فهرست مطالب

بررسی های آمار رسمی ایران - سال بیست و نهم شماره 2 (پیاپی 93، پاییز و زمستان 1397)

نشریه بررسی های آمار رسمی ایران
سال بیست و نهم شماره 2 (پیاپی 93، پاییز و زمستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/12/10
  • تعداد عناوین: 6
|
  • احمدرضا عالی* صفحات 115-132
    بررسی عوامل تاثیرگذار بر مصرف (تقاضای) انرژی در سده اخیر مورد توجه بسیاری از اقتصاددانان و سیاست گذاران قرار گرفته است. کمیابی منابع به خصوص منابع انرژی نقش گسترده ای در چرخه عرضه و تقاضای اقتصاد بازی می کند. انرژی هم به عنوان کالای نهایی برای مصرف کنندگان و هم به عنوان نهاده تولیدی در تولید محصولات مختلف اهمیت اساسی دارد. در ایران و سایر کشورهای عضو اوپک1 اگرچه عرضه منابع انرژی برای استفاده و مصارف داخلی به دلیل دارا بودن منابع و ذخایر متنوع انرژی با قیمت های نازلی صورت می گیرد، اما به دلیل لزوم درک پایان پذیر بودن این منابع خدادادی و نیز جلوگیری از به وجود آمدن بحران مصرف انرژی در آینده از اهمیت خاصی برخوردار است. این تحقیق به دنبال تعیین عوامل تاثیرگذار بر مصرف انرژی است. اثر عواملی نظیر توسعه بازارهای مالی شامل توسعه بانک ها و بورس اوراق بهادار و همچنین اثر متغیرهای شدت انرژی و تورم بر مصرف انرژی با استفاده از الگوی داده های ترکیبی به کمک الگوی پیشنهادی [40] با اندکی تغییرات برای کشورهای اوپک در بازه زمانی (1990-2014) بررسی شده است. نتایج نشان دهنده تاثیر مثبت و معنادار توسعه بازارهای مالی بر مصرف انرژی می باشد.
    کلیدواژگان: بازارهای مالی، مصرف انرژی، کشورهای اوپک، داده های ترکیبی
  • یوسف درویشی* صفحات 133-142

    یکی از معضلات شهرنشینی در شهر اردبیل تاثیر پدیده مهاجرت در شکل گیری سکونت گاه اسکان غیررسمی در این شهر است. روش تحقیق این پژوهش تحلیلی، توصیفی و میدانی می باشد. جمع آوری داده ها،روش کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه- مصاحبه) بوده و تحلیل داده ها از روش تحلیل کیفی مقایسه ای با استفاده از تحلیل خروجی دادهای نرم افزارهای آماری SPSS، Excel بهره گرفته شده است. نتایج مقاله بیانگر این است که عوامل اقتصادی همچون کمبود اشتغال با 41 درصد، کمبود امکانات و خدمات رفاهی با 30 درصد، اشتیاق برای یافتن شغل پردرآمد با 45 درصد و جاذبه های شهری با 29 درصد مهمترین عوامل سکنی گزینی در مناطق اسکان غیررسمی(حاشیه نشین) میراشرف بوده اند.

    کلیدواژگان: مهاجرت، روستا، اسکان غیررسمی، اردبیل
  • مهدی فرحزادی* صفحات 151-163

    بخش ساختمان و مسکن از مهم ترین بخش های اقتصاد ایران است که سهم عمده ای در تولید ناخالص، سرمایه گذاری و اشتغال دارد و با داشتن ارتباط قوی با بخش های مختلف اقتصادی، محرک رشد سایر بخش های اقتصادی کشور است. بررسی آمارهای بخش ساختمان در زمینه اشتغال، ارزش افزوده و سهم از تولید ناخالص داخلی حاکی از آن است که اشتغال در بخش ساختمان از سال 1385 تا سال 1392 تقریبا افزایشی و پس از آن تا سال 1395 کاهشی است، رشد ارزش افزوده این بخش نیز بجز سال های 1385 تا 1388 و سال 1390 در بقیه سال ها منفی است. نتایج سرشماری های 1365 تا 1395 نشان می دهد همسو با رشد جمعیت و خانوار، واحدهای مسکونی کشور نیز افزایش یافته است. بررسی شاخص های خانوار در حوزه مسکن نشان دهنده تغییر سبک زندگی خانوارها و بهبود شاخص تعداد خانوار در واحد مسکونی است. شاخص های قدرت خرید و زمان انتظار برای خانه‎دار شدن نیز نشان دهنده بهبود این شاخص ها از سال 1393 به بعد است، شاخص زمان انتظار برای خانه‎دار شدن خانوارهای شهری کشور برای یک واحد مسکونی با مساحت 80 مترمربع با فرض عدم تغییر قیمت مسکن و کسر تمام هزینه‎های خانوار از درآمد آن نشان می دهد خانوار در صورت پس انداز درآمد خود در سال 1393 پس از 176 سال و در سال 1395 پس از 37 سال می تواند صاحب خانه شود؛ بنابراین خانوارهای شهری کشور در سال 1395 برای صاحب خانه شدن باید 37 سال منتظر بمانند.

