بررسی تاثیر اقلیم بر معماری و بافت زواره

شاید بتوان گفت یکی از مهم ترین عوامل موثر در طراحی شهرها، اقلیم می باشد. آنچنان که تاثیر آن در تمام تار و پود بافت شهری و حتی تک تک بناها و عناصر معماری داخلی فضاها دیده می شود. در ایران معماری بناها و شهرها در اقلیم گرم و خشک یکی از بارزترین و مشخص ترین نمودهای تاثیر اقلیم بر فرم گیری و شکل گیری شهر و بناهاست و می توان زیباترین و هنرمندانه ترین طراحی های ایرانی را در پهنه وسیع این اقلیم مشاهده نمود. در این مقاله شهر زواره در حاشیه کویر به عنوان نمونه ای ناب و منحصر به فرد از این اقلیم برگزیده شده و سعی در بررسی تاثیر یک به یک عوامل اقلیمی در جای جای این شهر کهن شده است. این تحقیق که از نوع کاربردی می‎باشد، به روش پیمایشی انجام گرفته است و تلاش گردیده تا ویژگی ها و عناصر اقلیمی شهر زواره مرکز توجه و بررسی قرار گیرد و با رسیدن از کلیات به جزئیات در معماری و طراحی، تمامی عوامل مربوط به طراحی اقلیمی در این شهر بیان شود از جمله تاثیر باد بر جهت گیری کلی بافت شهر و چگونگی بهره گیری مثبت از بادهای کویری جهت آسایش اقلیمی در فضاهای داخلی، تاثیر گرد و خاک بر فرم گیری بافت و استقرار بناها در کنار یکدیگر یا نحوه طراحی جزئیات آن ها، تاثیر تابش آفتاب در فصول مختلف سال بر پلان بناها، تاثیر مصالح بومی خاک و خشت در آسایش دمایی فضاهای داخلی و حتی به وجود آمدن بناهای خاص در این اقلیم از جمله یخچال ها و آب انبار ها. هدف از این مقاله نیز درک دلایل استفاده از جزء به جزء این عوامل معماری در طراحی بناهای این شهر است. بنابراین با وارد شدن به بافت شهر، قدم زدن در میان کوچه های تنگ و باریک آن و لمس حس پنهان در دل شهر و با بهره گیری از منابع مکتوب در این زمینه، سعی در کشف راز وجودی این بهشت کویری کرده ایم.