مجله پژوهش های مرمت و معماری ایرانی و اسلامی
پیاپی 11 (پاییز و زمستان 1400)

مسکن روستایی به طور طبیعی تجلی گاه شیوه ز یستی- معیشتی گروه های روستایی به شمار میرود و الگو و عملکردهای آن در پیوند با عرصه مکانی- فضایی، به مثابه دریچه ای به شناخت چشم اندازها و روندهای حا کم بر زندگی روستاست و از جمله مهمترین عوامل تشکیل دهنده بافت روستایی محسوب میشود که متاثر از عوامل طبیعی و انسانی درهر منطقه شکل گرفته. با توجه به مطالب فوق هدف مقاله حاضر بررسی الگوی مسکن بومی در شهرستان هامون که یکی از شهرستانهای منطقه سیستان است میباشد. روش تحقیق توصیفی و بر مبنای مطالعه منابع کتابخانه ای و کتب تار یخی میباشد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که الگوی بومی مسکن شهرستان هامون به گونهای است که متناسب با اقلیم شهرستان بوده و دارای ارتباط محکمی با فرهنگ مردم منطقه و زندگی روزمره آنها میباشد و به هیچ عنوان عنصر یا فضای بیهوده و صرفا محض زیبایی یا تجمل در مسکن بومی منطقه به چشم نمی آید.

با وجود پیشرفت های اخیر در زمینه کامپیوتر و توسعه آن در بخش معماری، معماران قادرند طرح های پیچیده و نوآورانه را خلق کنند که در گذشته فکر کردن درباره آنها بسیار دشوار بود. اما بحرانی که با وجود کامپیوتر برای معماران پیش آمده، جدا شدن معماری از ریشه های خود و معماری سنتی است. جهت اتصال بین معماری سنتی و معماری امروز، معماری پارامتریک میتواند نقش موثری را ایفا کند. هدف از این مقاله، بررسی الگوهای تولید فرم برگرفته از هندسه اسامی و نقش معماری پارامتریک به عنوان ابزار اتصال دهنده بین معماری سنتی و معماری امروز میباشد. از این رو، مقاله حاضر ابتدا به بررسی الگوهای هندسه و تزیینات اسامی و رو یکردهای تولید فرم بر اساس آنها می پردازد، سپس با استفاده از پارامترهای روند شکل گیری فرم، الگوهایی را جهت تولید فرمهای مختلف منتهج از هندسه و تزیینات اسامی معرفی میکند. نتایج حاصل از این روند میتواند آثار اصیل سنتی ایرانی را بازخوانی و به زبان معماری روز ترجمه نماید تا بتوان با تلفیق آن با ایده های خالقانه نوین، محصولی جدید را خلق نمود.

انسان ایرانی با تمام مختصات فرهنگی که شامل مجموعه تار یخ، زبان، دین و تحت تاثیر محیط و فرهنگ پیرامونش است. محیط از کوچکترین معنویت شود، دایما هسته های معماری خانه تا حوزه های اما کن گروهی و جمعی خواه مذهبی و خواه تجاری و گاه حکومتی بخشی از محیط مورد بحث ما در این مقاله است. بافت مشترک فرهنگی علی رغم تفاوت و تنوع اقوام و آداب و رسوم و ر یشه یابی و تغییرات ارزش های فرهنگی شهرها در ایران و حرکت و تاثیرگذاری این مولفه ها در جریان شهرسازی ها و معماری نوین ایران در این نوشتار در مورد بررسی قرار گرفته و بر آن است تا عیوب و فواید این تغییرات را با نگاه اثرگذاری آن بر فرد ایرانی جستجو کند.

وجود شتابزدگی موجود در عرصه معماری امروز که نتیجه فردگرایی اندیشه انسان معاصر میباشد منجر به ظهور بحران های عمیقی در معماری امروز گردیده است. جهت خروج از این بحرانها، معمار امروز میکوشد تا با مراجعه به معماری گذشته که در نتیجه عقل تار یخی حاصل آمده و در پی آزمون و خطاهای بسیار به دست آمده؛ به الگوهایی قابل مالحظه دست یابد. معماری گذشته این مرز و بوم سرشار از الگوهایی است که معمار گذشته با بهره گیری از الگوهای گذشته زمان خود و متناسب با فرهنگ و اقلیم منطقه به خلق و استمرار مجدد این الگوها میپردازد. واژه الگو، همواره یکی از با اهمیتترین و در عین حال مبهمترین بحثهایی است که در حوزه معماری وجود داشته و شناسایی مفاهیم آن یکی از موثرترین راه حلهای معماری معاصر جهت بهره گیری از این معماری بوده است. در این نوشتار پس از شناسایی معنی لغوی الگو و بررسی تفاوت آن با مدل،گونه و... سعی در بررسی مفاهیم آن در حوزه های مختلف و بررسی دیدگاه های گونا گون درباره آن خواهیم داشت، و در نهایت به نمود این الگوها در معماری پرداخته خواهد شد.