فهرست مطالب

تربیت اسلامی - پیاپی 31 (بهار 1399)

نشریه تربیت اسلامی
پیاپی 31 (بهار 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/03/22
  • تعداد عناوین: 7
|
  • وجیهه میری*، اصغر منتظرالقائم، محمدعلی چلونگر صفحات 7-30

    خطابه یا «سخنرانی» از قدیمی ترین روش های آموزشی است؛ روشی که در ادغام با سایر روش های آموزشی، می تواند به روش فعال در آموزش تبدیل شود؛ مسئله ای که در خطب امیرالمومنین (ع) قابل اثبات است؛ چراکه ایشان مطالب مورد نظر خویش را در ترکیب روش های متنوع آموزشی ارایه می فرمود؛ بر این اساس دو پرسش شکل می گیرد: 1. امیرالمومنین (ع) در خطب خویش از چه شیوه های آموزشی استفاده کرد؟ 2. هرکدام از شیوه های مورد استفاده حضرت ناظر به چه راهبرد آموزشی بود؟ با رجوع به منابع تاریخی و نهج البلاغه از یک سو و تلفیق داده های تاریخی با تحلیل های آموزشی از سوی دیگر، و بر مبنای روش توصیفی−تحلیلی، این نظر قابل ارایه است که امام به بهترین صورت از فن خطابه جهت آموزش عمومی استفاده فرمود تا مطالب برای مستمعینی که قادر به درک احتجاجات پیچیده نبودند قابل فهم ارایه شود؛ در این راستا شیوه های متعدد و متنوعی چون پرسش و پاسخ، مباحثه، عقل گرایی و تفکر، سازمان دهی مطالب و... را به منظور دوسویه کردن فضای جلسه، تسهیل و تسریع یادگیری به کار گرفت که به فعال شدن ذهن مستمع، منظم کردن اندیشه او و نیز استدلالی کردن قوای تفکر وی منجر می شد.

    کلیدواژگان: آموزش، امیرالمومنین (ع)، خطابه، راهبرد، شیوه
  • راضیه بدیعیان گورتی*، محمد نجفی، محمدحسین حیدری صفحات 31-46

    پژوهش حاضر با هدف تحلیل ابعاد تربیتی واقعه عاشورا، به دنبال واکاوی این حادثه عظیم از منظر خودگردانی است. در راستای تحقق این هدف نویسندگان مقاله‎ به شیوه توصیفی−تحلیلی به دنبال تحلیل رفتاری نقش‎آفرینان واقعه عاشورا بر مبنای خودگردانی هستند. یافته های پژوهش به دو بخش قابل تفکیک است. بخش اول به مفهوم شناسی خودگردانی و ملاک‎های سه‎گانه خودگردانی اختصاص دارد. یافته های بخش دوم مربوط به تحلیل سیره امام حسین (ع) و یارانش بر مبنای ملاک‎های سه گانه خودگردانی (اصالت، عقلانیت و اراده) شکل گرفته است. یافته‎های مرتبط با بخش دوم پژوهش مبین آن است که عملکرد امام حسین (ع) و یارانش مصداق بارز تحقق خودگردانی منبعث از تعالیم قرآنی است. رویکرد امام در اعطای آزادی و پرورش عقلانیت نیز از مصادیق بسترسازی در جهت تحقق خودگردانی محسوب می شود. یافته‎های مرتبط با تحلیل رفتاری دشمنان نیز مبین آن است که فقدان ملاک های سه گانه خودگردانی در عملکرد عوام و خواص به خوبی مشهود است. بر این اساس دشمنان امام مصداق بارز انسان دگرگردان هستند. جبن و فقدان بصیرت و آگاهی در مردم و ارعاب، تبلیغات مسموم و هواپرستی حاکمان در این گروه نیز از زمینه‎های بسترساز دگرگردانی محسوب می شود.

