فهرست مطالب

حقوق پزشکی - پیاپی 24 (بهار 1392)

فصلنامه حقوق پزشکی
پیاپی 24 (بهار 1392)

  • ویژه نامه حقوق مالکیت فکری
  • تاریخ انتشار: 1392/03/25
  • تعداد عناوین: 9
|
  • شیما پورمحمدی ماهونکی* صفحات 11-35

    سینما در رده بندی هنرها، به عنوان هنر هفتم شناخته می شود که مجموعه ای از هنرهای دیگر مانند ادبیات، موسیقی و اجرا را دربر می گیرد. اثر سینمایی کاری مشترک است که نیاز به همکاری افراد متخصص بی شماری دارد. با توجه به این که افراد متعددی در ساخت یک فیلم نقش دارند، باید دید نهایتا حقوق مادی و معنوی فیلم و در حقیقت حقوق مالکیت فکری اثر سینمایی به چه کس یا کسانی تعلق می گیرد؟ در این مقاله به بررسی نقش عوامل مختلف در یک اثر سینمایی پرداخته و نظرات حقوقی مختلف را در مورد صاحب حقوق مالکیت فکری در یک اثر سینمایی بیان می کنیم و نهایتا به بررسی این مساله می پردازیم که در حقوق ایران چه تصمیمی در این خصوص گرفته شده است.

    کلیدواژگان: اثر سینمایی، حق مولف، اثر مشترک
  • غلامرضا رفیعی* صفحات 37-61

    امروزه نه فقط شبکه های کابلی، ماهواره ای و اینترنتی خارج از ایران، آثار سینمایی ایران را بدون هیچ گونه مانع و یا اخذ اجازه ای از پدیدآورندگان آن ها، در خارج از ایران پخش می نمایند، بلکه فروش نسخه های آثار سینمایی ایران که به صورت غیر قانونی و غیر مجاز در خارج از کشور تکثیر، توزیع و یا فروخته می شوند، رو به افزایش است. نقض حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان آثار سینمایی در خارج از ایران، زیان ها و خسارات هنگفتی را به صنعت سینمای ایران تحمیل می نماید، لیکن پدیدآورندگان این آثار قادر نیستند نزد مراجع ذی صلاح قضایی کشورهای محل نقض، اقدام به تعقیب کیفری ناقضین حقوق خود و اقامه دعوای مطالبه خسارات مادی و معنوی بنمایند. در حال حاضر دولت جمهوری اسلامی ایران عضو هیچ یک از اسناد، کنوانسیون ها و معاهدات بین المللی مربوط به حمایت از حقوق مولف (کپی رایت) و حقوق مرتبط هنرمندان مجری، موسسات تولیدکننده حامل های صوتی و سازمان های پخش رادیو تلویزیونی نمی باشد. این مقاله به بررسی و تحلیل تاثیر الحاق ایران به این اسناد بر صنعت سینمای ایران می پردازد و چنین استدلال می کند که الحاق ایران نقش مهمی در افزایش انگیزه در میان پدیدآورندگان آثار ادبی هنری به دلیل گسترش دایره حمایتی از حقوقشان خواهد داشت که این امر منجر به افزایش شمار آثار خلاقانه خواهد شد.

    کلیدواژگان: مالکیت فکری، اثر سینمایی، حق مولف
  • سمیه آزادبیگی* صفحات 63-94

    اجرای آثار یکی از حقوق مادی پدیدآورندگان آثار ادبی هنری است، لذا اشخاصی که به اجرای اثر می پردازند باید از خالق آن اجازه داشته باشند، اگرچه هنرمندان مجری غالبا بیش از پدیدآورندگان آثار در بین مردم شناخته شده اند و چه بسا بتوان راز ماندگاری بسیاری از آثار در ذهن مردم را اجرای خوب هنرمندان اجراکننده آن اثر دانست، ولی این اشخاص مورد حمایت سیستم حق مولف قرار نگرفته و هم ردیف پدیدآورندگان محسوب نشده اند. اجراکنندگان صرفا منتقل الیه حق اجرای پدیدآورندگان نیز نیستند، بلکه به عنوان یکی از اشخاص مورد حمایت سیستم حقوق مرتبط قلمداد می شوند. این سیستم از حیث سلسله مراتب مادون سیستم حق مولف است و از اشخاصی حمایت می کند که به اجرا، انتشار و پخش آثار می پردازند. در این نوشتار ما به بررسی وضعیت حقوقی هنرمندان مجری در اسناد بین المللی حوزه حقوق مرتبط و نظام حقوقی ایران می پردازیم.

