مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل
سال ششم شماره 4 (پیاپی 24، پائیز 1383)

در جوانه های چشایی Rat سه نوع سلول حسی با تعداد کمی سلولهای بازال تشخیص داده شده اند، این سلولها در انواع I تیره،II و III (روشن) وجود دارند. هدف از این تحقیق، بررسی اثر غلظتهای مختلف فسفات بر میزان فسفاتاز اسیدی سلولهای جوانه چشایی در پاپیلاهای زبان Rat بود.
برای تعیین تاثیر فسفر در میزان فسفاتاز اسیدی سلولهای جوانه چشایی دوزهای 0.5، 1.5، 3 و 6 درصد و گروه کنترل (صفر درصد) نمک فسفات در آب آشامیدنی به مدت 30 روز به کار رفت. آنگاه کلیه موشها معدوم و زبان آنها جهت بررسی میکروسکوپی خارج گردید. تعداد دانه های سیاهرنگ داخل سیتوپلاسمی سلولها، که نشانگر رسوب سولفید سرب حاصل از واکنش بین فسفر و اسیدفسفاتاز در راژین رنگ آمیزی است، شمارش گردید. نتایج رنگ آمیزی گوموری و شمارش دانه ها، با روش غیر پارامتری آزمون کروسکال والیس و نیز آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل آماری گردید.
براساس مصرف نمک ها در آب آشامیدنی موشها، رابطه خطی بین غلظت نمک مصرفی و میزان فسفاتاز اسیدی مشاهده گردید. میانگین تعداد دانه های سیاهرنگ موجود در سلولهای چشایی در 5 گروه دوز فسفر غذایی اختلاف معنی داری داشت (P<0.0001).
رابطه مستقیمی بین غلظت نمک موجود در آب آشامیدنی با دانه های موجود در سلولهای جوانه های چشایی وجود دارد.

موم زنبور عسل در صنایع دارویی، آرایشی بهداشتی به عنوان یک ماده جانبی پرمصرف با کاربردهایی از قبیل آهسته کننده حلالیت ترکیبات دارویی، امولسیون کننده و حجم دهنده مورد توجه می باشد. در این تحقیق تهیه بیزواکس استاندارد در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت.
ابتدا موم تهیه شده توسط زنبور عسل (Appis mellifera) در دو فصل مختلف بهار و پاییز انتخاب گردید و پس از خیساندن در آب، موم به دست آمده جهت خالص سازی بیشتر به روش های مختلف (آب داغ، اتر و اتانل 90%) در شرایط کنترل شده از نظر دما تهیه گردید. شرایط مشابه جهت تهیه موم سفید به انضمام بی رنگ کردن به کمک یک ماده دکلره کننده صورت گرفت. مشخصات موم بدست آمده با خصوصیات ذکر شده برای موم دارویی در فارماکوپه انگلستان مقایسه و استاندارد گردید.
استخراج بیزواکس با حلالهای مختلف نشان داد کاربرد اتر در مورد موم زرد بهاره و پاییزه میزان بعضی از اندیس ها را از محدوده استاندارد خارج کرد ولی استخراج موم سفید بهاره و پاییزه با آب داغ میزان اندیس ها در محدوده استاندارد قرار گرفت. اتانل حلال مناسبی برای استخراج نمی باشد و اندیس ها را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.
موم زرد و سفید بهاره با استفاده از روش ذوب کردن به کمک آب داغ در حرارت کمتر از هشتاد و پنج درجه سانتیگراد به دلیل مقرون به صرفه بودن و نیز نتایج یکسان در مقایسه با موم استاندارد فارماکوپه انگلستان جهت تهیه موم دارویی پیشنهاد می گردد.

