فهرست مطالب
مجله پژوهشهای راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
سال یکم شماره 2 (پاییز و زمستان 1395)
- تاریخ انتشار: 1395/07/19
- تعداد عناوین: 8
- نمایه
-
صفحه 93پژوهشی برای بررسی وضعیت موجود و ارائه راهکار برای بهبود کمی و کیفی میوه های مهم گرمسیری و نیمه گرمسیری (خرما، پرتقال، نارنگی، گریپ فروت، زیتون، انار، انجیر و کیوی) در سطح کشور در سال های 1389 تا 1390 انجام شد. ابتدا بر اساس آمارهای وزارت جهاد کشاورزی استان های مهم میوه خیز کشور و شهرستان های عمده تولیدکننده این محصول ها، تعیین شد و سپس پرسشنامه هایی برای دریافت اطلاعات لازم برای هشت محصول یاد شده تکمیل گردید. در این پرسشنامه ها، تمام جنبه های کشت، داشت و برداشت محصول مورد پرسش قرار گرفت و اطلاعات لازم از مراکز تحقیقاتی مربوط، جمع آوری شد. در این پژوهش، استان های اصفهان، بوشهر، تهران، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، چهار محال بختیاری، خوزستان، زنجان، سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، قزوین، قم، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویر احمد، گلستان، گیلان، مازندران، مرکزی و یزد مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی اطلاعات جمع آوری شده در این طرح و واکاوی داده ها نشان داد که میانگین عملکرد هکتاری خرما در کشت آبی در سال آزمایش 4900 کیلوگرم، پرتقال 14000 کیلوگرم، نارنگی 12800 کیلوگرم، گریپ فروت 12270 کیلوگرم، زیتون 15200 کیلوگرم، انار 10860 کیلوگرم، انجیر 5900 کیلوگرم و کیوی 22500 کیلوگرم در هکتار بود. در این مقاله، تمام موارد یاد شده مورد بحث قرار گرفته و راهکارهایی برای بهبود کمی و کیفی محصول های مورد آزمایش، ارائه شده است.کلیدواژگان: محصولات مرکبات، خرما، انجیر، کیوی، زیتون، انار
-
صفحه 109دوران هولوسن که تمدن بشری را در طول ده هزار سال گذشته تغذیه کرده است در این قرن به سبب فعالیت های فزاینده انسان (دوران آنتروپوسن) جای خود را به زمینی در حال گرم شدن داده است که با بیش جمعیتی و نابودی جنگلها رو به رواست و بسیاری از خاک های بارور آن با سرعتی بیسابقه رو به فناست. خاک میتواند مقادیر بیکران کربن را در خود انباشته یا رها سازد، عنصرهای غذایی را در خود نگه دارد یا آن ها را به رودخانه ها جریان داده و به صنعت ماهیگیری آسیب رساند. رسوب ناشی از فرسایش خاک تولید نیروی برق را زیر تاثیر قرار میدهد. از آنجا که، پیشرفت و خیز رام نشدنی فناوری به صورت نیرویی در جهان درآمده که توان ایجاد دگرگونی های شگرفی در خاک دارد، در این مقاله سناریوهای متعددی برای آینده خاک ترسیم شده است و بر این نکته تمرکز دارد که چگونه فناوری میتواند پیامدهای زیادی بر وضعیت خاک در آینده داشته باشد. هر چند بزرگترین فرایندهای جهانی و آن هایی که بیشترین انرژی را مصرف میکنند به رویدادهای زمین شناختی وابستهاند، اما امروزه سپهر دیگری پدیدار شده که به وسیله فعالیتهای ترکیبی بشر و فناوری پا گرفته است و آن را میتوان تکنوسفر4 یا آنتروپوسفر5 نامید. تاثیر فناوری بر خاک سپهر دیرپاست و در یک نمای درازمدت مشاهده خاک هایی با دگرگونی زیاد و ویژگی هایی شگفت انگیز دور از انتظار نخواهند بود. این موضوع امکان پایه و مبنایی برای گفتمان درباره خاک های هوشمند است. در دنیایی که ریز رایانه ها به گونهای یکنواخت و فشرده توزیع شده اند، حسگرها و فعالسازها با پردازش موضعی میتوانند برای گردآوری و باز انتقال اطلاعات محیطی درباره وضعیت خاک (دما، رطوبت، حرکت نسبی ذره های نزدیک) و هماهنگی با دستورهای ارسال شده از رایانه مرکزی عمل کنند. با توجه به افت قیمت و توان فزاینده تراشه های رایانه ای میتوان انتظار داشت که بیشتر آنچه را ما به نام مدیریت خاک، زمین، آب و پوشش گیاهی مینامیم تا جایی پیش رود که خاک و دیگر سامانه های سطحی زمین بیشتر به صورت ابزارهای فناوری شناخته شوند تا سامانه های طبیعی.کلیدواژگان: خاک هوشمند، آنتروپوسن، فن سپهر، آنتروپوسفر
