فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی ایران
سال سیزدهم شماره 2 (پیاپی 50، بهار 1400)

رفتاراقتصادی از ارکان اصلی زندگی اجتماعی است تا حدی که کارل مارکس از اقتصاد به عنوان "زیربنا" و از بقیه نهادها به عنوان "روبنا" یاد می کند. به عقیده او منبع اصلی دگرگونی و هر رفتار اجتماعی؛ عوامل اقتصادی هستند(بشیریه، 21:1376) از سوی دیگر به دنیای مجازی قاره ششم گفته می شود که همه ساکنان پنج قاره دیگر،در آن ساکن هستند. سرعت پرشتاب علم و انتقال اطلاعات به مدد گسترش ارتباطات به سمتی می رود که آن هایی که در پنج قاره نیت هر گونه فعالیتی (علمی، سیاسی، اقتصادی و...) را دارند، باید در قاره ششم سهمی برای خود در نظر گیرند (خلیلی،1394: 60). این پژوهش در صدد تحلیل تاثیرات فضای مجازی بر رفتارهای اقتصادی شهروندان تهرانی در دوره پسا تحریم (6 ماهه اول سال 1397) با استفاده از نظریات شبکه مجازی و رفتار اقتصادی است. نوع این پژوهش کاربردی است و روش اصلی پیمایش می باشد. جامعه آماری را شهروندان بالای بیست سال تهرانی تشکیل می دهند و با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و مورد مطالعه قرارگرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. پایایی ابزار جمع آوری داده ها با ضریب آلفای کرونباخ و روایی آن با روایی محتوایی (روایی خبرگان) از طریق شاخص CVR یا ضریب لاوشه انجام شده است. نتایج نشان می دهد،رفتار اقتصادی که به عنوان متغیر وابسته ودارای بعدهای گرایش اقتصادی،کنش اقتصادی وشناخت اقتصادی است درحد متوسط رو به پایین بوده است .گرایش اقتصادی ،کنش اقتصادی و شناخت اقتصادی شهروندان موردمطالعه درحدمتوسط رو پایین است. ارتباط بین میزان استفاده از فضای مجازی و رفتاراقتصادی،کنش اقتصادی ،گرایش اقتصادی معنادار بوده است و فرضیه محقق مورد تایید قرار می گیرد ولی ارتباط بین میزان استفاده از فضای مجازی و شناخت اقتصادی معنادار نمی باشدو فرضیه محقق مورد تایید قرار نمی گیرد. میزان مراجعه به وبلاگ ها، میزان مراجعه به فروم ها و میزان مراجعه به ویکی ها تاثیر مستقیمی بر رفتار اقتصادی دارند. میزان مراجعه به وبلاگ ها، میزان مراجعه به میکروبلاگ ها و میزان مراجعه به فروم ها تاثیر مستقیمی بر کنش اقتصادی دارند.

عدالت اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین آرمان های بشری از دیرباز مورد توجه اندیشمندان و صاحب نظران بوده است و نابرابری و یااحساس نابرابری مهمترین عامل ایجاداحساس بی عدالتی است .لذا تحت تاثیر نظریه های ارایه شده در این زمینه و خواست و اراده ملت ها برای کاهش نابرابری و تحقق عدالت به ویژه در دنیای مدرن نهادهاو سازمان های مختلفی ایجاد شده اند.هدف این مطالعه بررسی عملکرد سازمان تامین اجتماعی در تحقق  عدالت اجتماعی است . روش تحقیق از نوع پیمایش و جامعه آماری کلیه بیمه شدگان اداره کل تامین اجتماعی غرب تهران بزرگ می باشد که یک نمونه 385 نفری  با استفاده از فرمول کوکران تعیین و به شیوه نمونه گیری خوشه ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. که اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss بر مبنای میزان 12 شاخص خدمات سازمان تامین اجتماعی مورد تحلیل قرار گرفته اند.که مهم ترین تعهدات و خدمات سازمان تامین اجتماعی مستمری بازنشستگی ، مستمری از کار افتادگی ، مستمری بازماندگان ، مقرری بیمه بیکاری ، غرامت دستمزد ایام بیماری ، غرامت دستمزد ایام بارداری ، پرداخت هزینه وسایل کمک پزشکی، کمک هزینه ازدواج و کمک هزینه کفن و دفن است. تحلیل داده ها نشان می دهد که 2/6 درصد ازپاسخگویان مورد مطالعه، عملکردسازمان تامین اجتماعی رادرحدخیلی بد،4/17 درصدازپاسخگویان درحد بد، 4/34 درصدازپاسخگویان درحدمتوسط،4/27 درصددر حدخوب و 5/14 درصد در حد خیلی خوب می دانند، بنابراین اکثریت پاسخگویان، عملکرد  تامین اجتماعی را در حد متوسط می دانند. یافته های استنباطی موید این واقعیت است که میزان تاثیر نقش و جایگاه تامین اجتماعی (ارایه خدمات بیمه ای و درمانی) بر هر یک از شاخص های عدالت اجتماعی به ترتیب عبارت اند از: نظام حمایتی و بازتوزیعی (77/0)، شرایط برابر برای دسترسی به فرصتها و منابع (71/0) و استحقاق و شایستگی (64/0).

