مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
سال هفدهم شماره 11 (پیاپی 118، بهمن 1397)

پروژه پژوهشی "توافق درباره ی پیامدهای قابل اندازه گیری در کارآزمایی های کنترل دار مربوط به مراقبت های سوختگی" توسط گروهی از پژوهش گران با تجربه، در حوزه سوختگی، زیر نظر دکتر Young از کشور انگلستان در حال انجام می باشد. هدف نهایی از انجام این مطالعه، تهیه و تدوین مجموعه ای از پیامدهای اساسی (core outcome set (COS)) است که در گزارش کارآزمایی های شاهد دار تصادفی مربوط به مراقبت های سوختگی باید مورد توجه محققین قرار گیرد [1].
این مطالعه از آن جهت حائز اهمیت است که برآوردها نشان می دهد که سوختگی به طور روز افزونی در جهان به ویژه در کشورهای با درآمد کم رخ داده و باعث ابتلا، بستری طولانی مدت در بیمارستان، ناتوانی و مرگ مبتلایان می گردد [2]. این در حالی است که متاسفانه، شواهد موجود نشان می دهد که علیرغم این اهمیت، هنوز مجموعه ای از پیامدهای اساسی در گزارش کارآزمایی های شاهد دار تصادفی مربوط به مراقبت های سوختگی تدوین نشده است. هدف اصلی در مراقبت های پس از سوختگی، دستیابی به بقاء بیماران است. هم زمان، نگاه داشتن درد بیماران در حداقل ممکن، مقابله با تاثیرات روان شناختی سوختگی و برگرداندن عملکرد و زیبایی، مورد توجه مراقبت کنندگان قرار دارد [1].
نکته جالب توجه در این است که با توجه به پیشرفت های به عمل آمده، می توان میزان مرگ از سوختگی را به حداقل ممکن کاهش داد. از همین رو، می توان پیامدهایی که در کارآزمایی های شاهد دار تصادفی مربوط به مراقبت های سوختگی باید مورد توجه قرار گیرند را در دو بعد خلاصه نمود: بعد اول شامل پیامدهای کوتاه مدت است که می تواند شامل طول مدت اقامت در بیمارستان، میزان عفونت و هزینه مراقبت های بهداشتی باشد. و بعد دوم شامل پیامدهای بلند مدت است که می تواند شامل بررسی عملکرد، زیبایی، تاثیرات روانشناختی، درد، خارش و کیفیت زندگی مبتلایان باشد. هم چنین، در این بعد می توان تاثیرات بلند مدت سوختگی فرد بر روی عملکرد اعضا خانواده وی را نیز مورد توجه قرار داد [1].
برای حصول به یک توافق حداکثری در تهیه و تدوین مجموعه ای از پیامدهای اساسی که در گزارش کارآزمایی های شاهددار تصادفی مربوط به مراقبت های سوختگی باید مورد توجه محققین قرار گیرند، دکتر Young و همکارانش روش دلفی (Delphi Method) را انتخاب کرده اند. آنها پس از مطالعه و بررسی فراوان بر روی مطالعات موجود، پرسش نامه ای را تهیه کرده اند که باید توسط بیماران، والدین بیماران کم سن، پرستاران، روان پزشکان، روان شناسان و پزشکان متخصص در امر سوختگی تکمیل گردد. این پرسش نامه در آدرس اینترنتی زیر در دسترس عموم علاقه مندان قرار دارد.
https://is.gd/cosbresearch
با توجه به اینکه، پاسخگویی نمونه جامعی از بیماران، والدین بیماران کم سن و متخصصان در درمان سوختگی می تواند محققین را به یک توافق عاری از خطا برساند، دکتر Young و همکارانش از تمامی افراد در تمامی کشورها درخواست کرده اند که با مراجعه به سایت فوق، پرسش نامه مذکور را پر نمایند. برآورد شده است که تکمیل پرسش نامه حدود بیست دقیقه طول کشیده و قرار است که تا نهم اسفندماه در دسترس باقی بماند. با توجه به ضرورت ابراز نظر دانشمندان ایرانی در حوزه سوختگی در این مطالعه بین المللی، از افراد علاقه مند دعوت می گردد که با مراجعه به سایت فوق، پرسش نامه را تکمیل نمایند.