    کلیدواژگان: امام حسین (ع)، عاشورا، خودگردانی، اصالت، تامل عقلانی، اراده
  • مینا عرب احمدی، معصومه باقرپور* صفحات 47-65
    این مقاله با هدف بررسی تاثیر انتقال مفاهیم مرتبط با معاد بر آگاهی معنوی و رفتار اخلاقی معلمان دوره متوسطه شهر گرگان انجام شد. طرح پژوهش، از نوع پیش آزمون−پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل 345 نفر معلمان در سال تحصیلی 97 بودند، به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش (20 نفر) و گواه (20 نفر) قرار گرفتند. سپس، انتقال مفاهیم مرتبط با معاد به مدت دو ماه به شکل پیام کوتاه توسط موبایل به گروه آزمایش ارایه شد؛ در حالی که گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. در پایان هر دو گروه به پرسشنامه ها آگاهی معنوی عبدالله زاده و رفتار اخلاقی لوزیر پاسخ دادند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که انتقال مفاهیم مرتبط با معاد موجب بهبود آگاهی معنوی معلمان دوره متوسطه می شود. همچنین انتقال مفاهیم مرتبط با معاد موجب ارتقای رفتار اخلاقی معلمان نیز می‎شود. بنابراین تشویق معنویت در محیط کار به یژه از طریق پیام منجر به کاهش نیات ترک محیط کار، افزایش اخلاق و وجدان کاری و انگیزش بیشتر، عملکرد و بهره وری بالاتر می شود.
    کلیدواژگان: انتقال مفاهیم مرتبط با معاد، آگاهی معنوی، رفتار اخلاقی
  • سید علی حسینی زاده* صفحات 67-87

    هدف غایی در تعلیم و تربیت اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. متخصصان تعلیم و تربیت اسلامی اهداف متفاوتی را به عنوان هدف غایی مطرح کرده اند؛ اهدافی چون قرب الی الله، حیات طیبه، خلیفه الله، فناء فی الله و رضوان الله را به عنوان هدف غایی تربیت اسلامی مطرح کرده اند، در حالی که هدف غایی یکی بیش نیست. سوال این است که براساس آیات و روایات، هدف غایی تعلیم و تربیت اسلامی کدام یک از این اهداف است. این پژوهش با روش تحلیل و تفسیر آیات و روایات و دیدگاه علمای اخلاق درصدد بررسی هدف غایی تربیت از دیدگاه اسلامی است. نتایج تحقیق حاکی از این است که تعلیم و تربیت اسلامی تنها یک هدف غایی دارد و آن عبارتست از رضوان الله. موارد دیگر یا در طول این هدف هستند و یا از اهداف کلی تربیت اسلامی در ابعاد و حیطه های مختلف تربیت عبادی، دینی، اجتماعی و... هستند.

    کلیدواژگان: اهداف تربیتی، هدف غایی، رضوان الله، تربیت اسلامی
  • عباس شفیعی* صفحات 89-108

    الگوی قرآنی «باورمدار» دربرگیرنده اعتقادات در پوشش نگرش های ایمانی، کفری و منافقانه است که می تواند در طیفی سه سطحی، رفتارهای کارکنان آموزش در سازمان ها را واکاوی کند. در این مقاله، به منظور ارایه الگوی قرآنی باورمدار و کاربست آن در بررسی رفتارهای کارکنان آموزشی مطالعه ای با روشی توصیفی−تحلیلی انجام گردیده است؛ خاطرنشان می شود که به منظور گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و اسنادی بهره گیری شده و ابزار جمع آوری اطلاعات، فیش برداری است؛ تحلیل یافته ها با روش «تحلیل محتوا ناظر به تحلیل اجتهادی» انجام پذیرفته است؛ نتایج بررسی ها در این پژوهش نشان می دهد که الگوی «باورمدار»، در قالب نگرش های اصلی، دربرگیرنده نگرش های ایمانی، کفری و منافقانه است که به عنوان یک سیستم دارای عناصر دروندادی (عنصر شناختی)، فرایندی (عنصر عاطفی) و برون دادی (عنصر رفتاری) است؛ در یک نتیجه گیری کلی می توان ادعا کرد که الگوی قرآنی «باورمدار» با مولفه های ایمانی، کفری و منافقانه در بررسی رفتارهای کارکنان آموزشی می تواند کاربرد داشته و توصیه گردد.