تعرفه گذاری کالای وارداتی و رابطه آن با توسعه اقتصادی در ایران از موضوعات اقتصادی می باشد که دارای زمینه ها و پیامدهای اجتماعی گوناگونی است. این مقاله تحقیقی کیفی با استفاده از روش نظریه بنیانی و تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته است که با روش نمونه گیری هدفمند به بررسی پیامدهای اجتماعی تعرفه گذاری کالای وارداتی از دیگاه کارشناسان گمرک ایران پرداخته است. در این روش با کدگذاری 20 مصاحبه با مشارکت کنندگان اشباع نظری حاصل گردید. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق، استنباط نظری محقق بر این است که شرایط علی ناشی از زمینه های اجتماعی و اقتصادی جامعه ایران مانند نوسانات تعرفه ای، تعدد متولیان تجارت و... با مداخله گری عناصری چون زمانمند نبودن حمایت های دولتی و بی توجهی به تجارب سایر کشورها و راهبردها و تعاملات اتخاذ شده مقطعی و منفعلانه، بی توجه به معیار های توسعه اقتصادی به پیامدهای اجتماعی همچون فساد اداری،دور زدن قانون، افزایش قاچاق، عدم رقابت پذیری کالای ایرانی، کولبری و... منجر گردیده است.

تحرک اجتماعی یکی از موضوعات مهم در حوزه اجتماعی است که با توجه به پیامدهایی که در سطح خرد و کلان به دنبال دارد از گذشته مورد توجه بسیاری از صاحب نظران قرار گرفته است. از اینرو در این مقاله به تبیین جامعه شناختی سهم سرمایه اجتماعی در تحرک اجتماعی پرداخته شده است. روش پژوهش پیمایش و تکنیک گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. جامعه آماری آن شامل شهروندان بالای 35 سال شهر شیراز می باشد که از این جامعه 395 نفر از طریق فرمول کوکران انتخاب شده اند. در این پژوهش جهت بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر تحرک اجتماعی از نظریه بوردیو استفاده شده است. بر این اساس سرمایه اجتماعی در سه بعد اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی و پیوند گروهی مورد توجه قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین تحرک اجتماعی در میان جمعیت نمونه کمتر از حد متوسط می باشد (75/1). همچنین در میان مولفه های سرمایه اجتماعی میانگین اعتماد اجتماعی کمتر از سایر مولفه ها بوده است (06/2). بین سرمایه اجتماعی و تحرک اجتماعی همبستگی معنی دار و مثبت وجود داشته است. در میان ابعاد سرمایه اجتماعی بین مشارکت اجتماعی و تحرک اجتماعی همبستگی معنی دار مشاهده نشد ولی بین اعتماد اجتماعی و پیوند گروهی با تحرک اجتماعی همبستگی معنی دار و مثبت نشان داده شد. همچنین در میان متغیرهای فردی و جمعیتی بین سن، تحصیلات، وضعیت فعالیت، منطقه مسکونی، وضعیت مهاجرت و تحرک اجتماعی رابطه معنی دار مشاهده گردید. مقدارr2 نشان داد که 47 درصد تغییرات تحرک اجتماعی به وسیله متغیرهای مستقل وارد شده در معادله رگرسیونی تحلیل قابل تبیین می باشد.