    کلیدواژگان: حقوق مرتبط، هنرمند مجری، اسناد بین المللی
  • لادن حیدری*، مهدی هداوند صفحات 95-110

    در حال حاضر حمایت از آثار سینمایی داخلی مشمول قانون حمایت حقوق از مولفان، مصنفان و هنرمندان مصوب 1348 می باشد. واقعیت این است که علی رغم این که قانون مذکور آثار سینمایی خارجی را مورد حمایت قرار نمی دهد و با وصف این که جمهوری اسلامی ایران عضو کنوانسیون برن نمی باشد و آثار سینمایی متعلق به پدیدآورندگان خارجی در قلمرو ایران (جزء در صورت وجود معاهده متقابل ایران با سایر کشورها) قابل حمایت نیست، اما در عمل و در مواردی، حمایت های به عمل آمده از آثار سینمایی خارجی در نظام حقوقی ایران فراتر از قانون موصوف می باشد. در این مقاله برآنیم تا ضمن بررسی نظام حقوقی ایران در خصوص نمایش آثار سینمایی خارجی و تبیین مقررات خاص آن ها به این پرسش ها پاسخ دهیم که با عنایت به عدم عضویت ایران در کنوانسیون برن، رم و سایر معاهدات مانند معاهده کپی رایت وایپو و تریپس چرا و چگونه از حقوق پدیدآورندگان آثار سینمایی خارجی در ایران حمایت می شود؟ و آیا این حمایت بر اساس معیارهای موجود منطقی و مطلوب است؟ تاثیر این امر بر صنعت سینمای ایران چیست؟ در صورت الحاق ایران به کنوانسیون برن یا تصویب قانون جدیدی در زمینه مالکیت ادبی، هنری و حقوق مرتبط، چه تغییراتی در وضعیت موجود صنعت سینمای کشور خواهیم داشت؟

    کلیدواژگان: اثر سینمایی، نمایش آثار سینمایی خارجی، پدیدآورنده اثر سینمایی
  • فهیمه اسکندری، محمود صادقی* صفحات 111-147

    برای نخستین بار کنوانسیون رم 1967، از اجراکنندگان حمایت کرد، اما ماده 19 این کنوانسیون، حمایت های پیش بینی شده را در ارتباط با اجراهای دیداری شنیداری محدود کرده است. در طرح پیشنهادی پیش نویس معاهده اجراها و آوانگاشت های سازمان جهانی مالکیت فکری، حمایت از اجراکنندگان به اجراهای دیداری شنیداری نیز تسری یافته بود، اما در متن اصلی معاهده این اجراها از شمول حمایت خارج شدند. از همین رو مجمعی متشکل از اعضا و اتحادیه های وایپو در مارس 1997 تشکیل شد. پس از بررسی قوانین ملی و منطقه ای موجود و ارایه طرح های پیشنهادی کشورهای عضو برای این پیش نویس، از 7 تا 20 دسامبر 2000 کنفرانسی دیپلماتیک در ژنو برای تهیه و تصویب طرح نهایی پیش نویس حمایت از اجراهای دیداری شنیداری تشکیل شد. در این مقاله طرح اصلی پیشنهادی پیش نویس حمایت از اجراهای دیداری شنیداری سال 2000 و طرح های پیشنهادی ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار می گیرد.