استفاده از یک روش نمونه گیری برای دستیابی به نتیجه صحیح، از اهداف همه کارکنان درمانی می باشد. بدین جهت برای جلوگیری از نمونه گیری های مکرر وریدی در بیماران دریافت کننده هپارین که نیاز به کنترل روتین PT و PTT دارند، دو روش نمونه گیری از کاتترهایی که بطریق هپارین یا سالین شستشو می شوند با هم مقایسه شده اند.
در این مطالعه تجربی، 60 بیمار به دو گروه تقسیم شده و کاتتر وریدی یک گروه 30 تایی با سالین هپارینه و کاتتر گروه دیگر با نرمال سالین تحت شستشو قرار گرفت. از هر بیمار دو نمونه خون، یکی از ورید با سوزن و دیگری از کاتتر پس از آسپیره کردن 2 میلی لیتر از آن گرفته شد. تستPT و PTT با دستگاه کواگولومتر انجام گردید. اطلاعات حاصله با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید و جهت مقایسه روش ها از آزمون t و paired t استفاده گردید.
بر اساس نتایج حاصله مقادیر PT در دو روش سالین لاک و هپارین لاک با نمونه گیری مستقیم تفاوت معنی دار آماری نداشته و مقادیر PTTحاصل از نمونه هپارین لاک با نمونه گیری مستقیم (p=0.000) و همچنین نتیجه PTT گرفته شده از هپارین لاک با سالین لاک تفاوت معنی دار داشته است (p=0.006).
بر اساس نتایج بدست آمده نمونه گیری از کاتتر وریدی سالین لاک، روش مناسب و قابل اعتمادی جهت انجام تستهای انعقادی است ولی کاتترهای هپارینه برای نمونه گیری جهت تست های انعقادی مناسب نیستند. لذا پیشنهاد می شود که با توجه به مزایای نرمال سالین در مقابل هپارین، جهت شستشوی کاتترهای محیطی، سالین به کار برده تا بتوان از آنها نمونه گیری برای تستهای انعقادی انجام داد.

استفاده از منحنی رشد قدرتمندترین وسیله پایش رشد کودکان می باشد و از این طریق می توان انحرافات از الگوی رشد طبیعی را به موقع تشخیص داد. ریزش داده ها و مقادیر گمشده از مشکلات معمولی در تجزیه و تحلیل داده های طولی رشد محسوب می شود. لذا اهمیت دارد که با برآورد نمودن مقادیر گمشده، داده ها کامل شده و در مسیری مناسب و صحیح جهت تحلیل قرار داده شوند.
این مطالعه طولی طی دو سال بر روی 317 نوزاد (153 پسر، 164 دختر) در شهر شیراز انجام شد. اطلاعات مربوط به رشد (وزن، قد، دور سر، بازو و دور سینه) در بدو تولد و 11 بازدید از منزل کودکان جمع آوری گردید. جهت تاثیر داده های گمشده روی نمودارهای رشد چهار روش نادیده گرفتن مقادیر گمشده، مدلهای معمولی و فردی منحنی رشد و انتساب چندگانه مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین، صدکهای سوم، پنجاهم و نود و هفتم خام و هموار وزن، در پسران و نمودارهای هموار رشد وزن آنها بر اساس چهار روش تعیین و مورد مقایسه قرار گرفتند.
در این مطالعه تفاوت قابل ملاحظه ای در میانگین وزن پسران در سنین مورد مطالعه بر اساس روش های مدل منحنی رشد و انتساب چندگانه با حالتی که مقادیر گمشده نادیده گرفته شدند بوجود نیامد ولی نمودارهای هموار رشد نشان دادند که استفاده از مدل منحنی رشد فردی (سطح دوم) و انتساب چندگانه موجب می گردد که مقادیر صدکهای سوم و نود و هفتم اختلاف قابل توجه ای با تحلیل مرسوم (نادیده گرفتن مقادیر گمشده) داشته باشد.
با توجه به وجود مقادیر گمشده در مطالعات رشد نادیده گرفتن آنها جهت تجزیه و تحلیل اشتباه بوده و استفاده از مدل منحنی رشد می تواند جهت مطلوب نمودن تجزیه و تحلیل و مسیر صحیح رشد با اهمیت تلقی شود.