اسکان غیر رسمی یا کانون زیستی خود انگیخته، بخش جدایی ناپذیر از زندگی کلان شهری ایران به شمار می رود. شکل گیری و سیر تحول آن در دهه های اخیر، فقط در چارچوب ساختار اقتصادی - اجتماعی ایران معاصر، قابل بررسی و تحلیل فضایی است. در واقع هر شکل فضایی ناشی از فرایند اجتماعی خاصی است. بنابراین محله های حاشیه نشین، فضاهای زندگی غیر رسمی و فضاهای نامتعارف شهری، همگی بازتاب فضایی اقتصاد بیمار گونه و مدیریت ناتوان برنامه ریزی فضای بنا بر آمار های سازمان ملل، دفتراسکان غیر رسمی، 42 درصد از کل جمعیت  شهری کشور های جهان سوم در سکونت گاه های غیر رسمی زندگی می کنند. بنا بر همین گزارش، اسکان غیر رسمی چالش اصلی هزاره سوم معرفی شده است. اکنون از هر 6 نفراز جمعیت جهان، یک نفر در زاغه ها زندگی می کنند.در صورت عدم برنامه ریزی و اقدام سریع جمعیت فقیر محلات فرودست شهری در سال 2020 به دو میلیارد نفر خواهد رسید.سازمان ملل متحد، حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی را به عنوان چالش اصلی هزاره سوم معرفی نموده است. .سکونت کاه های غیر رسمی در واقع معلول بی عدالتی های اجتماعی و اقتصادی در سطح ملی، منطقه ای و محلی می باشد.این طرح که با هدف ساماندهی و توانمند سازی سکونتگاه های شهر ساری انجام شده است،به روش توصیفی پیمایشی به اجرا در آمده است. جامعه آماری طرح،ساکنین محلات، ترک محله،جوکی محله و کوی های آزادی،چمران و غفاری بودند که تعداد کل آن برابر 16345 نفر بودند.با استفاده از روش نمونه گیری سهمیه ای، 430 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند..ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته و ضریب پایایی آن 78/0 برآورد شده بود.تحلیل کلی از یافته های طرح،نشان از شدت مسایل اقتصادی،نارضایتی اجتماعی،بروز مشکل مسکن و تشدید مسایل زیست محیطی و بهداشتی دارد.این مقاله بر اجرای دو مدل ساماندهی و توانمندسازی در محلات غیررسمی ساری تاکید و در هر مدل،به اهداف و راهبردهای ساماندهی و توانمندسازی اشاره شده است.

کارآفرینی راهکاری جدید در نظریه های توسعه برای توانمندسازی و ظرفیت سازی در کشورها در جهت کاهش شکاف شهر-روستا، ایجاد فرصت های برابر اقتصادی، اجتماعی، محیطی و نهادی می باشد و ابزاری مهم برای رسیدن به توسعه پایدار است. می توان برای برنامه ریزی توسعه سه ضلع را تصور نمود: دولت و نهادهای دولتی متولی امر برنامه ریزی توسعه، دوم مردمی که موضوع برنامه ریزی و هدف توسعه هستند و برنامه ها برای آنها اجرا می شود و سوم، بخش میان دولت و مردم یعنی سازمان های خصوصی، مدیران محلی و کارآفرینان. هدف اصلی این تحقیق تبیین تیوریک اثرات کارآفرینی بر توسعه پایدار با تاکید بر اندیشه ساختارگرا می باشد. روش کلی بکار گرفته شده در این تحقیق روش کیفی می باشد که با استفاده از تکنیک های روش کیفی، ازجمله فیش برداری های نظری و کشف و مقایسه سازی و استدلال و استنباط های محقق، سعی شده به بررسی و شناخت اهداف مورد نظر دست یابیم. به عبارتی روش مورد استفاده در این تحقیق «روش اسنادی» بوده که با استفاده از تکنیک های فیش برداری، اطلاعات لازم جمع آوری شده و تجزیه و تحلیل اطلاعات بوسیله کشف، مقایسه سازی و استنباط های محقق صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهند که مهمترین موانع توسعه کارآفرینی به ترتیب اولویت عبارت از موانع بانکی و اداری در اعطای تسهیلات، بالا بودن هزینه های تولید، موانع قانونی در صدور مجوزهای لازم و عدم هماهنگی دستگاه های مرتبط هستند. این عوامل به واقع، همان عواملی هستند که مکتب محیطی برای موفقیت کارآفرینان بر آنها تاکید دارد.

