پهلوی دوم از غرب، وابستگی به آمریکا، نگرش ابزاری غرب به ایران، فقدان پایگاه اجتماعی دولت پهلوی دوم، نگرش امنیتی غرب به ایران، نادیده گرفتن تحولات اجتماعی و نیروهای سیاسی متعارض در ایران، استقلال بالای دولت، نوسازی براساس الگوهای غربی، توسعه نامتوازن، تحولات اقتصادی بر اساس خواسته ها و انتظارات غرب، بی تعادلی در جامعه، بی هویتی، جامعه بی طبقه، تفکیک دولت از جامعه (نگرش جزیره ای به دولت) درباره ماهیت دولت پهلوی دوم مورد تاکید قرار گرفته اند.