-
صفحه 119علم سنجی فواید بسیاری را داشته و نتایج آن کاربردهای گوناگونی را در پی دارد. توسعه علمی بخش کشاورزی و منابع طبیعی و ارتقای وضعیت موجود نیازمند اطلاعات دقیق و روش شناسی مناسب است، تا بتوان برنامه های لازم را اجراکرد. در این راستا رویکردهای مختلفی مطرح شده است. در پژوهش حاضر از روش شناسی مطالعه های تطبیقی استفاده گردیده است. در این مطالعه تلاش ها و عملکردهای علمی رشته های کشاورزی و منابع طبیعی 12 کشور و منتخب جهان با ایران مقایسه شده است. این رویکرد همراه با شاخص سازی مبنایی4 می تواند برای پایش و واکاوی مقایسه ای عملکرد علمی رشته های مختلف کشاورزی با یکدیگر و با رشته های متجانس از کشورهای دیگر در سال های آتی نیز مورد استفاده قرار گیرد . بنا بر این از راه مطالعه های تطبیقی میتوان به طور عرضی وضعیت موجود تولیدهای علمی کشور را با مقایسه با سایر کشورها تحلیل کرده و براساس ضعف ها و یا قوت های تشخیص داده شده برنامه های توسعه ای ارایه کرد. از سوی دیگر با داشتن شاخص مبنایی می توان عملکرد و فعالیت های علمی را به طور طولی رد گیری نموده و رشد و ضعفها را بین دوره های مختلف تشخیص داد. در مطالعه های علم سنجی از شاخص های متنوعی استفاده می شود. در این پژوهش دو شاخص جدید تدوین و روش های محاسبه آن ها نیز عرضه شد، تا فقط تعداد مقاله و یا تعداد استناد به مقاله ها معیار رتبه بندی ها قرار نگیرد. شاخص نسبت وزنی تولیدهای علمی به شاخص توسعه انسانی کشورها و شاخص نسبت وزنی تعداد مقاله ها به سطح اقتصادی کشورها دو شاخصی است که تلاش برای پیشرفت علمی را با توجه به امکان ها و توانمندی های اقتصادی مورد مقایسه و بررسی قرار می دهد. در این پژوهش جایگاه ایران با شاخص های تعداد مقاله، تعداد استناد ومیزان تولیدهای علمی از بین 13 کشور منتخب (که بیشتر از کشورهای پیشرفته و مطرح در علم می باشند) ردیف 10 تا 12 را کسب کرده، در حالی که برمبنای دو شاخص جدید رتبه 4 را به دست آورده است. به عبارت دیگر ایران با همه مشکل های اقتصادی و تحریم ها توانسته است با تلاش و ایثارگری فعالیت های علمی ارزنده ای در بخش کشاورزی و منابع طبیعی به جهان ارایه نماید. در پایان مقاله چند توصیه برای ادامه پژوهشهای علم سنجی و بالا بردن رتبه علمی کشور عرضه گردیده است.کلیدواژگان: علم سنجی، شاخص توسعه منابع انسانی، شاخص سطح اقتصادی، رتبه علمی
-
صفحه 133مدیریت علمی بوم نظام های طبیعی، همواره با اصطلاح های گیج کننده ای همچون: برگشت پذیری4، نیرومندی5 (ظرفیت تحمل آشفتگی) و آسیب پذیری6 (میزان تحمل نوع و شدت آشفتگی) بوم شناختی همراه می باشد. این مطالعه با هدف تشریح و توصیف، شناسایی هدف ها و زمان مناسب کاربرد هر یک از این مفهوم ها در مدیریت بوم نظام های مرتعی و به روش مرور منابع و تحلیلی انجام شد. برای تحلیل این مفهوم ها و این که چگونه هر یک از آن ها در چارچوب تعریف شده به صورت کاربردی جهت مدیریت بوم نظام های مرتعی به کار گرفته شود و زمینه مناسب استفاده هر یک از آن ها، برخی مصداق های عینی از کشور نیز ارائه می شود. با توجه به نتایج و مدل مفهومی حاصله، توان و قدرت تحمل بوم نظام با افزایش فشار و آشفتگی ها کاهش یافته و به ترتیب در مراحل نیرومندی، آسیب پذیری و برگشت پذیری بوم شناختی قرار می گیرند. مفهوم برگشت پذیری بوم شناختی جهت تشریح خطر از دست دادن توانایی بازیابی بوم نظام استفاده می شود و این به معنی بازیابی و رسیدن به حالت تعادل بوم نظام است و دارای کاربرد وسیع در زمینه های مدیریت، حفظ و احیای بوم نظام ها به ویژه بوم نظام های آسیب دیده می باشد. یک بوم نظام دارای وضعیت های چندگانه به ندرت دارای تعادل یگانه بوده و با ورود آشفتگی های محیطی و مدیریتی به ندرت در حالت تعادل پایدار قرار می گیرد. همچنین از این مفهوم جهت واکاوی شبکه های بوم شناختی- اجتماعی در مواقعی که کاهش خود احیایی شبکه قابل توجه است، استفاده می شود. زمان مناسب استفاده از مفهوم برگشت پذیری، مرحله بحرانی بوم نظام (آستانه