هدف اصلی پژوهش بررسی نقش شبکه های اجتماعی در ترویج فرهنگ شهری ، شهروندان شهرکرج در سال 1397می باشد. پژوهش بر آن است تا نقش میزان حضور در شبکه های اجتماعی و نوع استفاده از آن بر ترویج فرهنگ شهری و نقش شبکه های اجتماعی بر قانون گرایی، مسئولیت پذیری، مشارکت جویی و عام گرایی که از شاخصه های فرهنگ شهری می باشد را بررسی نماید . جامعه آماری این تحقیق شهروندان شهر کرج (جوانان و میانسالان، شامل افرادی که از 15 الی 64 سن دارند) می باشند روش تحقیق  و تکنیک مورد استفاده، پرسشنامه و مصاحبه است . روش نمونه گیری نیز ، نمونه گیری خوشه ایی چند مرحله ایی می باشد . نتایج گویای آن است که فرضیه های تحقیق یعنی بین استفاده و میزان حضور در شبکه های اجتماعی در  ترویج فرهنگ شهری رابطه معنای داری وجود دارد.همچنین بین استفاده از شبکه های اجتماعی و قانون پذیری ، مسئولیت پذیری ، مشارکت جویی و عام گرایی شهروندان رابطه ی معنی داری وجود دارد. یعنی با استفاده از شبکه های اجتماعی و از طریق ترغیب شهروندان به عضویت در کانال ها و صفحات نهادهای شهری با ابزارهای تشویقی و آموزش، می توان فرهنگ شهری را ترویج نمود منوط به اینکه در این مباحث منافع شهروندان بیشتر مد نظر قرار گیرد .از سوی دیگر نتایج بدست آمده گویای آن است که در حال حاضر محتوای شبکه های اجتماعی نهادهای شهری به ندرت به موضوع فرهنگ شهری می پردازند. لذا جهت آموزش فرهنگ شهری از طریق شبکه های اجتماعی نهادهای شهری می بایست بیشتر به مقوله فرهنگ شهری بپردازند. متخصصین و خبرگان مصاحبه شونده نیز ابراز داشته اند که با ابزارهای تشویقی مناسب می توان عضویت افراد را در کانال ها و صفحات شبکه های اجتماعی نهادها بیشتر نمود سپس با ارایه محتوای مفید، هدفمند و مورد نیاز شهروندان در آموزش ایشان برای ترویج فرهنگ شهری موثر واقع شد.