تعیین رابطه بین محیط قوس دندانی و اندازه دندانها از مراحل مهم تشخیص در دوره دندانی مختلط است که اغلب قبل از رویش تعدادی از دندانهای دایمی صورت می گیرد. تعیین این رابطه، بدون پیش بینی و ارزیابی دقیق عرض مزیودیستال دندانهای دایمی رویش نیافته (کانین وپره مولر های دایمی)، امکان پذیر نمی باشد. در این تحقیق بر آن شدیم تا فضای مورد نیاز برای رویش دندانهای کانین و پره مولر را با استفاده از مجموع عرض ثنایای پایین با بهره گیری از روشTanaka & Johnston، در افراد ایرانی ارزیابی نماییم.
در این تحقیق عرض مزیودیستال دندانهای کانین و پره مولر اول و دوم دایمی هر نیم فک و عرض مزیودیستال چهار دندان ثنایای فک پایین، در 604 مدل گچی مربوط به افراد زیر 20 سال مازندرانی، با کولیس ورنیه با دقت 0.02 میلی متر اندازه گیری شدند و اندازه های بدست آمده در جدولی تنظیم گردیدند. دندانهای مورد نیاز برای اندازه گیری کاملا رویش یافته، بدون پوسیدگی، شکستگی و پرکردگی بودند.
در این بررسی، میانگین عرض مزیودیستالی ثنایای پایین، میانگین مجموع عرض مزیودیستالی کانین و پره مولر های بالا و پایین، محاسبه شدند و ضرایب a، b در معادله پیشنهادی (Y=ax+b) Tanaka & Johnston برای فک پایین a=0.167، b=19.387 و برای فک بالا a=0.195، b=18.723 بدست آمدند. ضمناx مجموع عرض مزیودیستالی ثنایای پایین و y مجموع عرض مزیودیستال کانین و پرمولر در یک طرف می باشد.
در مطالعه حاضر، معادلات پیشنهادی Tanaka & Johnston در جمعیت مورد مطالعه بیشتر از حد واقعی تخمین می زند. بدیهی است علت اختلاف بایستی وابسته به نژاد باشد.

تفاوت روزانه در وقوع سکته حاد قلبی با حداکثر وقوع صبحگاهی آن امری شناخته شده می باشد. در مورد ایجاد اختلال عملکرد سیستولیک بطن چپ بر مبنای زمان وقوع انفارکتوس اطلاعات ناچیزی در دست می باشد. با توجه به اهمیت پیدایش نارسایی قلبی به دنبال سکته حاد قلبی ما بر آن شدیم تا اثر زمان وقوع سکته حاد قلبی بر پیدایش اختلال عملکرد سیستولیک بطن چپ را بررسی نماییم.
در یک مطالعه آینده نگر تعداد 100 بیمار با تشخیص سکته حاد قلبی وارد مطالعه شدند. اختلال عملکرد سیستولیک بطن چپ left ventricular systolic dysfunction (LVSD) در بیماران توسط اکوکاردیوگرافی با کسر تخلیهejection fraction (EF) کمتر از 55% مشخص می گردید.
72 بیمار EF کمتر از 55% داشتند. در 37% از بیماران سکته حاد قلبی بین ساعات 6 صبح تا 5:59 عصر اتفاق افتاد (گروه 1). از این بیماران 22 بیمار EF<%55 (%59.5) داشتند، در حالی که از 63 بیماری که سکته قلبی در آنها بین ساعات 6 عصر تا 5:59 صبح ایجاد شد، (گروه 2)، 50 بیمار EF<%55 (%79.4) داشتند (P=0.04) در بیماران گروه 2، LVSD ضعیف، متوسط و شدید نیز فراوانی بیشتری داشته است (p=0.01).
LVSD ضعیف، متوسط و شدید به دنبال سکته حاد قلبی در انفارکتوس هایی که در شب ایجاد می شوند بیشتر است.

