فهرست مطالب
فصلنامه مطالعات جامعه شناختی شهری
پیاپی 44 (پاییز 1401)
- تاریخ انتشار: 1401/10/03
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-28
تولید فزاینده ی زباله های شهری، یکی از معضلات مهم شهرها در سراسر دنیا است. یک راهکار موثر در این زمینه، بهبود رفتارهای زیست محیطی شهروندان مانند بازیافت زباله است. این پژوهش در چارچوب نظریه ی رفتار برنامه ریزی شده، به بررسی وضعیت بازیافت زباله و عوامل موثر بر آن در شهر آبادان پرداخته است. این تحقیق از نوع پیمایش است که طی آن 395 نفر از شهروندان آبادانی بالای 15 سال به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق برای سنجش بازیافت زباله، پرسشنامه محقق ساخت بودند و برای سنجش نگرش زیست محیطی از مقیاس نگرش های نوین زیست محیطی دانلوپ و همکاران (2002) استفاده گردید. بر اساس یافته های تحقیق، رابطه ی بین نگرش های زیست محیطی و هنجارهای ذهنی با بازیافت زباله، مثبت و معنا دار است. هم چنین کنترل رفتار ادراک شده در بعد درونی رابطه مثبت و معناداری با بازیافت زباله دارد اما در بعد بیرونی، این رابطه منفی و معنادار است. میانگین بازیافت زباله در میان گروه های مختلف تحصیلی دارای تفاوت معناداری است ولی میانگین بازیافت زباله در بین مردان و زنان و نیز افراد مجرد و متاهل، دارای تفاوت معنا داری نیست. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز نشان داد متغیرهای وارد شده در تحقیق می توانند 28/0 از واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند که در این میان، نگرش های زیست محیطی بیشترین سهم را داشته است.
کلیدواژگان: بازیافت زباله، نگرش زیست محیطی، کنترل رفتاری ادراک شده، هنجارهای ذهنی -
صفحات 29-58
طرح های بازآفرینی شهری به خصوص در بافت های ناکارآمد با تنگناهای متعددی روبرو هستند. یکی از مهم ترین دلایل این ناکارآمدی، کندی روند اجرا و کمبود اعتبارات است. معدود طرح های موفق، نشان دهنده آن است که تعامل سازنده مردم و دولت می تواند این مشکل را مرتفع کند. برای رسیدن به این منظور، بر مشارکت مردم تاکید زیادی می شود اما تلاش برای متقاعد کردن مردم، چندان موفق نبوده است. بنابراین تحقیق پیش روی برای بررسی عوامل موثر بر مشارکت مردم در بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهر مشهد به انجام رسید. چارچوب نظری تحقیق رهیافت مشارکتی و در قالب دو نظریه ساختارگرایی و ساختاری- کارکردی انتخاب شد. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته (با روایی 79/0)، استفاده شده است. داده های مورد نیاز نیز از 900 نفر از شهروندان ساکن در بافت های ناکارآمد شهری گردآوری، و نمونه های تعیین شده به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی، آزمون تی تک نمونه ای، آزمون فریدمن، معادلات ساختاری و تحلیل مسیر ارزیابی شدند. نتایج نشان دادند که مشارکت اجتماعی و تمامی ابعاد چهارگانه آن (گرایش به نظم اجتماعی (r=0/261)، حس مسیولیت (r=0/290)، احساس امنیت (r=0/278) و بسیج گروه ها (r=0/270) بر حضور و مشارکت ساکنین در بازآفرینی (r=0/449) اثر گذار، و مدل طراحی شده دارای برازش مناسب است. با توجه به مدل طراحی شده و تعیین میزان اثر هر عامل در ابعاد مختلف بازآفرینی، می توان این روند را با سرعت بیشتری پی گیری نمود.
کلیدواژگان: بازآفرینی، بافت های ناکارآمد، مشارکت اجتماعی، معادلات ساختاری، مشهد -
صفحات 59-95زمینه و هدف
در کنار مساله اعتیاد به مواد مخدر، بی تفاوتی شهروندان نسبت به این معضل اجتماعی، یکی از دغدغه های اصلی جامعه ماست. هدف از تحقیق پیش رو مطالعه زمینه های اجتماعی و فرهنگی موثر بر پدیده بی تفاوتی نسبت به اعتیاد است.
