نشریه آبزیان دریای خزر
سال دوم شماره 2 (پاییز 1396)

این تحقیق با هدف مقایسه میزان بازماندگی و رشد چهار جمعیت جغرافیایی از گونه های دوجنسی آرتمیا ارومیانا، فرانسیسکانا و گونه های بکرزا (پارتنوژنتیک) پاکستان و ترکمنستان پرورش یافته در شرایط آزمایشگاهی یکسان و ثابت محیطی و تعیین بهترین گونه برای آبزی پروری در مورد آرتمیاهای مورد مطالعه در سال 1392 انجام شد. سیست هرسویه آرتمیا طبق دستورالعمل استاندارد تخم گشایی شده و ناپلی های بدست آمده تحت شرایط شوری80گرم درلیتر با دمای آب 1±25 درجه سانتی گراد با دوره نوری12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی در شرایط آزمایشگاهی توسط جلبک تک سلولیDunalliella tertiolecta تغذیه و پرورش داده شدند. میزان رشد و بازماندگی آرتمیا در روزهای 8، 11، 14، 17 و20 پرورش تعیین شد. بررسی آماری میزان بازماندگی گونه های آرتمیا در طی دوره پرورش نشان دهنده بیشترین درصد بازماندگی در آرتمیا فرانسیسکانا با 8/99 درصد و کمترین در آرتمیای ترکمنستان (1/92 درصد) بود. مقایسه میانگین رشد طولی آرتمیا درطی دوره پرورش بیشترین رشد طولی(1053± 3/8554میکرون) را در آرتمیای پاکستان و کمترین رشد (984±9/6058 میکرون) در آرتمیا فرانسیسکانا نشان داد. بنابر این میزان بازماندگی در گونه های دوجنسی و میزان رشد در آرتمیاهای پارتنوژنتیک نسبت به گونه های دیگر بیشتر می باشد.

در دهه های اخیر بهره گیری از ریز جلبک ها در تولید سوخت های زیستی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به همین منظور نمونه های استوک از 16 ریز جلبک کشور جمع آوری شدند.، پرورش در محیط کشت BG-11 صورت گرفت و بعد از سانتریفوژ و خشک کردن، ترکیبات بیوشیمیایی آنها با روش های استاندارد آنالیز و بهترین آنها از حیث تولید روغن انتخاب گردید همچنین تاثیر محیط های کشت مختلف بر ارزش غذایی گونه های با پتانسیل تولید روغن بیشتر مورد مطالعه قرار گرفت. گونه Isochrysis galbana با داشتن 23 درصد چربی بالاترین درصد چربی و Nannochloris atomus با 21% چربی، Isochrysis aff. Galbana با 20% چربی، و Thalassiosira pseudonana با 19% چربی در رده های بعدی قرار گرفتند. بهترین محیط کشت برای تولید آزمایشگاهی ایزو کراسیس گالبنا، ES بود که به تولید 38/28% چربی و 09/12 گرم وزن خشک زی توده ریزجلبک بر لیتر انجامید. گرچه در خصوص سایر ریز جلبک ها از جمله دنالیلا ترتیولکتا نیزمحیط کشت ES بهترین پاسخ را در بر داشت، ولی با محیط کشت F/2 در میزان چربی اختلاف معنی داری نشان نداد(P>0.05). ریز جلبک ایزوکرایسیس گالبانا و محیط کشت ES به عنوان بهترین گونه و محیط کشت جهت تولید روغن سوخت زیستی انتخاب شدند.

در این مطالعه، تغییرات کمی و کیفی پروفایل اسیدهای چرب در فیله نمک سود ماهی آمور مورد بررسی قرار گرفت. شاخص های چربی و اسیدهای چرب نمونه های خام و نمک سود ماهی آمور مورد ارزیابی قرار گرفتند. فرآیند نمک سود به روش خشک و با 24 درصد نمک کریستال و در درجه حرارت محیطی به مدت 48 ساعت صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که نمک سود کردن موجب افزایش میزان چربی (از 3/4 به 62/13 درصد) شد (P<0.05). همچنین طی فرآیند نمک سود کردن اسیدهای چرب غیراشباع (UFA) از 32/50 به 57/55 g/100g، چندغیراشباع (PUFA) از 80/2 به 28/3 g/100g و همچنین مجموع ω-6 از 82/1 به 15/2 g/100g افزایش یافتند (P<0.05). از سوی دیگر، مجموع اسیدهای چرب بلند زنجیره EPA+DHA از 61/1 به 06/1 g/100g کاهش یافت (P<0.05). علاوه بر این نمک سود کردن موجب کاهش شاخص غیراشباعیت (PI) از 07/0 به 04/0 گردید (P<0.05) که بیانگر اثرات نمک روی این شاخص ها بود. نتایج نشان داد که کیفیت اسیدهای چرب غیراشباع ماهی آمور طی فرآیند نمک سود کردن حفظ گردید.