امروزه اهمیت سازمان های خدماتی بیش از همیشه در کلانشهرها به چشم می آید. یکی از مهمترین این سازمان ها، سازمان شهرداری است که علاوه بر اداره شهر و کیفیت بخشی به زندگی شهروندان، در کشورهایی نقش سیاسی پر رنگی هم دارد. عملکرد سازمان ها تحت تاثیر تعهد سازمانی کارکنان آن سازمان است. قدرت و جایگاه دو بعد اساسی روابط اجتماعی هستند که موجب شکل گیری احساسات خاص در طی تعامل اجتماعی در سازمانها می شوند که ممکن است در تعهد سازمانی کارکنان شهرداری نیز تاثیرگذار باشد. هدف کلی پژوهش بهبود تعهد سازمانی کارکنان سازمان شهرداری است. در این پژوهش، هدف و شناخت نقش روابط قدرتی و جایگاهی در تعهد سازمانی کارکنان سازمان شهرداری تهران هدف اصلی است. روش پژوهش پیمایش، ابزار تحقیق پرسشنامه های استاندارد تعهد سازمانی آلن و میر و پرسشنامه قدرت و جایگاه است. جامعه آماری کلیه کارکنان سازمان شهرداری مناطق 22گانه تهران است. نحوه نمونه گیری براساس فهرست اسامی بود. حجم نمونه براساس فرمول کوکران 400 نفر برآورد شد. یافته ها نشان داد که ضریب همبستگی بین روابط قدرتی و تعهد سازمانی در شهرداری تهران (559/0-) است بدین معنی که با افزایش روابط قدرتی از تعهد سازمانی کاسته می شود و با توجه به ضریب همبستگی بین روابط جایگاهی و تعهد سازمانی (0.789) می توان گفت در سازمان شهرداری تهران رابطه دو متغیر مثبت و مستقیم است. اختلاف ابعاد تعهد سازمانی (عاطفی، مستمر و هنجاری) در سازمان شهرداری در همه سطوح معنی دار شدند. نتیجه گیری در ایجاد تعهد سازمانی در بین کارکنان سازمانها روابط قدرتی تاثیر منفی و روابط پایگاهی تاثیر مثبت را نشان می دهد.

این پژوهش با هدف شناسایی ابعاد و مولفه های برندسازی فرهنگی در صنعت فیلم ایران و ارایه مدل مناسب و در راستای ارتقاء وضع موجود انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده ها کیفی و از نظر شیوه پژوهش بر اساس نظریه داده بنیاد (گرندد تیوری) بوده است. مشارکت کنندگان در این پژوهش بر اساس قاعده و اصل اشباع نظری شامل 20 نفر از افراد صاحب نظر و خبرگان در دسترس در حوزه برندسازی فرهنگی صنعت فیلم است که با روش نمونه گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختارمند بود. داده ها با استفاده از نرم افزار مکس کیودا نسخه 2020 ، در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. اعتبار داده ها با استفاده از روش تاییدپذیری توسط مشارکت کنندگان صورت پذیرفت. بر اساس یافته های پژوهش، ابعاد و مولفه های الگوی برندسازی فرهنگی در صنعت فیلم ایران در 6 طبقه شامل بعد پدیده مرکزی (برند شدن)، بعد شرایط علی (ماموریت برند)، بعد شرایط زمینه ای (محیط)، بعد شرایط میانجی (ارتباطات)، بعد راهبردها (منزلت یابی) و بعد پیامد و نتایج (وفاداری به برند) شناسایی شد. به عنوان نتیجه تحقیق می توان گفت که ارایه مدل مناسب و فراهم آوردن شرایط توسعه برند می تواند اثربخشی برندسازی فرهنگی در صنعت فیلم ایران توسط سیاست گذاران حوزه رسانه کشور را بهبود بخشد. علاوه بر آن، نتایج حاصله از تحقیق نشان دادکه برندسازی فرهنگی در صورتی که مورد توجه و سرمایه گذاری قرار گیرد می تواند صنعت سینمای ایران را به جایگاه ارزشمندی برساند.

تحقیق حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی تاثیر گروه های مرجع نوین بر فرایند شکل گیری اخلاق شهروندی در ایران در سه دهه اخیر در سال تحصیلی 99-98 به اجرا درآمد. جامعه مورد مطالعه دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی واحدهای تهران مرکزی و علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد تهران بود. چارچوب نظری تلفیقی از نظریه های «دورکیم، پارسونز، هابرماس، والرشتاین، گیدنز، سیف اللهی و مرتون» بود. روش پیمایشی، تکنیک پرسشنامه محقق ساخته، نمونه گیری خوشه ای و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران (369 نفر) بود. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با نرم افزارamos انجام شد. نتایج آزمون همبستگی پیرسون تاثیر مثبت و معنادار عوامل برون جامعه، درون جامعه و رسانه های جمعی را بر شکل گیری گروه های مرجع نوین تایید کرد. نتایج تحلیل مسیر تاثیر مثبت و معنادار فضای مجازی را بر شکل گیری گروه های مرجع نوین تایید کرد و بیشترین تاثیر این فضا مربوط به اینستاگرام بر سلبریتی ها به عنوان گروه مرجع نوین بود. همچنین نتایج تحلیل مسیر تاثیر مثبت و معنادار گروه های مرجع نوین را بر شکل گیری اخلاق شهروندی در ایران تایید کرد. بیشترین تاثیر نیز بر روی شاخص های احترام به دیگران، مسئولیت پذیری و پذیرش انتقاد به دست آمد.