روش شناسیپژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی و از نظر نوع مطالعه از نوع تحقیقات کیفی مبتنی بر روش داده بنیاد و روش نمونه گیری هدفمند در دسترس است. مشارکت کنندگان پژوهش، 28 نفر از دانشجویان در حال تحصیل دانشگاه آزاد کرمانند. از مصاحبه نیمه ساختاریافته به عنوان ابزار گردآوری داده ها استفاده و برای رسیدن به معیار قابلیت اعتماد از سه روش کنترل یا اعتباریابی توسط اعضا، مقایسه های تحلیلی و استفاده از تکنیک ممیزی بهره گرفته شده است. داده ها بر طبق رویه مبتنی بر نظریه زمینه ای در سه مرحله کدگذاری باز، انتخابی و گزینشی (محوری) تجزیه و تحلیل شده اند.
یافته هابر اساس یافته های به دست آمده عواملی از جمله: بسترهای نامناسب: مشارکت پیشگیرانه/ مشارکت اجتماعی و همچنین کاهش سطح التزام مدنی/انزواطلبی و ضدیت هنجاری به عنوان مهم ترین عوامل علی، الگوهای رفتاری ضداجتماعی/آسیب پذیری شخصیتی/تنفر فرهنگی به عنوان عوامل زمینه ای، بی تفاوتی مدنی و اجتماعی/نارضایتی اجتماعی/یادگیری اجتماعی، به عنوان عوامل مداخله گر، اثربخشی اجتماعی دولت/ مدیریت جهادی و انقلابی در کاهش عرضه و تقاضای مواد مخدر، به عنوان مهم ترین راهبردها، بی تفاوتی و انزوای اجتماعی، بی تفاوتی نسبت به خانواده و مسیولیت های اجتماعی به عنوان پیامدها و ناکارآمدی و ناامیدی در حل مسایل و مشکلات کشور" به عنوان مقوله هسته که توان تحلیل فرایند درک و تفسیر بی تفاوتی نسبت به اعتیاد را در دانشجویان دارد در نظر گرفته شده است.
نتیجه گیرینتایج بررسی نشان می دهد که بی تفاوتی نسبت به اعتیاد در جامعه مورد بررسی، از عوامل متعددی تاثیر می گیرد که دارای منشا اجتماعی و فرهنگی است.
کلیدواژگان: بی تفاوتی نسبت به اعتیاد، مبارزه با مواد مخدر، کرمان، عملکرد پلیس -
صفحات 97-130
سرمایه اجتماعی؛ نقش پیشگیرانه در اقدام به خودکشی دارد. هدف اصلی پژوهش تبیین رابطه بین سرمایه اجتماعی و مولفه های آن با اقدام به خودکشی در شهرستان ایلام است. روش تحقیق از نوع کمی (پیمایش)، ابزار آن پرسشنامه محقق ساخته و استاندارد (ترکیبی) بوده و با فرمول کوکران 515 نفر تعیین و در شهرهای ایلام، ایوان، دره شهر، ملکشاهی و دهلران بعد اختصاص حجم نمونه؛ به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی توزیع شده و سطح روایی و پایایی پژوهش نیز برآورد شده است. نتایج نشان می دهد که سرمایه اجتماعی و مولفه های آن (انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، تعلق اجتماعی) با اقدام به خودکشی رابطه معنی داری داشته و ضریب همبستگی شاخص سرمایه اجتماعی برابر با 0.387- است. بر این اساس ضریب تعیین پژوهش برابر با 0.139-؛ ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 0.121- و ضریب همبستگی کلی برابر با 0.201- است. مطابق نتایج؛ سرمایه اجتماعی (اعتماد، انسجام، مشارکت، تعلق اجتماعی) نقش نظارتی، کنترلی و پیشگیرانه در افکار خودکشی داشته و درصورتی که استان ایلام از میزان سرمایه اجتماعی بالایی برخوردار باشد، تاب آوری اجتماعی-روانی (آستانه تحمل روانی-اجتماعی) بیشتری در هنگام مواجهه با ناکامی اجتماعی، محرومیت؛ فشارهای اجتماعی و فرهنگی داشته و کمتر مرتکب رفتار پرخطری مثل اقدام به خودکشی می شوند.
