فهرست مطالب

اقتصاد محاسباتی - سال دوم شماره 1 (زمستان 1401)

نشریه اقتصاد محاسباتی
سال دوم شماره 1 (زمستان 1401)

  • تاریخ انتشار: 1402/02/10
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مهدی جعفری*، ابوالفضل شاه آبادی، وحید امیدی صفحات 1-24
    کارایی و عملکرد بورس اوراق بهادار در تجهیز منابع مالی به دلیل تاثیرگذاری بر میزان و کیفیت سرمایه گذاری به عنوان یکی از ارکان اصلی رشد و توسعه اقتصادی، از اهمیت بالایی در اقتصاد برخوردار است. از آن جا که رقابت پذیری به عنوان مجموعه ای از نهادها، سیاست ها و عواملی است که یک کسب وکار، صنعت و کشور می تواند با حفظ و تعمیق آن ها نرخ بازگشت بالایی برای عوامل تولید از جمله سرمایه ایجاد کند. لذا رقابت پذیری از عوامل تعیین کننده بازدهی شرکت های بورسی و در نتیجه تجهیز منابع مالی در بورس اوراق بهادار است. بدین منظور این مطالعه به بررسی تاثیر مولفه های رقابت پذیری بر تجهیز منابع مالی در بورس های عضو فدراسیون جهانی بورس ها با استفاده از با رهیافت داده های تابلویی و به روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) طی دوره 2007 تا 2019 پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می دهد عوامل نوآوری محور، عوامل کارایی محور و عوامل بنیان محور بر تجهیز منابع مالی بورس اوراق بهادار تاثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین نقدشوندگی بازار سهام و نرخ بهره واقعی تاثیر مثبت و معناداری بر تجهیز منابع مالی بورس اوراق بهادار دارد.
    کلیدواژگان: تجهیز منابع مالی، بورس اوراق بهادار، رقابت پذیری، روش گشتاورهای تعمیم یافته
  • مه شاد عرب، مرجان دامن کشیده*، احمد جعفری صمیمی، علیرضا دقیقی اصلی، علی اسماعیل زاده مقری صفحات 25-48
    در مفهومی گسترده، پایداری به معنای توانایی نگهداری یا پشتیبانی مداوم یک فرآیند در طول زمان می باشد. در پایداری یک جامعه باید مطمین شویم نیازهای نسل امروز، بدون این که به برآورده شدن نیازهای نسل های آینده آسیبی بزند؛ برآورده شود. پایداری دارای سه بعد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی است، که بعد زیست محیطی آن وزن تعیین کننده ای در پایداری دارد. در دهه های 2000 و 2010 تحقیقات تجربی بسیاری پیرامون موضوع پایداری به انجام رسیده است که الگوی تجربی مورد استفاده در این مطالعه ها بر پایه منحنی کوزنتس بوده است. همچنین در سال های گذشته دو مفهوم توسعه انسانی و پایداری به شکل گسترده ای در ادبیات توسعه به کار بسته شده اند. شاخص مرکب توسعه انسانی ابعاد گوناگونی دارد که می تواند روی پایداری و به ویژه پایداری زیست محیطی اثرگذار باشد. همچنین تاثیرگذاری درآمدهای کلان نفتی در کشورهای صادر کننده نفت بر توسعه انسانی در این کشورها نقش پررنگی را بازی نموده و کشورها را به سه گروه کشورهای نفتی با توسعه انسانی بالا، کشورهای نفتی با توسعه انسانی متوسط و توسعه انسانی پایین دسته بندی کرده است. در این مطالعه برای بررسی تاثیر شاخص توسعه انسانی در 35 کشور صادرکننده عمده نفت جهان از روش داده های تابلویی و تابع کوزنتس در دوره زمانی 2019-2010 استفاده شده است. نتیجه برآورد الگو به روش اقتصاد سنجی نشان داده که با افزایش در شاخص توسعه انسانی، پایداری زیست محیطی در این کشورها افزایش می یابد