    کلیدواژگان: حقوق مرتبط، اجراکنندگان، اجراهای دیداری شنیداری، معاهده اجراها و آوانگاشت های سازمان جهانی مالکیت فکری
  • سعید حبیبا*، میترا محتشمی صفحات 149-177
    ابزارهای رسانه ای، فنوگرام و ویدیوگرام ها را دربر می گیرد که اثری خلق نمی کنند، بلکه در ضبط و ثبت اثر همکاری می نمایند، لذا تولیدکنندگان فنوگرام و ویدیوگرام در تثبیت اثر اهمیت بسزایی دارند. حقوق تولید کنندگان ابزار رسانه های صوتی و تصویری جزیی از حقوق مرتبط (مجاور) به شمار می رود. با این حال در اکثر قوانین و مقررات تنها به حمایت از تولید کنندگان ابزار رسانه های صوتی پرداخته شده و از تولیدکنندگان ابزار رسانه های تصویری سخنی به میان نیامده است. در این مقاله سعی می شود با تبیین حقوق این دسته از وابستگان آفرینش های ادبی و هنری به بررسی حمایت از تولیدکنندگان این آثار پرداخته شود. بدین منظور قوانین سابق و کنوانسیون ها در کنار لایحه پیش نویس مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.
    کلیدواژگان: حقوق مجاور، حقوق مالکیت فکری، تولیدکنندگان، رسانه های صوتی، فنوگرام و ویدیوگرام
  • حامد معینی*، مریم السادات قادری صفحات 179-201
    دکترین ادغام بیانگر این است که اگر ایده و بیان آن ایده، آنچنان با یکدیگر مرتبط و جدایی ناپذیر باشند، یعنی تنها یک راه معقول معمولی و قابل قبول برای بیان آن ایده و گنجاندن آن در خلق یک اثر وجود داشته باشد، ایده و بیان آن بر اساس مالکیت ادبی هنری غیر قابل حمایت هستند، زیرا ایده ها از شمول حمایت بر اساس مالکیت ادبی هنری صراحتا مستثنی شده اند و در این مورد خاص، بیان آن ایده هم از آن ایده، جدایی ناپذیر است، یعنی حمایت از نحوه بیان آن ایده باعث حمایت از خود آن ایده می شود و به منافع عموم تعدی می کند.

    دکترین نمای اجباری که به عنوان مکمل دکترین ادغام شناخته شده، مشخصا به موضوعاتی نظیر تصاویر موجود، داستان ها و رمان های مبتنی بر واقعیت، نمودهای فرهنگ عامه، مناظر طبیعی، پرداخته و آن ها را از شمول حمایت به دلیل این که آن ها بخشی از عناصر موجود در حوزه عمومی بوده و نمی توان به وسیله تثبیت کردن بیان آن ها در یک واسط ملموس، آن ها را در حیطه حقوق انحصاری قرارداد خارج می کند.

    در این نوشتار سعی شده حدود و ثغور این دو دکترین و چگونگی اعمال آن ها در رویه قضایی کشور ایالات متحده آمریکا که آن دو را به رسمیت شناخته مشخص شود تا بتوانیم از آن ها در نظام حقوقی مالکیت ادبی هنری کشورمان با توجه به معتنا به بودن دعاوی نقض حق فیلمنامه و طرح داستان مورد بررسی قرار دهیم.
    کلیدواژگان: مالکیت ادبی هنری، دکترین ادغام، دکترین نمای اجباری، اصالت، ایده، بیان
  • مهدی زاهدی، شیرین شریف زاده*، محمدحسین عرفان منش صفحات 203-230
    آثار هنر معاصر بخشی از هنر است که به علت ویژگی های ذاتی خود نمی تواند شرایط و ضوابط تعریف شده در هنر سنتی را دارا باشد. در این بخش از هنر اصالت، تفکیک ایده از بیان و تثبیت به شکلی که در حقوق کپی رایت به رسمیت شناخته شده، وجود ندارد. همین امر موجب گردیده مقررات ملی و بین المللی در وضعیت کنونی خود نتوانند از این آثار حمایت نمایند.

    از آنجایی که این ادعا مطرح است که مفهوم اصالت در معنی سنتی آن در خصوص آثار هنر معاصر تحقق نمی یابد این آثار در بخش وسیعی از مصادیق خود حقوق آثار پیش از خود را نقض می کنند و همین امر موجب طرح دعاوی متعددی علیه صاحبان این آثار گردیده است.

    رویه قضایی آمریکا در مواردی با استناد به دکترین استفاده منصفانه با ارجاع به بخش 107 قانون کپی رایت 1976 این کشور از آثار هنر معاصر حمایت نموده است.