با توجه به اثرات آنتی اکسیدانی کورکومین، مطالعه حاضر به منظور تعیین اثرات حفاظتی کورکومین بر مسمومیت کبدی القاء شده متاندینون (دیانابول) در موش سوری نر انجام شد. در این مطالعه تجربی 35 سر موش سوری نر بالغ با وزن 2±35 گرم به صورت تصادفی به پنج گروه تقسیم شدند. گروه اول 2/0 میلی لیتر نرمال سالین و گروه دوم 20 میلی گرم/کیلوگرم دیانابول خوراکی دریافت نمود. گروه های تیمار علاوه بر دریافت 20 میلی گرم/کیلوگرم دیانابول، کورکومین را با دوزهای 50، 100 و 200 میلی گرم/کیلوگرم به مدت 8 هفته به صورت گاواژ دریافت کردند. در پایان، آنزیم های آلکالین فسفاتاز، آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز اندازه گیری شدند و تغییرات کمی بافت کبد با استفاده از روش های استریولوژی مورد بررسی قرار گرفت. داده ها با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی Tukey تجزیه و تحلیل شدند. حجم کبد، هپاتوسیت ها، سینوزوئیدها و هم چنین سطح آنزیم های آلکالین فسفاتاز و آلانین آمینوترانسفراز در گروه دریافت کننده دیانابول نسبت به گروه کنترل افزایش معنی دار یافته بود (05/0>p). کورکومین با دوز 100 و 200 میلی گرم/کیلوگرم به طور معنی داری (05/0>p) حجم کبد، هپاتوسیت ها و سینوزوئیدها و هم چنین سطوح آنزیم های آلانین آمینوترانسفراز و آلکالین فسفاتاز را نسبت به گروه تیمار شده با دیانابول کاهش داد (05/0>p). به نظر می رسد که کورکومین به علت خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی خود می تواند از تغییرات ساختاری و عملکرد کبدی به دنبال تجویز دیانابول جلوگیری کند.

خودکارآمدی شیردهی متغیری قابل تعدیل و موثر بر شروع و تداوم شیردهی است. لذا یکی از راهکارهای ارتقاء وضعیت شیردهی، تعدیل خودکارآمدی شیردهی به واسطه شناسایی عوامل مرتبط است. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان خودکارآمدی شیردهی و عوامل مرتبط با آن در زنان زایمان کرده در بیمارستان کوثر شهر قزوین در سال 96-1395 انجام شد. مطالعه توصیفی حاضر، شامل 350 زن بستری در بخش زنان بیمارستان آموزشی کوثر شهر قزوین بود که طی 24 ساعت گذشته زایمان کرده بودند. داده ها با استفاده از پرسش نامه دموگرافیک - مامایی و فرم کوتاه پرسش نامه خودکارآمدی شیردهی جمع آوری شد و با استفاده از آزمون t مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و رگرسیون خطی چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میانگین و انحراف معیار نمره خودکارآمدی شیردهی در میان شرکت کنندگان، 65/7±28/57 بود. از بین عوامل مورد بررسی، تعداد بارداری (012/0=p)، تجربه قبلی شیردهی (001/0=p)، تصمیم نوع (008/0=p) و مدت زمان شیردهی (025/0=p) و رضایت مادر از کیفیت تغذیه نوزاد در بیمارستان (001/0 >p) با خودکارآمدی شیردهی ارتباط معنی داری داشتند. بر پایه نتایج مطالعه حاضر، عواملی هستند که با خودکارآمدی شیردهی مرتبط بوده و می توانند آن را پیش بینی کنند. لذا به نظر می رسد بتوان با آموزش پرسنل بهداشتی و انجام مداخلاتی در بیمارستان و مراکز سلامت عوامل مرتبط با خودکارآمدی شیردهی را اصلاح نموده و متعاقبا وضعیت شیردهی را بهبود بخشید.

دیابت ملیتوس با ایجاد استرس اکسیداتیو منجر به اختلال در دستگاه تناسلی می گردد. با توجه به ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در گیاه آویشن کرمانیThymus caramanicus) )، در این مطالعه اثر این عصاره بر وزن بیضه، تستوسترون سرم، میزان پراکسیداسیون لیپیدی و سطوح آنزیم های آنتی اکسیدانی در بافت بیضه موش های صحرایی نر دیابتی شده با استرپتوزوتوسین (STZ) بررسی شد. در این مطالعه تجربی، برای القاء مدل دیابت تجربی، یک دوز STZ (mg/kg 65) به صورت داخل صفاقی به موش ها تزریق شد. 7 روز بعد، حیواناتی که قند خون ناشتای آنها بیش از 250 میلی گرم بر دسی لیتر بود، دیابتی محسوب و به سه گروه شش تایی تقسیم و به ترتیب یک سی سی آب مقطر، عصاره گیاهی (mg/kg500) و گلایبن کلامید (mg/kg 20) به صورت خوراکی به مدت 14 روز دریافت نمودند. از یک گروه از موش های سالم نیز استفاده شد. در پایان دوره، حیوانات ناشتا، بیهوش و خون گیری به منظور تعیین سطح سرمی تستوسترون انجام شد. سنجش مالون دی آلدهید ((MDA و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی کاتالاز ((CAT و سوپراکسید دیسموتاز ((SOD در بافت بیضه استفاده شد. نتایج با آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون مقایسات چندگانه Tukey تحلیل شد. تجویز عصاره گیاه آویشن کرمانی به موش های دیابتی، وزن بدن و بیضه، سطح سرمی تستوسترون، میزان فعالیت آنزیم های CAT (001/0p<) و SOD (047/0p<) را در بیضه به طور معنی داری افزایش و میزان MDA را کاهش داد (004/0p<). عصاره آویشن کرمانی در موش های دیابتی دارای آثار مطلوب بر دستگاه تولید مثلی بوده و خواص آنتی اکسیدانی و ضد پراکسیداسیون لیپیدی در بیضه نشان داد.

