رعایت حقوق بیمار در مراکز بهداشتی درمانی کلان شهر تبریز از دیدگاه مادران باردار

کارآمدی سیستم بهداشت و درمان کشور نیازمند تعامل و مشارکت فعال بین گیرندگان و ارایه کنندگان خدمات سلامت است. مراکز بهداشتی درمانی باید محلی برای درک و احترام به حقوق و مسوولیت های گیرندگان خدمات، خانواده های آن ها و ارایه کنندگان خدمات باشند تا در سایه تعهد دوجانبه، سلامت جامعه در بالاترین سطح ممکن تامین گردد. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان رعایت حقوق گیرندگان مراقبت های دوران بارداری انجام گردید.
یک مطالعه توصیفی مقطعی با مشارکت 185 نفر از مادران بارداری که در ماه نهم بارداری قرار داشتند، در 40 مرکز بهداشتی درمانی و پایگاه بهداشتی کلان شهر تبریز در سال 90-1389 انجام گرفت. نمونه ها به روش تصادفی و به تعداد 3 الی 8 نفر از هر مرکز و پایگاه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی آن تایید شده بود استفاده گردید. عملکرد مراکز و پایگاه ها در رعایت حقوق بیمار در 12 بعد از چهار محور حقوق بیمار از دیدگاه مادران باردار با امتیازدهی صفر (عملکرد بسیار ضعیف) تا ده (عملکرد مطلوب) بررسی شد و داده های جمع آوری شده در نرم افزار SPSS تحلیل گردید.
از دیدگاه مادران باردار، همه محورها از عملکرد بالا و یا نسبی برخوردار بوده و ابعاد اعتماد و رازداری؛ رعایت حریم خصوصی؛ دسترسی؛ و استمرار دریافت خدمت، مطلوب بوده و بیشترین امتیاز (9≤) را به خود اختصاص دادند. برای ابعاد مربوط به ارتباط و تعامل مناسب؛ دریافت خدمت در سریع ترین زمان ممکن؛ تامین امکانات رفاهی پایه و داشتن اختیار برای تصمیم گیری آزادانه از دیدگاه مادران باردار عملکرد متوسط گزارش شده (99/8 -7) و ابعاد انتخاب ارایه کننده خدمت؛ خدمت به دور از هرگونه آسیب و درد و رنج (ایمنی)؛ ارایه خدمت توام با احترام و شایسته شان و منزلت؛ و ارایه اطلاعات و آموزش های ضروری به ترتیب پایین ترین امتیاز عملکرد را دریافت نمودند (7>). در مجموع محور احترام به حریم خصوصی و رازداری بالاترین امتیاز (95%) و محور حق انتخاب و تصمیم گیری آزادانه کمترین امتیاز (70%) را کسب نمودند. ضمنا در این مراکز سیستم بررسی و پاسخگویی به شکایات وجود نداشت.
با توجه به اهمیت رعایت ابعاد مختلف حقوق گیرندگان خدمت در طول دوران بارداری و عدم توجه کافی به این مساله، لازم است توجه افزون تری به ابعاد با عملکرد ضعیف معطوف شده و سیستم دریافت، بررسی و پاسخگویی به شکایات مراجعه کنندگان ایجاد گردد.