استرپتوکوکوزیس یک بیماری عفونی  باکتریایی است که دراکثر  مراکز تکثیر و پرورش ماهیان سردابی (قزل آلای رنگین کمان) کشور مشاهده شده  است . این بیماری دارای این قابلیت است که به شکل همه گیر مزارع ماهیان سردابی را در اقلیم های مختلف تهدید نماید و خسارتهای اقتصادی زیادی را به صنعت آبزی پروری وارد نماید. این مطالعه باهدف بررسی میزان آلودگی وابتلای گروه های مختلف سنی ماهیان قزل الای رنگین کمان به استرپتوکوکوزیس درمزارع پرورشی شرق استان مازندران (حوضه رودخانه هراز) در سال 1391 اجرا گردید. با بکارگیری روش نمونه برداری تصادفی ، تعداد 10عدد از مزارع منتخب زیر پوشش پروژه قرار گرفت. نمونه برداری از  تعداد1153 عدد ماهی، در یک بازه زمانی یک ساله وبا تناوب ماهیانه به انجام رسید .به منظور جداسازی ، شناسایی و تشخیص بیماری ضمن بررسی علایم ظاهری ومشاهدات کلینیکی از آزمون های بیوشیمیایی استفاده شد. باکتری استرپتوکوک جدا سازی شده بر اساس تست های بیوشیمیایی استرپتوکوکوس یوبریس (Streptococcus uberis) شناسایی گردید. طی این تحقیق مشخص شد که 8 عدد از 173عدد بچه ماهی دارای علایم بیماری (4/6درصد) و 2 عدد از 307 عدد بچه ماهی فاقد علایم بیماری (0/7درصد) ،  آلوده به باکتری استرپتوکوک بودند و همچنین 21 عدد از 235 عدد ماهی (8/9 درصد) پرواری دارای علایم بیماری و  5 عدد از 483 عدد ماهی پرواری فاقد علایم بیماری (1 درصد) ، آلوده به باکتری استرپتوکوک بودند.

در این مطالعه بررسی ساختار جمعیت فیتوپلانکتون در استخرهای پرورش میگوی پاسفید غربی Litopenaeus vannamei با آب لب شور دریای خزر مورد ارزیابی قرار گرفت. برای پرورش آب لب شور (ppt43/0±52/10) از دریای خزر تامین شد. آزمایشات در 13 استخر مدور بتنی با بستر ماسه ای (به مساحت 78 متر مربع) در 5 تیمار آزمایشی و هر تیمار شامل 3 تکرار انجام شد. دوره پرورش 75 روز در فصل تابستان 1391 بوده است. در این تحقیق 20 جنس فیتوپلانکتون شناسایی شده از پنج شاخه فیتوپلانکتونی شاخه Cyanophyta با 30 درصد از کل جنس های شناسایی شده که بیشتری فراوانی را بخود اختصاص داده و به ترتیب شاخه Chlorophyta با 25 درصد ، شاخه Bacillariophyta با 20 درصد، شاخه Pyrrophyta با 20 درصد وشاخه Euglenophyta با 5 درصد کمترین فراوانی را دارا بودند. همچنین شاخه Euglenophyta یک گونه شناسایی شد. جنس کلرلا از جلبک های سبز شاخه Chlorophyta در همه استخر های نمونه برداری در زمان های مختلف حضور داشته است ولی بعضی از جنس ها فقط یکبار در مراحل مختلف نمونه برداری حضور داشته اند. جنس Chaetoceros از شاخه Bacillariophyta و جنس Chlamydomunas از شاخه Chlorophyta در بیشتر مراحل مختلف نمونه برداری حضور داشتند. در بررسی انجام شده، تراکم سلولی در زمان و تیمار های مختلف متفاوت بوده است. میزان تراکم فیتوپلانکتون در شهریور ماه حداکثر رشد را داشته ودر تیرماه کمترین میزان دارا بوده است، اما رشد سلولی میکرو جلبک ها در یک زمان تقریبا برابر بودند. در ماه های تیر، مرداد و شهریور بیشترین تراکم فیتوپلانکتون متعلق به شاخه کلرفیتا به ترتیب به میزان 5 /13 ±8 /43 ، 5 /18 ±7/56 و 2/170 ±3/603 (تعداد سلول در لیتر × 106) و در تیمار 2و تیمار یک که تحت تاثیر جنس کلرلا بوده است. کلمات کلیدی : میگو وانامی، فیتوپلانکتون، آب لب شور، دریای خزر

فیتوپلانکتون با قرار گرفتن در قایده هرم اکولوژیکی (سطح یک تروفیکی)، نقش تعیین کننده در کیفیت و کمیت سطوح بالاتر هرم غذایی از قبیل ماهیان و دیگر آبزیان دارد. بنابراین می توانند بعنوان شاخصی از وضعیت تروفیکی (trophic state) محیط آبی در نظر گرفته شوند. هدف از این تحقیق، تعیین کمی سطح تروفیکی سواحل ایرانی دریای خزر بر اساس پارامترهای مختلف فیتوپلانکتون شامل کلروفیل-آ، زی توده و تراکم می باشد. در این تحقیق تعداد 96 نمونه درچهار نیم خط عمود بر ساحل در مناطق بندر انزلی، بندر امیرآباد، تنکابن و نوشهر طی چهار فصل در سال 1392 جمع آورری گردید. نتایج نشان داد که در فصل تابستان سطح تروفیکی اولیگوتروف و در بهار مرز بین اولیگو و مزوتروف قرار داشت، در حالی که در پاییز سطح تروفیکی افزایش یافت و به مزوتروف نزدیک شد و در زمستان از مزوتروف نیز بالاتررفت و به سطح مزو-یوتروف رسید. با توجه به آنکه پارامترهای بیولوژیکی بیانگر تغییرات دراز مدت در محیط هستند، نتایج کاربردی بدست آمده از این مطالعه می تواند کمک موثری به تصمیم گیری های مدیریتی در زمینه آبزی پروری و تعیین کیفیت آب نماید.