از آنجایی که ناراحتی های عضلات اسکلتی در رانندگان وسایل نقلیه عمومی شایع است، لذا هدف مطالعه حاضر، تعیین هم بستگی بین روش ارزیابی خستگی عضله و پرسش نامه اختلالات عضلانی اسکلتی کرنل در بین رانندگان تاکسی بود. مطالعه حاضر به شکل توصیفی بر روی 140 نفر از رانندگان تاکسی شهرستان شاهرود در سال 1396 انجام شد. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسش نامه اطلاعات دموگرافیک، پرسش نامه ناراحتی عضلانی اسکلتی کرنل (Cornell Musculoskeletal Disorders Questionnaire; CMDQ) و چارت ارزیابی خستگی عضله (Muscle Fatigue Assessment; MFA) جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها توسط آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین) و استنباطی (ضریب Eta) انجام شد. نتایج MFA نشان داد، 82 درصد از خستگی عضله ناحیه کمر در سطح خیلی زیاد می باشد. نتایج CMDQ نیز نشان داد، بیش ترین ناراحتی عضلاتی اسکلتی در ناحیه کمر و کم ترین ناراحتی در ناحیه ساعد می باشد. نتایج هم بستگی بین روش MFA و CMDQ نشان داد که بیش ترین هم بستگی در ناحیه کمر با 574/0Eta= و کم ترین هم بستگی در ناحیه گردن با 294/0Eta= بوده است. هم بستگی بالای بین نتایج روش MFA و CMDQ نشان داد، می توان به جای استفاده از روش CMDQ که روشی خود گزارش دهی می باشد و امکان عدم همکاری یا گزارش غیر واقعی وجود دارد، از روش MFA استفاده نمود.

مشابه با تمرین ورزشی، بابونه می تواند باعث بهبود چاقی شود. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر هشت هفته تمرین اینتروال هوازی- مقاومتی همراه با مصرف بابونه بر ترکیب بدن و همئوستاز گلوکز در زنان دارای اضافه وزن و چاق طراحی شد. این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده در سال 1397 در شهر خمام انجام شد، 29 زن دارای اضافه وزن (11 نفر) و چاق (18 نفر) به طور تصادفی انتخاب و به مدت 8 هفته در سه گروه تمرین (65 دقیقه تمرین اینتروال هوازی- مقاومتی، سه بار در هفته؛ 9=n)، تمرین- بابونه (65 دقیقه تمرین اینتروال هوازی- مقاومتی، سه بار در هفته؛ مصرف 5/1 گرم بابونه، سه بار در روز به مدت 8 هفته؛ 10=n) و کنترل (بدون مداخله؛ 10=n) قرار گرفتند. متغیر های ترکیب بدن و همئوستاز گلوکز در ابتدا و بعد از اتمام مداخلات ارزیابی شدند. تجزیه و تحلیل نتایج توسط آزمون t زوجی و آنالیز واریانس یک طرفه انجام شد. مداخله تمرین- بابونه باعث کاهش معنی دار شاخص توده بدن و درصد چربی شد (001/0p<). با این حال، تغییر معنی داری بین گروه های تمرین و کنترل وجود نداشت (05/0p>). به علاوه، تغییر معنی داری در قند خون ناشتا، انسولین یا شاخص مقاومت به انسولین (HOMA) در هیچ از گروه ها دیده نشد (05/0p>). هم چنین اختلاف معنی داری در ترکیب بدن و همئوستاز گلوکز در بین گروه ها پس از هشت هفته مداخله مشاهده نشد (05/0p>). با توجه به نتایج، مصرف بابونه همراه با تمرین اینتروال هوازی- مقاومتی احتمالا بتواند برای بهبود شاخص توده بدن و درصد چربی زنان دارای اضافه وزن و چاق موثر باشد.