ازدواج یک پدیده ی عمومی و اجتماعی است که همزاد بشر عمر دارد.موضوع ازدواج و تشکیل خانواده از جمله مسایلی است که مورد بحث ادیان و مذاهب، فلاسفه، جامعه شناسان، روانشناسان، علمای تعلیم و تربیت، شعرا و نویسندگان و هنرمندان قرار گرفته است.با توجه به این امر مهم ،هدف پژوهش حاضر ،بررسی موانع و مشکلات ازدواج جوانان ارایه راهکار می باشد،از آنجا که جوانان امروزه برای ازدواج با موانع و مشکلات فراوانی روبرو هستند،این مطالعه درصدد شناسایی و بررسی موانع اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بر سر راه ازدواج جوانان برآمده است. این پژوهش پیمایشی در شهر اردبیل بوده وابزار گردآوری داده ها پرسشنامه می باشد. جامعه آماری آن جوانان مستعد ازدواج می باشد که به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطیاستفاده شده است.نتایج پژوهش نشان می دهد موانع اجتماعی ،فرهنگی و اقتصادی در به تاخیر افتادن سن جوانان از دیدگاه پاسخگویان موثر بوده است.بدین معنی که با افزایش این موانع و مولفه های آن ،سن جوانان نیز برای ازدواج افزایش می یابد.

این مقاله به دنبال نشان دادن جایگاه «ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی» در برنامه های توسعه کشور بعد از انقلاب اسلامی است. ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی عبارتند از «امنیت اقتصادی- اجتماعی»، «همبستگی اجتماعی»، «ادغام اجتماعی»، «توانمندسازی اجتماعی» و «تداوم پذیری اجتماعی». هدف اصلی در مقاله «مقایسه برنامه های توسعه کشور از نظر در برداشتن ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی» می باشد. روش به کار گرفته شده در این مقاله، روش تحلیل محتوا بوده و واحد تحلیل، مضمون و یا مفهوم موجود در متن احکام برنامه های اول تا ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور بوده است. یافته های اصلی تحقیق عبارتند از: بعد «امنیت اقتصادی- اجتماعی» در برنامه ششم توسعه بیشترین حضور و دربرنامه دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است. بعد «همبستگی اجتماعی» در برنامه چهارم توسعه بیشترین حضور و در برنامه دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است. بعد «ادغام اجتماعی» در برنامه چهارم توسعه بیشترین حضور و در برنامه اول و دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است (حضور این بعد در برنامه های سوم تا ششم تقریبا مشابه هم است).  بعد «توانمندسازی اجتماعی» در برنامه چهارم توسعه بیشترین حضور و در برنامه دوم توسعه کمترین میزان توجه را نسبت به سایر برنامه ها به خود اختصاص داده است (در این بعد نیز برنامه های سوم تا ششم پذیرش بیشتری از خود نشان داده اند). بعد «تداوم پذیری اجتماعی» در برنامه پنجم توسعه و سپس برنامه چهارم بیشترین حضور و در برنامه های اول و نیز دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است (در این بعد نیز برنامه های سوم تا ششم تا حدودی از خود شباهت نشان داده اند).