عفونت با ویروس هپاتیت B، عامل عمده مرگ و میر و ناتوانی در 300میلیون شخص مبتلا به ویروس در جهان می باشد. پرسنل پزشکی از افراد پرخطر جهت ابتلا به این ویروس می باشند. واکسیناسیون این گروه و سپس بررسی میزان پاسخ دهی آنها به واکسن، اقدام مهمی در کنترل این ویروس در این افراد پرخطر می باشد. این مطالعه به منظور بررسی میزان پاسخ دهی به واکنش هپاتیت B در پرسنل بیمارستان شهید یحیی نژاد بابل انجام شد.
این مطالعه به صورت توصیفی تحلیلی بر روی 220 نفر از پرسنل بخش های مختلف بیمارستان یحیی نژاد صورت گرفت و افرادی که HBS-Ag و Anti HBS و Anti HBC منفی بودند و واکسینه شدند و بعد از 3 ماه از تزریق آخرین نوبت واکسن برای همه این افراد HBs-Ab اندازه گیری شد و اطلاعات مورد نظر ثبت و با استفاده از تست های آماری X2 در نرم افزار کامپیوتری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
از 204 بیمار واکسینه شده بودند 52 نفر (25%) به واکسن پاسخ ندادند. پاسخ ضعیف و خوب به واکسن در 18 (41.9%) و 25 (22.9%) از مردان و 25 (58.1%) و 84 (77.1%) زنها دیده شد (P<0.05). در کل 74.5% به واکسن پاسخ دادند.
با توجه به اینکه پرسنل گروه پزشکی گروه پرخطر و در خطر آلودگی قرار دارند، پرسنلی که به واکسیناسیون دوره اول پاسخ ندادند واکسیناسیون مجدد این افراد در معرض خطر توصیه می شود.

انگل ها یکی از مهمترین عوامل ایجاد کننده بیماری های عفونی در انسان و حیوانات اهلی می باشند و از لحاظ بهداشتی، پزشکی و اقتصادی دارای اهمیت هستند. با توجه به وجود اثرات محافظتی و مصونیتی متقابل (Cross reaction) بین گونه های انگلی، می توان از آنتی ژنهای بدست آمده از یک انگل در جلوگیری از ابتلا به انگل دیگر استفاده نمود و ادجوانت این اثر را تشدید و تداوم بخشید. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر اجزا کیست هیداتید در جلوگیری از عفونت هیمنولپیس نانا در رت بود.
تعداد 40 رت که از نظر سن و جنس یکسان بودند پس از اطمینان ازعدم وجود عفونت انگلی انتخاب شدند و به 2 گروه اصلی و هر کدام به 4 زیرگروه تقسیم شدند، در هر یک از زیرگروه ها به ترتیب از آنتی ژنهای مایع، پروتوا سکولکس و دیواره ودر زیر گروه های گروه دیگر هم از این مواد آنتی ژنیک بهمراه ادجوانت استفاه شد. برای هر دو گروه نیز گروه شاهد در نظر گرفته شد. مصون سازی بصورت تزریقات متوالی انجام شد رت های مورد مطالعه یک هفته پس از تجویز ترکیبات آنتی ژنیک با تخم H.nana از طریق دهان آلوده شدند. پس از مشاهده تخم H.nana در مدفوع رتهای گروه شاهد کلیه رتها بیهوش و خونگیری از آنها انجام شد. آزمایشات مختلف بیوشیمیایی بر روی سرم رتها و آزمایشات انگل شناسی و ایمونولوژی برروی نمونه های مدفوع آنها صورت گرفت.
اندازه گیری پروتئین های متفاوت سرم به ویژه گاماگلبولین نشان دهنده این بود که دیواره کیست هیداتید از جنبه قدرت آنتی ژنیک قویترین پاسخ را نسبت به 2 جز دیگر دارا است و مایع کیست هیداتید ضعیف ترین پاسخ را نسبت به 2 جز دیگر از خود نشان می داد.
بررسی مدفوع رتهای گروه شاهد و دفع تخم در آنها نشان دهنده آلودگی در این گروه می باشد.رتهای مصونیت یافته با اجزا متفاوت کیست هیداتید هیچگونه دفع تخمی را نشان ندادند نتایج بیوشیمایی و آماری کاملا اثرات تشدید پاسخ ها را در بکارگیری ادجوانت بهمراه اجزا متفاوت کیست هیداتید ثابت نمود و نتایج آن گویای ایجاد اثرات ایمن سازی با قدرت بالاتر و بادوام بیشتر پس از تجویز ماده ادجوانت است.