انتقال به حالتی نامطلوب تر) است و نیاز به مدل سازی دارد. مفهوم آسیب پذیری بوم شناختی، بیانگر ظرفیت تطبیقی و حساسیت بوم نظام به آشفتگی می باشد و جهت تعیین توانایی یک بوم نظام برای باقی ماندن در وضعیت بالاتر از حد آستانه بحرانی و واکاوی شبکه های بوم شناختی- اجتماعی در مواقعی که کاهش خود احیایی شبکه قابل توجه نبوده و تغیرهای چندانی نداشته باشد و هنگام انجام مطالعه های مقایسه ای بر پایه ویژگی ها و شاخص ها مورد استفاده قرار می گیرد. زمان مناسب استفاده از مفهوم آسیب پذیری، مرحله قبل از مرحله بحرانی می باشد. مفهوم نیرومندی بوم شناختی، بیانگر توانایی بوم نظام در حفظ شرایط آرمانی خود در یک محدوده باریک و تنظیم دقیق نوسان های ساختاری و عملکردی خود جهت بروز بهترین کارکرد بوم نظام می باشد، به عبارت دیگر نیرومندی بوم شناختی دلالت بر عدم انعطاف پذیری ندارد، بلکه توصیف توانایی بوم نظام برای خلاقیت و انطباق در پیش بینی و یا در پاسخ به اختلال و آشفتگی های درونی و یا برونی می باشد و زمان مناسب استفاده از این مفهوم، دو مرحله قبل از مرحله بحرانی بوم نظام می باشد.کلیدواژگان: آشفتگی های طبیعی، بوم نظام های طبیعی، مدیریت بوم شناختی
-
صفحه 149بروز خشکسالی های اخیر، محدودیت های منابع آب و چالش های تامین آب با کیفیت مناسب، به یکی از دغدغه های عمده جامعه و مسئولین تبدیل شده است. ادامه خشکسالی ها و کمبود منابع آب در بسیاری از مناطق کشور وضعیتی را به وجود آورده که برای توصیف آن از واژه هایی همانند بحران آبی و یا پسا بحران آبی استفاده می شود. در مقاله حاضر ضمن مرور اجمالی بر وضعیت منابع آب کشور در شرایط موجود، به تشریح رخدادهای خشکسالی به عنوان یک پدیده طبیعی پرداخته می شود تا شناخت واقع بینانه از آنچه که می تواند در بحث مدیریت منابع آب مشکل آفرین شود، به دست آید. لزوم برنامه ریزی برای مدیریت منابع آب به عنوان یک مسئله چند بعدی مطرح شده ورویکرد سیستمی4 به عنوان روشی مناسب برای تعریف مسئله در قالب یک سیستم مورد بحث قرار می گیرد. رویکرد سیستمی با بیان مشکل های مدیریتی منابع آب، می تواند برای رسیدن به راه حل عملی مفید باشد. در ادامه راهبردهای5 مدیریت یکپارچه منابع آب6، مدیریت خطرپذیری و مدیریت بحران7، به عنوان روش های اجرایی مرسوم بررسی شده و برخی دیدگاه ها و کارهای پژوهشی انجام شده مرتبط در ایران نیز مورد بحث قرار گرفته است.کلیدواژگان: خشکسالی ها، چالش های تامین آب، راهبردهای مدیریتی
-
صفحه 165تغییر اقلیم موضوعی است که مورد بحث جوامع علمی و سیاسی است. تغییر اقلیم با گرم شدن هوا و تغییرهایی در بارندگی از یک صد سال پیش شروع شده و دخالت انسان در آن بسیار مهم بوده است. استفاده بی رویه از سوخت های فسیلی و تشکیل گازهای گلخانه ای و کاربرد زمین ها با تخریب جنگل ها را می توان از عوامل مهم تغییر اقلیم شمرد و تصور می رود این تغییرها در صورتی که مدیریت صحیح اعمال نشود، ادامه خواهد یافت. پیش بینی می شود که در هر دهه، دما به میزان 1/0 درجه سلسیوس افزایش یافته و تا سال 2100 گرمای زمین تا 4 درجه سلسیوس ممکن است افزایش یابد. شوربختانه تاثیر این تغییرها کمتر مورد مطالعه بیماری شناسان گیاهی قرار گرفته و بیشتر به مورد انسان توجه شده است. تغییر اقلیم ممکن است موجب کاهش و افزایش برخی از بیمارگرها شده یا تاثیری بر آن ها نداشته باشد. افزایش کمینه دما موجب بقای خیلی از بیمارگرها گردیده و در زنده ماندن ناقلین، به ویژه ناقلین بیماری های ویروسی مهم می باشد. تغییرهای دما در زادآوری ناقلین و عوامل بیماریزا نقش مهمی دارد و ممکن است موجب بروز بیمارگرهای تهاجمی جدید گردد. در این مقاله مسایل مهمی در مورد بیمارگرهای گیاهی مورد بحث قرار گرفته است که شامل پاسخ گیاهان به تغییر اقلیم و تاثیر آن بر مقاومت بیمارگر و ناقل و پرآزاری4 می باشد. همچنین تهاجم و زادآوری بیمارگر نیز در اثر تغییر اقلیم مورد توجه قرار گرفته است. در پایان با توجه به تغییر اقلیم، مدیریت بیماری های گیاهی در شرایط تغییر اقلیم و چاره اندیشی از زیان آن مورد بحث قرار گرفته است.کلیدواژگان: بقا، دما، سوخت فسیلی، گازهای گلخانه ای، مدیریت بیمارگر