    کلیدواژگان: پایداری، پایداری زیست محیطی، توسعه انسانی، منحنی زیست محیطی کوزنتس، کشورهای صادرکننده نفت
  • محمد پوراقدم*، تقی ترابی، عباس معمارنژاد، تیمور محمدی صفحات 49-70
    رشد اقبال جهانی به پول های مجازی که یک نوآوری اینترنتی با کارکردی مشابه پول "بی پشتوانه" یا پول حکومتی است، به دلیل سرعت و کارایی بالا در پرداخت ها (به ویژه پرداخت های برون مرزی) و همچنین حذف هزینه های عملیاتی اضافی که توسط نهادهای واسط دریافت می شود، لزوم توجه سیاست گذاران و مراکز تصمیم ساز جهانی را برمی انگیزد. هدف مقاله حاضر بررسی جانشینی پول سنتی با ارزهای مجازی و اثرات آن بر متغیرهای کلان اقتصادی بود. در این مطالعه از یک رویکرد تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) و اطلاعات آماری بازه زمانی 1368-1399 استفاده گردید که در آن فرض شده به دلیل استفاده از پول مجازی یک جانشینی بین پول مجازی و پول سنتی در سبد دارایی افراد اتفاق می افتد. در این مطالعه شوک ناشی از قیمت و حجم معاملات بیت کوین به عنوان شاخصی برای تقاضای ارز مجازی در نظرگرفته شده است. نتایج بدست آمده از این مطالعه بیانگر این است که شوک وارد شده از ناحیه ارزهای مجازی منجر به کاهش تقاضا برای پول سنتی شده به عبارت دیگر یک جانشینی بین نگهداری پول سنتی و پول مجازی رخ داده است. علاوه بر این نتایج بیانگر این بود که بر اثر وارد شدن شوک از ناحیه ارزهای مجازی میزان مصرف در اقتصاد افزایش یافته و از طرفی میزان درآمدهای دولت از ناحیه حق الضرب و چاپ پول کاهش یافته است. همچنین نتایج بیانگر این بود که درآمدهای مالیاتی دولت نیز به دلیل گراش منابع مالی در اقتصاد به سمت تقاضای ارزهای مجازی کاهش یافته است.
    کلیدواژگان: پول مجازی، رمز ارز، پول سنتی، سبد دارایی، مدل تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE)
  • محسن گل نیا*، رامین خوچیانی، حمید آسایش صفحات 71-96
    احتمال نکول درجه ای از قطعیت است که در آن یک بانک خاص دچار نکول می شود و یا این که طرف مقابل بازپرداخت تعهدات خود را طبق قرارداد فی مابین انجام نمی دهد. این مقاله به دنبال محاسبه احتمال نکول بانک های نمونه در شبکه بانکی ایران است بدین منظور از رویکرد جدید الگوی سیستمی ضررهای بانکی و از روش شبیه‏سازی مونت کارلو، به محاسبه احتمال نکول بانک‏ها در دو حالت وجود و عدم وجود سرایت اثرات بین بانکی پرداخته می‏شود. نمونه شامل 15 بانک ایرانی و مقطع زمانی سال 1397 است. نتایج حاکی از آن است که در نمونه مورد بررسی، اوضاع سرمایه بانکها جهت پوشش ریسک‏های پیشرو مطلوب نمی باشد، احتمال نکول بانک‏ها با معیار سرمایه اضافی بانک‏ها رابطه منفی و معنادار دارند و با افزایش همبستگی بین‏بانکی، نوعی اثر خوشه‏ای از نکول بانک‏ها به وجود می‏آید و نکول یک یا چند بانک، می‏تواند منجر به بروز بحران‏ بانکی و فروپاشی کل سیستم بانکی گردد.