یکی از انواع موتاسیونها که در ویروس هپاتیتB ایجاد می شود پره کور موتانت است که در حاملین مزمن ویروس هپاتیت B، AntiHBe+ ایجاد می شود. این بیماران مستعد ابتلا به ضایعات فعال کبدی هستند. این مطالعه به منظور تعیین شیوع پره کور موتانت در حاملین مزمن ویروس هپاتیتB انجام شده است.
این مطالعه بروش مقطعی در حاملین مزمن ویروس هپاتیت B آنتیHbe+ طی سال 1381 در بابل انجام شد. HBV DNA در این بیماران به روش PCR بررسی گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نسبت شیوع پره کور موتانت در بیماران مذکر و مونث و گروه های سنی مختلف با تستX2 مقایسه گردید.
از 257 بیمار آنتی Hbe+ (میانگین سنی 11.2±32.3 سال)،HBV DNA در 222 نفر (86.4%) مثبت بود HBV DNA در 136 نفر (87.2%) از 156 بیمار مرد و در 86 نفر (85.1%) از 101 بیمار زن مثبت بود. شیوع پره کورموتانت در گروه های سنی اختلاف معنی داری وجود نداشت.
این مطالعه نشان داد که شیوع پره کور موتانت در حاملین مزمن ویروس هپاتیت B در منطقه ما بالا است. پیگیری این بیماران جهت جلوگیری از ضایعات کبدی ضروری است.

امروزه کشورها بر اساس توانایی آنها در تولید و کاربرد دانش طبقه بندی می شوند. مدیریت دانش به یک موضوع مهم و حیاتی در سازمان ها تبدیل شده است و انتشار و اشاعه دانش یکی از فعالیت های مهم در مدیریت دانش می باشد. هدف از این پژوهش، مطالعه مبانی نظری و تئوری های مهم در زمینه اشاعه دانش، انتشار اطلاعات و ویژگی های انتشار موثر جهت استفاده از دستاوردهای دانش بوده است.
روش پژوهش: این مطالعه مروری منظم (سیستاماتیک) با استفاده ازمنابع کتابخانه ای دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی و کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی ایران و جستجوی اینترنتی با استفاده از موتورجستجوهای Google، Mamma و سایت هایScience@Direct، Pubmed در محدوده زمانی 2003-1990 و سایت مرکز ملی انتشار تحقیقات مربوط به معلولیت (NCDDR) انجام گرفت.
فعالیت های مربوط به درک مفهوم کاربردی دانش و تمرکز بر انتشار اطلاعات به عنوان موج سوم از سال 1980 به بعد مطرح شده است. تحقیقات زیادی که در زمینه انتشار انجام گرفته است، دو جهت گیری عمده داشته اند: آنهایی که در جستجوی مناسب ترین راه ها برای انتشار اطلاعات بوده اند و آنهایی که به موضوع انتشار از زاویه کاربرد اطلاعات توسط کاربران مورد نظر نگریسته اند. پنج عنصر عمده که در انتشار موثر هستند، عبارتند از: منبع انتشار، محتوای پیام، رسانه انتشار، زمینه انتشار و کاربرد مورد نظر و انتشار موثر نیازمند تعامل مناسب بین این عناصر می باشد. پدیده انتشار یک فرایند خطی نبوده بلکه ارتباط نزدیک و همکاری متقابلی بین سه عامل (تولید، رسانه و کاربرد) وجود دارد. چهار نوع دانش به روش های متفاوتی از انتشار نیاز دارند.
هر سازمانی که به مزیت های رقابتی در دنیای امروز می اندیشد، بخصوص سازمان هایی که در زمینه پژوهش فعالیت دارند لازم است برای کاربردی کردن دانش تولید شده، برنامه ریزی مناسبی را برای انتشار دانش با در نظر گرفتن ویژگی های انتشار موثر و با مشارکت کاربران تهیه و اجرا نماید.