    کلیدواژگان: واحد مسکونی، تراکم خانوار در واحد مسکونی، ارزش افزوده، تولید ناخالص داخلی، قدرت خرید و زمان انتظار برای خانه‎دارشدن
  • سیامک شکوهی فرد، فرزاد رحیم زاده*، حامد شمس گوشکی صفحات 164-184
    امروزه اینترنت در تسهیل فعالیت های اقتصادی در هر کشور، نقشی اساسی دارد. در بخش بانکداری، اینترنت و فناوری اطلاعات، یکی از ابزارهایی است که به بانک ها کمک می کند تا هزینه ها را کاهش دهند. هدف این مطالعه بررسی تاثیر اینترنت بر بازدهی بانک ها می باشد، بدین منظور داده های بانکداری برای 11 کشور منتخب از منطقه منا (68 بانک) در دوره ی 2005 تا 2018 از پایگاه داده های اسکوپ استخراج گردید و سپس، مدل مورد مطالعه روی داده های پانلی برازش شده است. نتایج برآورد نشان می دهد که متغیرهایی مانند توان سرمایه، ریسک اعتباری، نسبت تخصیص وام، اندازه سیستم بانکداری، خاصیت اسلامی بودن سیستم بانکی و توانایی سهام بانک برای معامله در بازار بورس، دارای تاثیر مثبت و معنی داری بر بازدهی بانک ها می باشند. همچنین، میزان مالکیت دولتی بانک ها و نسبت ناکارآیی بانک ها، دارای تاثیری منفی بر بازدهی بانک ها دارد. از طرفی دیگر، تعداد دستگاه های خودپرداز و حجم معاملات اینترنتی بانک ها، تاثیری مثبت بر بازدهی بانک ها دارند. به طوری که بر اساس نتایج بدست آمده، با فرض ثابت بودن سایر متغیرها، با بکارگیری اینترنت، متغیر مربوط به بازدهی بانک ها بین 17/0- 35/0 واحد افزایش خواهد داشت.
    کلیدواژگان: اینترنت، عملکرد سیستم بانکی، داده های پانلی، ایران، کشورهای منتخب منا
  • عنایت بارانی، موسی گل علیزاده* صفحات 185-205
    استقلال مولفه های خطا یکی از فرض های اساسی در مدل های رگرسیونی خطی مبتنی بر تغییرات میانگین متغیر پاسخ است که در صورت برقرار نبودن آن می توان از مدل های رگرسیون آمیخته خطی استفاده کرد. اما به کارگیری این مدل ها نیز مستلزم عدم وجود داده های دورافتاده است که در صورت نقص آن ها، مدل های رگرسیون آمیخته چندکی خطی با فرض توزیع لاپلاس نامتقارن برای خطاها جایگزین مناسبی خواهند بود. در این مقاله، ابتدا از طریق آزمایش شبیه سازی عملکرد روش های موجود برآوردیابی فراوانی گرا در اینگونه مدل ها مورد ارزیابی قرار گرفت. مشاهد شد که روش ترکیب شده از تقریب مربع بندی گاوس و الگوریتم بهینه سازی ناهموار برآوردهای دقیق تری نسبت به روش تقریبی الگوریتم تقریب تصادفی ماکسیمم سازی امید ریاضی ارایه می دهد. سپس، با توجه به همبسته بودن هزینه خانوارها و همچنین مشاهدات غیرمعمول درون هر یک از استان ها، مدل مورد اشاره برای تحلیل داده های هزینه و درآمد خانوارهای ایرانی در سال‎ 1390 به کار گرفته شد. بنا به نتایج حاصل از برازش مدل انتظار می رود خانوارهایی که درآمد بیشتری دارند، دارای هزینه ناخالص بالاتری باشند. از طرفی سطح زیربنای محل سکونت، بعد خانوار، جمعیت استان، خانوارهای دارای سرپرست شاغل و نحوه تصرف محل سکونت خانوارها به صورت اجاره ای تاثیر کمتری در هزینه ناخالص خانوارها دارند. به علاوه، با افزایش سن سرپرست خانوار و وجود تعداد افراد شاغل بیشتر در خانوارها، هزینه ناخالص خانوار کاهش می یابد.
    کلیدواژگان: توزیع لاپلاس نامتقارن، مدل های رگرسیون آمیخته چندکی خطی، روش تقریب مربع بندی گاوس، الگوریتم ماکسیمم سازی امید ریاضی، داده های هزینه و درآمد
  • سید نعمت الله میرفلاح نصیری، هما طاهری پور *، شهلا صباغی صفحات 207-223