امروزه بیماری های قلبی-عروقی علاوه بر مرگ، باعث بروز ناتوانی در مبتلایان می شوند. بنابراین وجود ابزاری جهت ارزیابی سطح سلامت و ناتوانی این افراد الزامی می باشد. ارزیابی میزان مقبولیت ابزار از گام های اساسی است تا در صورت عدم تناسب فرهنگی، آموزشی و یا وجود سوالات نامناسب، اصلاحات لازم انجام شود. مطالعه حاضر به منظور ارزیابی میزان مقبولیت پرسش نامه مشارکت و خودمختاری در بیماران آنژیوگرافی مثبت فارسی زبان طراحی شده است. این مطالعه توصیفی در سال 1396 بر روی 41 بیمار فارسی زبان آنژیوگرافی مثبت در کلینیک بیماری های قلب و عروق شهر رفسنجان انجام گرفت. از پرسش نامه (Impact on Participation and Autonomy scale- Persian) IPA-p جهت ارزیابی میزان مقبولیت ابزار اندازه گیری میزان مشارکت و خودمختاری در بیماران استفاده شد و نتایج به صورت آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، تعداد و درصد) گزارش گردید. به طور میانگین 4/84% (35 نفر) از بیماران، قابل فهم بودن سوالات پرسش نامه IPA-p را تایید کردند. هم چنین، به طور متوسط 66% (27 نفر) از بیماران، ارتباط حیطه های مختلف پرسش نامه را با وضعیت سلامتی شان "تقریبا تا زیاد" اعلام کردند. هم چنین 8 نفر (5/19%) از بیماران پیشنهاد کردند که حیطه ای تحت عنوان روابط زناشویی نیز به پرسش نامه اضافه گردد. نتایج نشان داد که پرسش نامه IPA-p ابزار قابل قبولی برای اندازه گیری میزان مشارکت و خودمختاری در بیماران با آنژیوگرافی مثبت فارسی زبان می باشد.

بخش عمده ای از سلامت عمومی پرستاران در برقراری رابطه با دیگران حاصل می شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش هم جوشی شناختی و هوش اجتماعی در پیش بینی سلامت عمومی پرستاران شاغل در بیمارستان های شهرستان پارس آباد در سال1396 انجام گرفت. در مطالعه توصیفی حاضر، جامعه مورد پژوهش شامل کلیه پرستاران شاغل در بیمارستان های شهرستان پارس آباد در سال1396 بود. از جامعه حاضر، 120 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و اطلاعات توصیفی، سلامت عمومی، هم جوشی شناختی و هوش اجتماعی جمع آوری شد. داده ها توسط شاخص های آمار توصیفی، ضریب همبستگی pearson و رگرسیون خطی چندگانه تحلیل شد. نتایج نشان داد که هم جوشی شناختی با بتای 21/0- (73/2T=)، هوش اجتماعی با بتای 45/0 (18/6T=) و سن با بتای 41/0- (33/4T=) می توانند به طور معنی داری سلامت عمومی را پیش بینی کنند. یافته ها نشان داد که هم جوشی شناختی و هوش اجتماعی از عوامل مهم دخیل در سلامت عمومی پرستاران می باشند.

از آنجایی که آلودگی صوتی به عنوان یک معضل محیط زیستی بر سلامتی افراد تاثیر دارد، هدف این پژوهش تعیین سطح آلودگی صوتی و الگوی تغییرات آن در این ناحیه بود. در این مطالعه مقطعی تراز صوتی معادل (Leq) در 16 ایستگاه در بازه های زمانی پاییز و زمستان 1395 و بهار و تابستان 1396 در ساعات اوج ترافیک صبح و عصر در روزهای کاری و پایان هفته با استفاده از دستگاه اندازه گیری تراز صوتی مدل KIMO-DB100 اندازه گیری شده است. تحلیل نتایج و داده ها با کمک ابزار Geostatistical Analyst و براساس روش میان یابی وزن دهی فاصله معکوس انجام شده است. نتایج نشان داد که بیش ترین و کم ترین Leqبه ترتیب مربوط به روزهای کاری و جمعه است. تراز صوتی معادل فصل زمستان حداقل 1 دسی بل بیش تر و در فصل تابستان حداقل 5/1 دسی بل کم تر از سایر فصل ها است. حداقل تراز صوتی معادل در دوره نمونه گیری برابر 1/56 دسی بل حداکثر تراز صوتی معادل برابر 75/86 بود. مقادیر تراز صدا در تمامی ایستگاه ها بالاتر از حد استاندارد نواحی مسکونی (55 دسی بل) بود. نتایج تحقیق نشان داد که تقریبا در تمامی بخش ها و ساعات در ناحیه یک منطقه شش تهران آلودگی صوتی وجود دارد. این مسئله لزوم به کارگیری فناوری های کنترل آلودگی صوتی در این ناحیه را نشان می دهد.