کلیدواژگان: اقدام به خودکشی، سرمایه اجتماعی، تعلق اجتماعی، مشارکت اجتماعی -
صفحات 131-168تب مصرف شهرها را فرا گرفته است و افراد سعی می کنند با مصرف کالاها، برای خود منزلت و جایگاه اجتماعی کسب کنند. امروزه زنان با استفاده از لباس و قیافه، پیام هایی درباره هویت خود به دیگران ارسال می کنند، مراکز خرید از جمله مزون ها یکی از فضاهای عمده برای مصرف نشانه ها و سبک هاست. هدف این پژوهش درک و تفسیر الگوهای رفتار مصرفی زنان در مزون های شهر یزد است. روش تحقیق کیفی بوده و با راهبرد تحلیل تماتیک اجرا شده است. روش گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته بوده است. حجم نمونه 30 نفر از زنان ساکن در یزد بوده که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک تحلیل مضمون استفاده شده است. پس از واکای مصاحبه ها و تجزیه و تحلیل آنها یافته های تحقیق در قالب چهار سنخ پدیدار شدند که عبارتند از1- رفتار مصرفی باورمند 2- استحاله در دیگران مهم3- رفتار مصرف نمایشی 4- هژمونی مارک باوری. نتایج پژوهش نشان داد که ارزش های مصرفی این گروه به صورت محسوسی از پیچیدگی برخوردار است. از مهمترین ویژگی در رفتار مصرفی مشارکت کنندگان، الگوی رفتار مصرفی باورمند است که تحت تاثیر قناعت جویی و روحیه سخت کوشی است. اما ظهور فرهنگ مصرف گرایی، چشم و هم چشمی و تغییرات در سبک زندگی باعث شده تا سنخ های مصرفی متظاهراته، مدباورانه و نمایشی گسترش یابد. بر این اساس می توان پیش بینی کرد جهت گیری فرهنگ مصرف در میان زنان یزدی به سمت دوگانگی مصرف باورمند و متظاهرانه بوده و نشانگرهای منفی رفتارهای مصرفی در ظهور شهرهای مصرفی، وجه غالب این رفتار در آینده خواهد بود.کلیدواژگان: سنخ شناسی، رفتار مصرفی، مزون، زنان یزدی، تحلیل تماتیک
-
صفحات 169-202
در مطالعات اجتماعی از مفهومی چون بی تفاوتی به عنوان یکی از آسیب های مهم در روابط انسانی، مانعی برای رسیدن به توسعه و از عوارض شهرنشینی در عصر جدید یاد شده است و بروز چنین پدیده ای به ویژه در نسل جوان دانشگاهی مساله ای است که می تواند به پویایی و نشاط جامعه صدمه وارد کند. از این رو بررسی این مساله در یک منطقه یا شهر می تواند به روشن شدن آن کمک کند و از این رو از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف این پژوهش شناخت تاثیر بی هنجاری با تاکید بر سه بعد (بی معنایی، بی اعتمادی و بی قدرتی) بر بی تفاوتی اجتماعی است. جامعه مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز و تهران شمال است. روش مورد استفاده پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است. یافته ها نشان دادند که؛ میزان بی معنایی با مقدار همبستگی (267/0=r)، بی اعتمادی با مقدار همبستگی (245/0=r) و بی قدرتی با مقدار همبستگی (397/0=r) است و با توجه به نتایج همبستگی میان متغیرهای تحقیق مشاهده شد که رابطه مثبت و معناداری بین ابعاد سه گانه بی هنجاری اجتماعی با بی تفاوتی اجتماعی دانشجویان وجود دارد. به عبارت دیگر، هرچه میزان ابعاد سه گانه بی هنجاری اجتماعی بالاتر باشد، بی تفاوتی اجتماعی دانشجویان افزایش می یابد.