    مقاله حاضر براساس داده های سرشماری نفوس و مسکن، به بررسی ویژگی های اجتماعی و اقتصادی اتباع خارجی و تاثیر حضور آنان بر شاخص های بازار کار در کشور در سال 1395 و در مقایسه با سال 1390 پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که جمعیت فعال اتباع خارجی در سال 1395 نسبت به سال 1390 به میزان 10/3 درصد افزایش داشته است. همچنین جمعیت شاغل خارجی در سال 1395 از افزایش 14/5 درصدی نسبت به سال 1390 برخوردار بوده، در مقابل بیکاران خارجی در سال 1395 با کاهش 42/6 درصدی مواجه بوده اند. جمعیت غیرفعال اتباع خارجی در سال 1395 در مقایسه با سال 1390 افزایش0/4 درصدی را تجربه کرده است. 7/9 درصد جوانان شاغل کشور، جزء اتباع خارجی بوده اند. سهم جوانان شاغل خارجی 15 تا 24 ساله در سال 1395 نسبت به سال 1390 بیش از دو برابر شده است. در مقایسه با سال 1390 تعداد شاغلان خارجی دارای تحصیلات عالی به میزان 28/8 درصد کاهش یافته که این کاهش در سهم زنان رخ داده است. با فرض جایگزین نشدن نیروی کار داخلی، در سال 1395 از یک سو خروج اتباع خارجی از بازار کار کشور سبب کاهش نرخ مشارکت اقتصادی و از سوی دیگر موجب افزایش نرخ بیکاری می شود.

    کلیدواژگان: اتباع، اتباع خارجی، نرخ بیکاری اتباع خارجی، نرخ مشارکت اتباع خارجی
|
  • Ahmadreza Aali* Pages 115-132
    In recent decade Investigate of effective elements on energy consumption has concerned by economists and policy makers. Resources scarcity spatially energy has important role in supply and demand circular model from demand side as a final good as well as from supply side as input and intermediates goods has play widely. In spite of existence oil and gas resources In Iran and other OPEC countries this is important subject. This paper wants to show effective elements on energy consumption like: financial development, energy intensive, inflation and urbanization have significant effect on energy consumption. The panel data composition by [40] with small change has been used the panel data has used from 1990 to 2014 for OPEC countries. The results show that financial development has positive effect on energy consumption.
    Keywords: Financial markets, energy consumption, OPEC countries, panel data
  • Yousef Darvishi* Pages 133-142

    One of the problems of urbanization in the city of Ardebil is the impact of the migration phenomenon on the formation of an informal settlement in the city. The research method is analytical and descriptive. The required data is collected through library and field methods (questionnaire-interview), and data analysis is done using qualitative comparative analysis using SPSS and Excel software.The results of this paper indicate that economic factors such as lack of employment with 41%, lack of welfare facilities and services with 30%, longing to find high-paid jobs with 45%, and urban attractions with 29% are the most important factors of accommodation in Mir-Ashraf informal (marginal) settlements.