- پیوست ها
-
بیانیه های همایش های برگزار شده در گروه علوم کشاورزیصفحه 173
-
چکیده پژوهش های پایان یافته در گروه علوم کشاورزیصفحه 176
-
Page 93The present state and date, sweet orange, mandarin, grapefruit, olive, pomegranate, fig and kiwi production in Iran was investigated in 2010-2011. Based on the statistics published by Ministry of Agricultural Jihad, important fruit producing provincesand a few cities in each province were determined andusing a questionnaire, pertinent information was collated from these centers. Provinces selected were Boushehr, Chaharmahal-Bakhtiari, Fars, Golestan, Isfahan, Kerman, Kermanshah, Kohgiluieh and Boyerahmad, Khuzistan, Lorestan, Markazi, Mazandaran, North Khorasan, Qazvin, Qom, Guilan, Razavi Khorasan, Semnanm, Sistan and Baluchestan, South Khorasan, Tehran, Zanjan, and Yazd.The analysis of data showed that average yield per hectare were 4900 kg for date, 14000 kg sweet orange, 12800 kg for mandarin, 12270 kg for grapefruit, 15200 kg for olive, 10860 kg for pomegranate, 5900 kg for fig and 22500 kg for kiwi. In this investigation all measured characters were analysed and discussed. Also, suggestions were made for improving quality and quantity of these crops.Keywords: Citrus crops, Date, Fig, Kiwi Olive, Pomegranate
-
Page 109Holocene era that has nourished human civilization for the last ten thousand years, has given its way to a warming planet which is over populated, its forests are depleting and its fertile soils are rapidly destroyed due to increasing human activities in our time. Hence the word Anthropocene is being used for this era. Soils can sequester or release a large mass of carbon, maintain nutrients or flow them to the rivers where it may have impact on fishing industry. Sediment from soil erosion could affect power generation. Presently technology has advanced with such a pace that can lead to great changes in the soils. In this paper different scenarios are discussed for the future of the soils. They focus on how technology may have consequences on the condition of soils in the future. However, the greatest global processes that consume. The highest energy consumptions are related to geological events. We are encountered a new sphere developed through combined activities of man and technology, called technosphere. Technology effect on pedosphere is long lasting. Therefore, in far future, experiencing soils with great changes and interesting properties would not be out of expectations. This will take us to the discussion of smart soils. In a world that miniaturized computers are uniformly distributed, sensors and activators can be used to collect and relay environmental information about the state of the soil (temperature, moisture, relative motion of near particles) and coordinate with instructions relayed back from central computers. Considering cost reduction and increasing ability of computer chips, one can expect that what we now know as soil, land, water and vegetation management, will reach to a point that soils and other surface systems will be known as technological tools rather than natural systems.Keywords: Anthropocene, Anthroposphere, Smart soils, Technosphere
-