کلیدواژگان: بی هنجاری، بی معنایی، بی اعتمادی، بی قدرتی، بی تفاوتی اجتماعی -
صفحات 203-235
هدف این پژوهش بررسی میزان تاثیر بر توسعه صنایع کوچک و تبدیلی در شهرهای کوچک و متوسط استان لرستان است که با روش پیمایش انجام شده است. اطلاعات مورد نیاز با پرسشنامه و با انتخاب نمونه ای به تعداد 483 نفر از جمعیت 12022 نفری و با تکنیک نمونه گیری چند مرحله ای (به ترتیب: طبقه ای، سهمیه ای و تصادفی) جمع آوری شده اند و برای صورت بندی چارچوب نظری پژوهش از نظریه های جامعه شناسانی مانند روزنشتاین، اورت.اس.لی، مک کله لند، و... استفاده شده است. پایایی کل پرسشنامه این پژوهش 7/. به دست آمده است و فرضیه ها با رگرسیون چند متغیره آزمون شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهند به ترتیب متغیرهای مهاجرفرستی به میزان 537/0-، وجود اختلافات قومی به میزان 329/0-، سنت های ناکارآمد به میزان 151/0- و کمبود انگیزه پیشرفت به میزان 087/0- بر توسعه صنعت تاثیر منفی دارند. هم چنین متغیر مهاجرفرستی بیشترین تاثیر و متغیر کمبود انگیزه پیشرفت، کمترین تاثیر را بر توسعه صنعت نشان داده اند و در وزن های رگرسیونی، کاهش سرمایه اجتماعی تاثیری بر متغیر وابسته نداشته است. در مجموع، فرضیه های تحقیق تایید شده اند و بنا بر نتایج، موانع اجتماعی و فرهنگی بر توسعه صنایع کوچک و تبدیلی در شهرهای کوچک و متوسط استان لرستان تاثیر منفی گذاشته اند.
کلیدواژگان: موانع اجتماعی- فرهنگی، توسعه صنعت، شهرهای کوچک و متوسط، صنایع کوچک و تبدیلی
-
Pages 1-28
The increasing production of urban waste is one of the most important problems of cities all over the world. An effective solution in this field is to improve citizens' environmental behavior such as waste recycling. This survey by means of the planned behavior theory, examines the waste recycling and the factors affecting it in the city of Abadan. The research population consisted of people aged 15 and over of which 395 were selected using the multi-stage random sampling method. Research instruments for measuring waste recycling, subjective norms, and perceived behavioral control were the researcher-made questionnaires, and to measure environmental attitudes, the New Environmental Paradigm scale prepared by Dunlop et al (2000) was employed. Based on the research findings, the relationship between environmental attitudes and subjective norms with waste recycling is positive and significant. Perceived behavior control in the internal dimension has a positive and significant relationship with waste recycling, but in the external dimension, this relationship is negative and significant. The waste recycling based on the educational groups is significantly different but the waste recycling among men and women, as well as single and married people, does not show a significant difference. Moreover, the results of the multivariate regression analysis showed that the independent variables are able to explain 0.28 of the variance of the dependent variable, among which the environmental attitudes had the largest contribution.
Keywords: Waste recycling, Environmental attitudes, perceived behavioral control, Subjective Norms -
Pages 29-58
Urban regeneration projects, especially in dis-functional textures, face many bottlenecks, and one of the most important reasons is the lack of funding and the slow implementation process. The limited successful projects that have been carried out in this area show that constructive interaction between the people and the government can solve this problem. To this end, great emphasis is placed on people's participation. But efforts to persuade people to participate have not been very successful. For this reason, it is necessary to pursue the reasons for this problem and the areas for encouraging people to participate. For this purpose, the current research was conducted on factors that influence people's participation in the regeneration of disfunctional textures in Mashhad. The research method was descriptive and analytical and a researcher-made questionnaire was used to collect data. The required data were collected from 900 citizens living in urban dysfunctional places. The determined samples were selected by multi-stage cluster sampling. Data were evaluated using correlation coefficient, one-sample t-test, Friedman test, structural equations and path analysis. The results showed that social participation and all its four dimensions (tendency to social order, sense of responsibility, sense of security and mobilization of groups) had an effect on the presence and participation of residents in recreation and the designed model has a suitable fit. According to the designed model and the effects of each factor on different dimensions of regeneration, this process can be followed more quickly.