اقتصاد خلاق، موتوری قدرتمند جهت رشد، توسعه و ادامه ی حیات یک جامعه است. جهت شکوفایی بیشتر این بخش، هنرمندان، موسسات، نهادها، سازمان های فرهنگی و کسب وکارهای خلاق محصولات و خدمات خلاقی را تولید و توزیع می کنند که به ایجاد اشتغال، درآمد و درنهایت، بهبود سطح توسعه یافتگی می انجامد.یافته ها و تجربه اخیر کشورها حاکی از آن است که خلاقیت مهم ترین و بنیانی ترین عامل رشد و توسعه اقتصادی است. در این مطالعه سعی شده است به بررسی تاثیر شاخص صادرات کالاهای خلاق بر رشد اقتصادی کشورهای عضو توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) در دوره 2015-2002 با استفاده از رهیافت GMM پرداخته شود. یافته های آزمون تاییدکننده این است که رشد اقتصادی همان ظور که با مولفه های تعداد نیروی کار ،و سرمایه تشکیل یافته و سرمایه انسانیارتباط دارد ، تحت تاثیر خلاقیت و نوآوری نیز  می باشد.همچنین نتایج نشان داد سرمایه های انسانی در تاثیر گذاری صنایع خلاق بر رشد اقتصادی موثر هستند.به عبارتی آموزش و تحصیلات زمانی می تواند بر رشد و توسعه اقتصادی تاثیرگذار باشد که به خلاقیت و نوآوری منجر شود. لذا، پیشنهاد می شود،با ایجاد زیست بوم های نوآوری ، تهیه سند آمایش خلاقیت و حمایت و حفاظت از نوآوران، نظام خلاقیت در کشورها نهادینه شود تا از طریق دستیابی به اقتصادی خلاق  و دانش محور توسط سرمایه انسانی ، رشد و توسعه پایدار تحقق یابد.

نقش اساسی شرکت های دانش بنیان بعنوان موتور توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه  به خصوص در مناطق کم برخوردار که دارای ظرفیت های خاصی هستند بسیار مهم است. هدف از این تحقیق ارایه مدل پیشران های توسعه شرکت های دانش بنیان در مناطق کم برخوردار می باشد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، روش آمیخته اکتشافی است. جامعه آماری در بخش کیفی این تحقیق، نخبگان مرتبط با موضوع شامل نخبگان دانشگاهی و پارک های علم و فناوری و نخبگان اجرایی و بروکرات های نظام اداری ایران که مشغول سیاست گذاری بودند است؛ با توجه به کفایت داده ها، با سیزده نفر مصاحبه صورت گرفت. برای تحلیل مصاحبه ها، از روش پدیدار شناسی کلایزی استفاده گردید و در نتیجه مدل اولیه در دو سطح که شامل، 41 زیر مولفه درقالب 11 مولفه فرهنگ سازمانی، فعالیت های بازاریابی، فضای کسب و کار، منابع انسانی، توانمندی فنی، تکنولوژی، زیرساخت ها، فرهنگ جامعه، سیاست های حمایتی، بسترهای قانونی و مدیریت دانش شناسایی شدند. در بخش کمی، از بین 148 نفر مدیران شرکت های دانش بنیان در مناطق کم برخوردار با نمونه گیری تصادفی طبقه ای، داده ها از مدیران 107 شرکت جمع آوری شد و جهت سنجش و برازش مدل، پرسشنامه ای در اختیار این مدیران قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تاییدی گویای آن بود که تمامی مولفه ها و زیر مولفه ها مورد تایید قرار گرفتند.

این پژوهش با هدف تحلیل سیاست های فرهنگی تاثیرگذار نظام جمهوری اسلامی ایران بر حفظ سرمایه اجتماعی در استان خوزستان انجام شد. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی بود، جامعه آماری مورد نظر شامل کلیه شهروندان استان خوزستان بود، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه تصادفی چند مرحله ای 384 نفر به عنوان نمونه آماری جهت مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده های پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که از طریق تکنیک دلفی طراحی و تدوین شد. داده های تحقیق پس از جمع آوری بر اساس سوال های پژوهش و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که سیاست های فرهنگی از جمله رفع تبعیض قومیتی، رفع تبعیض مذهبی، عدالت پرورشی، بیدادستیزی، بومی گزینی، تسری قوانین کشوری بر حفظ سرمایه اجتماعی در ابعاد مشارکت سیاسی، انسجام اجتماعی و اعتماد اجتماعی تاثیر مثبت و معنی داری دارند. در نتیجه می توان  با توجه بیش از پیش به سیاست های شناسایی شده در این پژوهش در راستای حفظ سرمایه اجتماعی در سطح جامعه گام های موثری را برداشت.