    این مقاله کوشش دارد ضمن تبیین تفاوت حقوقی میان خصوصیات آثار هنر معاصر با شرایط تعیین شده در مقررات بین المللی برای حمایت از اثر، به این سوال پاسخ دهد که رویه قضایی آمریکا چگونه و تحت چه شرایطی با بهره گیری از دکترین استفاده منصفانه از آثار هنر معاصر حمایت نموده است.
    کلیدواژگان: هنر معاصر، حقوق کپی رایت، استفاده منصفانه
  • سام محمدی*، احمدعلی محسن زاده صفحات 231-249

    در حال حاضر قراردادهای فرانچایز یکی از مهم ترین قراردادها در زمینه انتقال اموال فکری قلمداد می گردند. علی رغم اهمیت این قراردادها، جدیدبودن و در واقع فقدان سابقه تقنینی در نظام حقوقی ایران، موجب حدوث ابهاماتی در خصوص ماهیت و اوصاف این قرارداد شده است. نظر به رواج روزافزون قرارداد فرانچایز در گستره نظام های حقوقی داخلی و بین الملی و ضرورت تبیین ماهیت و چیستی این قرارداد در حقوق ایران، مقاله حاضر تلاش می کند تا با تمسک به قواعد عمومی قراردادها و مقایسه آن با رژیم حاکم بر این نوع قرارداد ضمن ارایه تصویر روشن از آن، ماهیت و اوصاف خاص این نوع قرارداد را که مهم ترین موضوع آن علایم تجاری است، شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.

    کلیدواژگان: حقوق مالکیت فکری، قرارداد فرانچایز، انتقال اموال فکری
|
  • Shima Pourmohamadi Mahounaki* Pages 11-35

    Cinema in classification of arts, is known as seventh art that includes collection of other arts like literature, music and performance. Cinematographic work is a collective work and needs cooperation of a lot of experts. As a number of people play role in making a film, finally who owened economical and moral rights of film and indeed intellectual property rights of cinematographic work? In this article, we investigate different factors in cinematographic work and express different legal opinions about the owner of cinematographic works and finally survey what is the decision of Iran’s law about it.

    Keywords: Cinematographic Work, Author Right, Collective Work
  • Gholamreza Rafiei* Pages 37-61

    Nowadays, not only TV cables, satellites’ programs and the internet outside Iran broadcast Iranian cinematographic works without any authorization and restriction, the sale of such works is increasing in foreign countries. The breach of the creators’ rights in cinematographic works outside Iran incurs substantial damages to the cinema industry in Iran. However, these creators are not able to sue the violators and ask for compensation in the state where the rights have been breached. Currently, Iran is not a member to any copyright or related rights treaties. This Article examines and analyses the impact of the Iran’s accession to these treaties and argues that this accession plays a key role in the increase of the motivations of the creators of literary and artistic works since their rights would be protected and the scope of such protection would be expanded. This would result in the increase of the number of creative works.

    Keywords: Intellectual Property, Cinematographic Works, Author Rights
  • Somayyeh Azad Beygi* Pages 63-94

    Performers are the ones who are protected by some of international instruments as Rome Convention, World Intellectual Property Organization’s Performances and Phonograms Treaty (WPPT) and Beijing Treaty. These persons are protected via related right system because they perform literary and artistic works. In Iran they are not mentioned in existing acts but the draft of new act which is prepared by Ministry of Culture foresees these persons and determine some economic and moral rights for them. This article compares the draft with the applicable international instruments.

    Keywords: Related Rights, Performers, International Instruments
  • Ladan Heydari*, Mehdi Hadavand Pages 95-110

    At the moment, the protection of domestic cinematographic works is subject to "Act for Protection of Authors, Composers and Artists Rights (Copyright Law) 1970". The fact is that despite this act does not protect foreign cinematographic works and Iran is not a member of the Berne Convention and therefore Cinematographic works belonged to the foreign authors are not supported in Iran territory (except in the case of a treaty between Iran and other countries), however, in practice and in some cases, protection of foreign cinematographic works in Iran legal system, is above the law. In this article, we intend -in addition to the review of legal system in respect of exhibition of foreign Cinematographic works in Iran and clarify of certain provisions- to respond to these questions; with regard to Iranchr('39')s non-membership of the Berne Convention, Rome and other treaties such as the WIPO Copyright Treaty and TRIPS why and how the rights of the authors of foreign cinematographic works are protected in Iran? And if this protection is logical and desirable, based on the existing criteria? What is the impact upon the Iranian film industry? In the case of Iranchr('39')s accession to the Berne Convention or the adoption of new legislation concerning copyright and related rights, what changes in the present status of the cinema industry in Iran will happen?