    Keywords: Migration, village, informal settlement, dardiale
  • Mahdi Farahzadi* Pages 151-163

    The construction and housing sector is one of the most important sectors of the Iranian economy, which has a major share in GDP, investment and employment, and having a strong relationship with various economic sectors, stimulates the growth of other economic sectors of the country. A survey of the building sector's employment, value added, and GDP figures show that employment in the construction sector has almost increased from 2006 to 2013 and has declined since 2013. The value added growth of this sector is negative except for the years 2006 to 2009 and 2011. The results of the censuses of 1986 to 2016 show that the housing units of the country have increased along with the growth of population and households. A survey of household indicators in the housing sector indicates a change in the lifestyle of households and an improvement in the number of households in a residential unit. The indicators of purchasing power and waiting time for homeownership also show that these indicators have improved since 2014, The Waiting Time for homeownership Index in Urban Areas for a Residential unit of 80 square meters, assuming no housing price changes and deducting all household expenses from its income, shows that if the household is saving its income, in 2014 It can become a homeowner after 176.1 years and in 2016 after 37 years, so in 2016 urban households have to wait 37 years for homeownership.

    Keywords: Residential unit, household density in residential unit, value added, GDP, purchasing power, waiting time for homeownership
  • Siamak Shokouhifard, Farzad Rahimzadeh*, Hamed Shams Pages 164-184
    Nowadays, Internet has a key role to facilitate economic activities in each country. In banking sector, Internet and information technology is one of the tools that help banks to reduce costs. The aim of this study is to examine the impacts of Internet on Banking System return. Therefore, the banking data for the 11 selected MENA countries (68 banks) in the period 2005-2018 extracted from the Bank scope database and then, the model was fitted to the panel data. The estimation results show that capitalization depth, credit risk variables, loan specialization ratio, banking size, Islamic property of  bank and the bank's share ability to trade in the stock market have positive and statistically significant effect (at 5% significance level) on the return of banks. Also, the amount of state owned banks and the inefficiency ratio of banks have a negative impact on banks' returns. Based on the model estimation results, if other variables be constant, by increasing internet variables as 1000 units, the return of banks. increase as 0/17 to 0/35 percent.
    Keywords: Internet, banking system performance, panel data, Iran, MENA selected countries
  • Enayat Barani, Mousa Golalizadeh* Pages 185-205
    One of the essential assumptions while working with the linear regression models based on the variation of the mean of response variables is independency among error components. To fail this assumption guide researchers to utilize linear mixed effect models. But, to use the latter models is dependent on absence of outliers, one can employ the linear mixed quantile models where error component follows asymmetric Laplace distribution. In this paper, the performance of the available frequentist estimation methods in these models was first evaluated through simulation studies. It is seen that the combined methods approximated quadrature Gauss and unsmooth optimization algorithm leads to more accurate estimators in compare with the stochastic approximation of expectation maximization algorithm. Then, due to dependency between the expenditure as well as having outliers among households in the provinces, the model has been used to analyze the Iranian households’ income and expenditure data in urban area which is collected at 2010. Regarding the results gained, it is expected that households with more income tend to pay more on their costs. On the other hand, the area of housing unit, the population of the province, number of employed members of household and dewelling occupation have less effect on the gross cost of households. In addition, employement statue of the older head of household leads to a reduction in the gross cost.
    Keywords: Asymmetric Laplace distribution, Linear quantile mixed regression models, Gaussian quadrature approximations method, expectation maximization algorithm, income, expenditure data
  • Seyyed Nematollah Mirfallah Nasiri, Homa Taheripour *, Shahla Sabbaghi Pages 207-223

    This paper, based on population and housing census data, examines the social and economic characteristics of foreigners and their impact on labor market in 1395 compared to 1390. The results indicate that the active population of foreigners increased by 10.3% in 1395 compared to 1390. Also, the foreign labor force in 1395 had an increase of 14.5% compared with 1390, against foreign unemployed in 1395, it had fallen by 42.6%. The inactive population of foreigners has experienced an increase of 0.4 percent in 1395 compared to 1390.The 7.9 % of the youth working in the country were foreign nationals. The share of young people between 15 and 24 years old has more than doubled in 1395 compared to 1390. Compared to the year 1390, the number of foreign-educated foreign students dropped by 28.8 percent, a decrease in women's share. Assuming the domestic labor force is not replaced, in 1395, the foreigners from the labor market of the country has led to a decrease in the rate of economic participation and, on the other hand, leads to an increase in the unemployment rate.

    Keywords: Nationals, foreigners, unemployment rate of foreigners, participation rate of foreigners