Page 119Scientometric studies have induced numerous benefits and have been used for various purposes. Development in agricultural and natural sciences requires precise information as well as suitable methodologies. In this regard numerous approaches have been introduced. One of these approaches is comparative study which was used in this research project to compare the programs and performance of 12 selected countries with those of Iran in the fields of Agriculture and Natural Resources. The specific merit of this study was the establishment of Benchmarking for cross sectional comparison, as well as longitudinal studies in the future. In scientometric studies various indices and indicators are used, such as number of published articles and citations. In this study, two new indices were developed and applied. First the weighted ratio of scientific production value of each country to its human development index, and second the weighted ratio of number of scientific papers of each country to its weighted Prosperity Index Ranking. The results indicated that Irans rank among the 13 countries was 10 to 12 as far as the number of articles, citations, and total scientific production is concerned, but according to these two new indices Irans rank is , which is admirable. Thus despite of all economic shortcomings and sanctions, Iran has been able to conduct highly valued research projects and make considerable scientific contribution to agriculture and natural resources disciplines in the world.Keywords: Human development index, Prosperity index, Scientific ranking, Scientometric
-
Page 133Rangeland ecosystem management is encountered with potentially confusing terminology of resilience, robustness and vulnerability. This study was aimed to identify the concepts and uses of these terminologies. For the analysis of these defined concepts and theie applications used to manage rangeland ecosystems, suitable background for each of them was searched and some examples are given for Iran. According to the results, with increasing the disturbance ecosystem into operation situated in the robustness, vulnerability and resiliency of ecological position. Ecological resilience is useful when ecosystems risk losing the ability to recover and requires system modeling, and disaster step is the suitable time for using of this criterion. Also, this concept used for analysis of ecological-social networks when reducing the network self adaption capacity. Ecological vulnerability can either be quantitative, measuring the ability of a system to remain above a critical threshold and used to evaluate the exposure of ecosystem to disturbance and attributes that confer adaptive capacity and sensitivity to disturbance. Vulnerability is very well to assessments of coupled social-ecological systems. Ecological robustness measures the ability of ecosystem to maintain itself within a narrow range of function and is ideally suited to problems that require careful setting of upper and lower bounds for ecosystem properties, such as optimal yield, and one step before than disaster the suitable time for using of this criterion. Ecological robustness is defined as the capacity of ecosystem to maintain a desired state despite fluctuations in the behavior of its component parts or its ecosystems, and two steps before than disaster the suitable time for using of this criterion. In other means, a strong ecological implications of the lack of flexibility, it also describes the ability of ecosystems for innovation and adaptation in anticipation of or in response to internal or external disturbance and turmoil is the right time to use this concept, two before the environment is critical.Keywords: Natural ecosystems management, Resilience, Robustness, Vulnerability