سوراخ شدن محل زخم معده (پرفوراسیون)، یک عارضه شایع زخم پپتیک است که درمان آن با روش های مختلف جراحی (ترمیم + واگوتومی - انترکتومی) انجام می شود. این شیوه جراحی علاوه بر ایجاد عوارض مختلف و دشواری های انجام آن باعث حذف هلیکوباکترپیلوری نیز نمی شود. موارد گزارش شده به بررسی اثر ترمیم ساده زخم پرفوره و تجویز داروهای ضد اسید و ضد هلیکوباکتر در درمان پرفوراسیون اولسر پپتیک می پردازد.
در این مطالعه 10 بیمار مبتلا به اولسر پپتیک اثنی عشر مورد ارزیابی قرار گرفتند. به تمام بیماران پس از ترمیم ساده پرفوراسیون داروهای گوارشی (سایمتدین و امپرازول) و داروهای ضد هلیکوباکترپیلوری (مترونیدازول و آموکسی سیلین) تجویز شد و پس از 6 هفته تحت آندوسکوپی قرار گرفتند. تمام بیماران به درمان پاسخ داده و بهبود یافتند.
با توجه به نتایج این مطالعه، روش ساده دوختن محل پرفوراسیون همراه با درمان دارویی برای پرفوراسیون زخم اثنی عشر کافی بوده و نیاز به عمل جراحی بزرگ نمی باشد.

مطالعات قبلی ارتباط بین انوریسم دیواره بین دهلیزی و حوادث آمبولیک مغزی را توضیح داده اند. هدف از گزارش ما بیان تظاهرات بالینی از سکته های مغزی متعدد نقش اکوکاردیوگرافی از راه مری در تشخیص سکته های مغزی می باشد.
آقای 40 ساله ای به علت ضعف ناگهانی نیمه راست بدن در بیمارستان بستری شد. بعد از سه هفته دچار دیسفازی ورنیکه و سپس درجاتی از آپاتی ایجاد شد.CT اسکن مغزی چند ناحیه هیپودانس را نشان داد. مطالعه سونوگرافی شریانهای کاروتید، ورتبرال و بازیلار شواهدی از لخته و یا تنگی را نشان ندادند.MRI در نهایت به نفع حوادث عروقی بود. هیچ نوع آریتمی در هولتر دیده نشد. اکوکاردیوگرافی قفسه سینه و از راه مری بیانگر انوریسم دیواره بین دهلیزی همراه با باز بودن سوراخ بیضی ولی بدون لخته بود. وارفارین برای بیمار شروع شد و در مدت پیگیری برگشت بیماری وجود نداشت.
انوریسم دیواره بین دهلیزی احتمالا علت مهمی برای سکته مغزی می باشد. حادثه آمبولی به علت حرکت لخته تشکیل شده در انوریسم و یا حرکت از خلال آن می باشد.حرکت زیاد انوریسم و ضخیم بودن آن شانس آمبولی را بیشتر می کند. اکوکاردیوگرافی از راه مری وسیله مفید در تشخیص این ناهنجاری و سکته می باشد.

سارکوییدوز بیماری مولتی سیستم و بدون علت است که تظاهرات بالینی متفاوتی دارد. همزمانی سارکوییدوز، نقرس پسوریازیس در تعداد کمی از بیماران ذکر شده است، اما تظاهرات سارکوییدوز با آرتریت نقرسی تاکنون گزارش نشده است.
گزارش مورد: مرد 36 ساله ای با پلی آرتریت حاد، آدنوپاتی دو طرفه ناف ریه ها و اریتماندوزم مراجعه کرده است که در بررسی آرتریت حاد با توجه به علایم بالینی و رد کردن سایر علل آرتریتهای حاد و رویت کریستال های مونواورات سدیم در مایع مفصلی تشخیص نقرس حاد داده شد. در بررسی های تکمیلی و با انجام CT اسکن قفسه سینه، برونکوسکپی و بیوپسی از غده لنفاوی اپی تروکلئار، تشخیص سارکوییدوز نیز تایید شد.
بروز نقرس در سارکوییدوز ممکن است به علت هیپراوریسمی ناشی از تخریب بافتهای گرانولوماتوز یا واسطه های التهابی آزاد شده از این بافتها در زمینه ژنتیکی خاص باشد.