Keywords: regeneration, dis-functional textures, civic participation, Structural Equations, Mashhad -
Pages 59-95
In addition to the problem of drug addiction, the indifference of citizens towards this social problem is one of the main concerns of our society. This is an applied, descriptive, and qualitative research which made use of a data-based method. 28 students studying at Kerman Azad University were selected via purposive-available sampling method. A semi-structured interview was used as the data collection tool. To reach the reliability criterion, three methods were used: control or validation by members, analytical comparisons, and the use of audit techniques. The data were collected on the basis of the contextual theory and were analyzed in three stages of open, elective, and selective (central) coding. The findings showed that factors such as inappropriate platforms, preventive participation/social participation, as well as reducing the level of civic commitment/isolationism and normative antipathy were the most important causal factors; antisocial behavior patterns/personality vulnerability/cultural hatred were contextual factor; and civil and social indifference/social dissatisfaction/social learning, were intervening factors
Keywords: indifference to addiction, structures of social participation, fight against drugs, prevention of addiction -
Pages 97-130
Social capital has a preventive role in suicide attempts. The main purpose of the research was to explain the relationship between social capital and its components to suicide attempt in Ilam city. The research method was quantitative (survey), the tool was a researcher-made questionnaire which was used in conjunction with a standard one. On the basis of Cochran formula, 515 people were selected from the cities of Ilam, Ivan, Dereshahr, Malekshahi, and Dehlran via a random cluster sampling technique. The research tool had acceptable validity and reliability. The results showed that social capital and its components (social cohesion, social participation, social trust, social belonging) had a significant relationship with suicide attempts and the correlation coefficient of the social capital index is equal to -0.387. Therefore, the determination coefficient of the research is equal to -0.139; The adjusted coefficient of determination is equal to -0.121 and the overall correlation coefficient is equal to -0.201.
Keywords: Suicide, Social capital, Ilam, social belonging, Social Participation -
Pages 131-168Consumption fever has spread to cities and people are trying to gain status and social position for themselves by consuming goods. Women nowadays use clothes to send messages about their identity to others. shopping malls such as mezons (brand commodity stores) are one of the main spaces for the consumption of signs and styles. Therefore this study aims to understand and interpret the patterns of consumption behavior of women in the mezons of Yazd. The research method is qualitative and was implemented with a thematic analysis strategy. The data collection method was semi-structured interview. The sample size was 30 women living in Yazd who were selected by purposive sampling. In order to analyze the data, the content analysis technique was used. After analyzing the interviews four categories of responses emerged which were as follows: 1- Believable consumption behavior 2- assimilation to significant others 3- dramatic consumption behavior 4- product loyalty. The results showed that the consumption values of this group were significantly more complex. The emergence of a culture of consumerism, imitation (keeping up with the Joneses) and lifestyle changes hav led to the spread of conspicuous, fashion-led, and theatrical consumption types. Based on this, it can be predicted that the orientation of consumption culture among Yazidi women is towards the duality (believable and conspicuous) of consumption, , and negative indicators of consumption behaviors will be the predominant aspect of this behavior in the future.Keywords: Typology, Consumer behavior, Mezon, Yazdi Women, Fashion Belief, Eye to Eye
-
Pages 169-202
This study aims to identify the effects of abnormality, with an emphasis on three dimensions (meaninglessness, distrust and powerlessness) on social Apathy. The research population consisted of students of Islamic Azad University, Central Tehran and North Tehran branches which totaled 85,000 at the time of the research, of which 380 were selected via a random sampling technique. The survey method was used and the data collection tool was a researcher-made questionnaire. Pearson correlation coefficient, linear and multiple regression, independent mean t-test and one-way ANOVA were used to test the hypotheses. The findings showed that the rate of meaninglessness with a correlation of (r = 0.267); distrust with a correlation of (r = 0.245); and powerlessness with a correlation of (r = 0.397) were positively and significantly related to students' apathy. In other words, the higher the three dimensions of social anomaly, the greater the apathy among students.
Keywords: Abnormality, meaninglessness, distrust, Powerlessness, Social apathy -
Pages 203-235
This study investigated the impact of social-cultural barriers on industry development in small and medium sized cities in Lorestan province, paying special attention to small and conversion industries. Survey research method and a questionnaire (reliability = 0.7) were used to collect neede data. The research population consisted of 12022 people of whom 483 individuals were selected via multi-stage quota sampling. The theoretical framework drew on the theories of Rosenstein, Ortsley, McClelland, Bourdieu, Coleman, Michael Hashter, Nathan Glaser, David Meyer and Guenon. Regression results showed migration (-0.537), the existence of ethnic differences (-0.329), the existence of inefficient (out-moded) traditions (-0.151), lack of motivation to progress (-0.087) have a negative effect on industrial development. Migration had the greatest effect and lack of motivation for progress had the least effect on industrial development. Also, the reduction of social capital was ineffective in regression weights. So, while confirming the research hypotheses, it is clear that socio-cultural barriers have a negative effect on the development of industry in small and medium cities of Lorestan province.
Keywords: Social-Cultural Barriers, Industry Development, Small, Medium Cities, conversion Industries
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.