-
Page 149Recent droughts, limitation of water resources and challenges of supplying water with acceptable quality have turned into a major concern for the society and the authorities. Continuation of droughts in many parts of the country has developed a situation, which is usually described by terms such as water crisis or post-water crisis. In the present paper, while an overall review of the existing water resources is done, drought events are explained as a natural phenomenon, so that realistic understanding of problems associated with water resources management can be achieved. The need for water resources planning as a multi-dimensional problem is proposed and the system approach is discussed as an appropriate method to define the problem at hand. Application of the system approach by identifying problems of water resources management can be instrumental toward achievement of useful and practical solutions. Next, integrated water resources management (IWRM) and risk management and crisis management strategies are discussed as some of the available and applicable methodologies. Some of the viewpoints and relevant research taken placed in Iran are also discussed.Keywords: Challenges of water supply, Droughts, Management strategies
-
Page 165Global climate has changed since pre-industrial time. Atmospheric CO2 a major greenhouse gas has increased by nearly 30% and temperature has risen by 0.3-0.6C. It is predicted that with current emission scenario, global mean temperature would rise between 0.9 and 3.5C by the year 2100. The impact of climate change would be felt in three areas: in losses from plant diseases, efficacy of disease management strategies and in the geographical distribution of plant diseases. Climate change would have positive, negative or no impact on individual plant diseases. Doubling CO2 has been shown to increase crop yield by 30% but whether these benefits would still be realized in the presence of pests and disease is unknown. Climate change has great effect on overwintering and over summering of the pathogen, pest and vectors. This will affect on survival, movement and reproduction. In many cases temperature increases are predicted to lead to the geographic expansion of pathogen and vector distribution bringing pathogen into contact with more potential hosts and providing new opportunities for pathogen hybridization. The effect of climate change on plant diseases has not been studied much and most of the information is from recent years. In this review attempts were made to collect recent information on pathogen-host -interaction due to climate change. New strategies will be required for disease management under climate change. If consumption of fossil fuel continues and results in CO2 accumulation and also land use by deforestation, we expect more detrimental effects on climate change in the future.Keywords: Fossil Fuel, Greenhouse Gases, Pathogen Management, Temperature
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.