    Keywords: Cinematographic Work, Foreign Cinematographic Works, Author of Cinematographic Work
  • Fahimeh Eskandari, Mahmoud Sadeghi* Pages 111-147

    The Rome convention 1967, protects performers for the first time but protection on audiovisual performances was limited by the article 19.The protection of performers were exceed in audiovisual performances in proposed draft on WPPT but the protection of audiovisual performances were excluded in the WPPT treaty. So the meeting including WIPO members and  unions was held in March 1997. After analyzing national and international laws and member states proposal for the protocol, a diplomatic conference was held for preparing the final proposed treaty on protection of audiovisual performances at Geneva in December 7-20, 2000. In this article, main proposal treaty and proposal by United States of America and European  union on protection of audiovisual performances will be analyzed comparatively.

    Keywords: Related Rights, Performers, Audiovisual Performances, WIPO Performances, Phonograms Treaty
  • Saeed Habiba*, Mitra Mohtashami Pages 149-177
    Media tools include phonogram and videogram which do not create any work but they cooperate in recording the work. Therefore, phonogram and videogram producers have an important role in work consolidation. The rights of producers of audio-visual media tools are part of the Related Rights. However, most legislation only deals with supporting producers of audio media tools, and the producers of visual media tools have never been mentioned. This Article tries to review the protection of the producers of these works with explaining the law of these affiliates of literary and artistic creations. For this purpose, the former laws and conventions along with the draft bill will be studied.
    Keywords: Neighboring Rights, Rights of Intellectual Property, Producers, Audio Media, Phonogram, Videogram
  • Hamed Moeini*, Maryam-Al-Sadat Ghaderi Pages 179-201
    Merger doctrine describes that if an idea and the expression of the idea are so tied together that the idea and its expression are one there is only one conceivable way to express and embody the idea in a work then the expression of the idea is not copyrightable because ideas may not be copyrighted. The scènes à faire doctrine complements the merger doctrine by providing that certain subject matter stock images, tried and true story lines, fables and folklore, scenes of nature, are not copyrightable because they are part of the public domain and no one can obtain a monopoly on such images by putting them into a fixed and tangible medium of expression.
    Keywords: Literary, Artistic Property, Merger Doctrine, Scènes à Faire Doctrine, Originality, Idea Expression
  • Mahdi Zahedi, Shirin Sharifzadeh*, Mohammad Hossein Erfanmanesh Pages 203-230
    Contemporary artistic works are a part of art that because of their particular nature cannot be fitted into the definition and requirements of traditional art. Such works fit uneasily into the concepts of originality, idea-expression dichotomy and fixation as conventional copyrights works do. This results in lack or inadequacy in protection of these works within national and international laws. Since some claim that the originality as a condition for protection in its traditional sense is absent in contemporary artistic works, a significant number of cases have been filed as such works in many cases infringe the rights of previous right holders. Citing the fair use doctrine under section 107 of United States’ copyright act 1976, United States’ case law tend to protect contemporary artistic works. This Article tries to clarify the differences between the characteristics of such works with the requirements defined at international level for protection and examine the United Stateschr('39') case law to find how and under what conditions contemporary artistic works can be protected with the fair use doctrine.
    Keywords: Contemporary Art, Copyrights, Fair Use
  • Sam Mohammadi*, Ahmad Ali Mohsenzadeh Pages 231-249

    Today, franchise contracts are regarded as one of the most important contracts in relation to the transfer of intellectual properties. Despite of such importance, the lack of any legislation in Iranian legal system has caused ambiguity in connection with nature and characteristics of franchise contracts. Due to the fact that the use of such contracts at both national and international level are becoming common, this Article tries to examine and analyze the nature and characteristics of franchise contracts based on general rules of contracts.

    Keywords: Intellectual Property Law, Franchise Contracts, Transfer of Intellectual Properties