    کلیدواژگان: الگو، باورمدار، رفتارهای کارکنان آموزشی، عنصر شناختی، عنصر عاطفی، عنصر رفتاری
  • راضیه اعتصامی پور*، فریبرز باقری، مهدی زارع بهرام آبادی صفحات 109-125
    هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه میان الگوی ارتباط والد−فرزند با مهارت های ارتباطی و واسطه گری عزت نفس دانشجویان بود. به این منظور نمونه ای متشکل از 400 دانشجوی دانشگاه جهرم به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه الگوهای ارتباط والد−کودک باقری (1392) و آزمون مهارت های ارتباطی (کویین دام، 2004) و عزت نفس (کوپر اسمیت، 1967) به دست آمد. به منظور بررسی رابطه بین متغیرها، از روش تحلیل رگرسیون چندگانه هم زمان استفاده شد. نتایج نشان داد که خرده مقیاس های انعطاف ناپذیری، تزلزل و رهایی در الگوی ارتباط پدر و خرده مقیاس مقبولیت و درهم تنیدگی در الگوی ارتباط مادر بر مهارت های ارتباطی معنادار است. همچنین نتایج نشان داد که خرده مقیاس مقبولیت در الگوی ارتباط پدر و خرده مقیاس مقبولیت و درهم تنیدگی در الگوی ارتباط مادر بر عزت نفس معنادار است. همچنین خرده مقیاس عزت نفس اجتماعی نیز بر مهارت های ارتباطی دانشجویان تاثیر معنادار داشت. با توجه به نتایج به دست آمده الگوی غالب ارتباطی والدین با فرزندان خود، امنیت مدار و آزادی مدار است که موجب آسیب رسیدن به نظام ارزش ها و باورهای فرزندان شده و همواره آنها را در خطر جذب توسط افراد، گروه ها، فرقه ها، سازمان های جاسوسی و... قرار خواهد داد که برای آنان جهت و تکلیف مشخص می کنند.
    کلیدواژگان: ارتباط والد−فرزند، مهارت های ارتباطی، عزت نفس
  • هاشم قربانی*، فرشته ابوالحسنی نیارکی صفحات 127-148

    هدف این جستار، تبیین الگوی مقایسه‎ای به لحاظ کاربردی بودن و اثربخشی آن در تالیف و آموزش درس‎های معارف اسلامی با توجه به ضروریات پیش‎آمده در دنیای کنونی است. این جستار با بهره‎گیری از تلفیقی از روش‎های تحلیلی‎ و پیمایشی به توصیف و تبیین بازخورد به‎کارگیری الگوی مقایسه‎ای و نیز ناکارآمدی الگوی توصیفی‎صرف در مقام آموزش در میان جامعه آماری معین می‎پردازد. جامعه آماری، دانشجویان دانشگاه بین‎المللی امام خمینی e قزوین است. ابزار جمع‎آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق‎ساخته بوده است. در قسمت آغازین، گزارشی از الگوی توصیفی‎صرف انجام شد که برآیند آن، ایجاد گونه‎ای تحجرگرایی روش‎شناختی است و در مرحله بعد، به کارآمدی و پیامدهای به‎کارگیری الگوی مقایسه‎ای در ساختن عالمی جدید که خصیصه تعالی‎نگری دارد، اشاره می‎شود. طراحی و اجرای دروس معارف اسلامی، برآیند نگاهی تعالی‎یافته به دوگانه به‎هم‎پیوسته «تربیت و رشد ارزش‎های اسلامی درون‎فردی» و «تلاش در ساختن و پردازش مدیریت کلان اسلامی» است. این آرمان، مبتنی بر استفاده از الگوهای خاص آموزشی با معیار کارآمدی است. در این الگو، آموزه‎های اسلامی، در سنجش با دیگر دعاوی مکاتب رقیب تبیین می‎شود. این سنجش، ناظر بر تحلیل مسایل مکاتب، مباحث بنیادین، پیش‎انگاره‎ها، پیامدها، اهداف و شیوه‎های معرفتی آنهاست.

    کلیدواژگان: تدریس دروس معارف اسلامی، الگوی مقایسه‎ای، کارآمدی تدریس
|
  • Vajiheh Miri *, Asghar Montazeralghaem, Mohammadali Chalongar Pages 7-30

    Routine or "lecture" is one of the oldest methods of teaching; the way in which it integrates with other educational methods can be somehow active in education; the issue that is in the book of Imam Ali (PBUH) is because of the fact that he considers his or her subjects in combination Different educational methods are presented; accordingly, two questions arise:1. What educational methods did Imam Ali (AS) use in his lineage?2. What were the methods used by the Prophet to observe what training strategy?    Referring to historical sources and Nahj al-Balagh on the one hand, and combining historical data with educational analysis on the other hand, and based on the descriptive-analytical method, it is possible to use Imam as the best way to use public education for the purpose of teaching to They could not provide comprehension of complicated clauses; in this regard, various methods, such as questions and answers, discussions, rationalism and thinking, the organization of materials, etc., were used to facilitate the spatial separation of the session, facilitating and expediting learning. The activation of the mentally minded person, the regularization of his thought, and the reasoning of the power of discretion He led.

    Keywords: education, Amir al-Mu'minin, Sermon, strategy, practice
  • Mohamad Najafi, MohammadHossein Heidari Pages 31-46

    Personal autonomy is Educational goal based on the ability to Free choice and independent. . Because the media want to restrict people's freedom of thought. And make them slaves of thought. The purpose of this article is to introduce a proper model of Personal Autonomy.this present study which is a kind of qualitative researches, by analyising the behavioral method of the great leader of Ashura movement. The findings are divided into two parts. Findings related to Autonomy in the educational approach of Imam Hussein (AS) and his followers and findings related to the approach of the enemies of Imam Hussein (AS). The findings based on Personal Autonomy criteria (originality, reason, and will) are: Imam Hossein's performance and his followers show that they were autonomous people. Imam Hussein gave his followers choice and freedom. And this is the basis of Autonomy We see in the section on the behavior of the enemies of Imam Hussein, They do not have authenticity, reflectively and strength of will and they are heteronomous.

    Keywords: Imam Hussein, Autonomy, Aushora
  • Fatemeh Babazadeh, Masumeh Bagherpur * Pages 47-65
    This paper aims to investigate the effect of relief education on spiritual awareness and ethical behavior of high school teachers in Gorgan. The research design was pre-test and post-test with control group. The statistical population consisted of 345 teachers in the academic year of 1997. They were randomly assigned into two experimental groups (20 people) and a control group (20 people). Then, the rescue-related training was provided to the experimental group for two months in the form of SMS by mobile, while the control group received no training. At the end, both groups responded to Abdullah Zadeh's spiritual intelligence and Lusir's moral behavior questionnaires. The results of covariance analysis indicated that rehab-related education improves spiritual awareness of high school teachers. As well as teaching related to resurrection, teachers' ethical behavior can also be promoted. Therefore, the promotion of spirituality in the workplace, especially through the message, leads to a reduction in the desires of the working environment, increasing ethical and conscientiousness, and more motivation, performance, and productivity.
    Keywords: Resurrection related education, spiritual awareness, ethical behavior
  • Razieh Eatesamipour *, Fariborz Bagheri, Mahdi Zareh Bahramabadi Pages 109-125
    Background and Objective
    Relations between parents and children are one of the most influential factors in life of the person, affecting the development of functions, features, and shaping the harms. The present study aimed to examine the relationship between parent-child relationship pattern based on Iranian-Islamic native model with communication skills and student self-esteem intermediation.
    Methodology
    to this end a sample entailing 400 students of Jahrom University were Stratified method selected. In order to investigate the relationship between variables multiple regression analysis was used.
    Results
    Findings showed sub-scales inflexibility, unstable, indifference in parent-child relationships model (father) and sub-scales Acceptance, Intertwine in parent-child relationships model (mother) with communication skills was significant. As well as sub-scales Acceptance in parent-child relationships model (father) and sub-scales Acceptance, Intertwine in parent-child relationships model (mother) with Self-esteem was significant. In addition, the subscale of social self-esteem had a significant effect on communication skills of students.
    Conclusion
    According to the results, the dominant pattern of Relations between parents and children is circuit security relationships, and model-based release, which in some way damages the value system And children's beliefs, and they will always be in danger of being absorbed by individuals, groups, sects, spy agencies, etc., which will determine their direction and duty.
    Keywords: parent-child relationship, Iranian-Islamic native model, Communication Skills, self-esteem
  • Hashem Qorbani *, Fereahte Abolhassani Pages 127-148

    An Effective Approach for Teaching Islamic Studies in Universities Comparative Model; An Effective Approach for Teaching Islamic Studies in Universities

    Keywords: Islamic teaching, Comparative pattern, Efficiency