    کلیدواژگان: احتمال نکول، مدلSYMBOL، اثرات بین‏بانکی
  • علیرضا اورنگیان*، بهزاد بلوریان، الهه اورنگیان صفحات 97-119
    هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر نرخ ارز و ارایه پیش بینی از روند آتی آن با استفاده از روش های اقتصادسنجی و یادگیری ماشین است. میانگین متحرک فصلی نرخ ریال به دلار آمریکا از بهار 1392 تا بهار 1401 به عنوان متغیر وابسته نرخ ارز و تراز تجاری، بدهی به تولید ناخالص داخلی، تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، حجم نقدینگی، قیمت نفت اوپک و نرخ بیکاری به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده اند. برای تعیین عوامل موثر بر نرخ ارز از الگوریتم تحلیل حساسیت سوبل که یکی از روش های یادگیری ماشین به شمار می رود استفاده شده است و پس از تعیین عوامل موثر، از مدل اقتصادسنجی VECM برای تحلیل رگرسیونی و پیش بینی بهره گیری شده است. تشخیص اینکه واریانس خطای پیش بینی نرخ ارز توسط کدام یک از متغیرهای مستقل توضیح داده می شود و چه مدت طول می کشد تا تاثیر یک واحد شوک در هرکدام از متغیرهای مستقل بر نرخ ارز خنثی شود، توسط ابزارهای تجزیه واریانس خطا و توابع واکنش ضربه ای در مدل VAR انجام پذیرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که به ترتیب، حجم نقدینگی، قیمت نفت، نرخ بیکاری و نرخ تورم، تاثیرگذارترین عوامل نرخ ارز در ایران هستند و طولانی ترین مدت تاثیر بر نرخ ارز را به ترتیب، حجم نقدینگی، نرخ تورم، قیمت نفت و نرخ بیکاری دارند که از این حیث، نتایج حاصل از روش های اقتصادسنجی و یادگیری ماشین مشابهت داشته اند. ارقام پیش بینی شده برای نرخ ارز تا زمستان 1402 نیز مشخص گردیده است.
    کلیدواژگان: نرخ ارز، تحلیل حساسیت سوبل، تصحیح خطای برداری، خودرگرسیون برداری
  • رقیه معرفتی*، نارسیس امین رشتی، آزاده محرابیان، رویا سیفی پور صفحات 121-146
    هدف پژوهش حاضر بدست آوردن تابع تقاضای نهاده های تولید در صنعت پتروشیمی است. سوال اصلی این مطالعه مربوط به اثر و سهم هر یک از عوامل تولیدی در هزینه های پرداختی در صنعت پتروشیمی بوده است. روش تحقیق در این مطالعه مبتنی بر تحلیلی - توصیفی و استفاده از روش سیستم معادلات همزمان بوده است. به منظور آزمون رابطه بین متغیرها از اطلاعات دوره زمانی 1399-1375 استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که رابطه بین سهم عامل تولید مواد اولیه در کل هزینه پرداختی به عوامل تولید و قیمت نسبی نیروی کار، مواد اولیه و مواد اولیه و محصول مثبت و رابطه آن با قیمت نسبی ماشین آلات و انرژی منفی است. نتایج کشش های جایگزینی نیز نشان می دهد که سرمایه با نیروی کار، مواد خام با نیروی کار و سرمایه با انرژی ورودی های جایگزین (کشش جایگزینی بیشتر از صفر)، سرمایه با مواد خام، مواد خام با انرژی ورودی های مکمل (کشش جایگزینی کمتر از صفراست). بر این اساس می توان گفت که رابطه جانشینی بین مواد خام و نیروی کار و نیروی کار و همچنین رابطه مکمل بین مواد خام و سرمایه نسبتا قوی تر از سایرین است.
    کلیدواژگان: تقاضای نهاده، صنعت پتروشیمی، انرژی، سیستم معادلات همزمان
  • تهمینه عدالت جو*، فخرالدین ابوئیه، علی امیری پورقصاب، حسام الدین حقگو راسته کناری صفحات 147-180
    خدمات مالی، به عنوان یکی از ابزارهای مهم و رایج بانکی در روابط قراردادی اشخاص در تجارت داخلی و بین المللی تلقی می گردد فلذا شناخت واضعان قوانین و مقررات مرتبط با خدمات مالی از اهمیت فراوانی برخوردار است. تا قبل از تصویب قانون تنظیم بازار غیرمتشکل پولی، نهادها و وزارتخانه ها و حتی افراد نیز می توانستند با کمترین مشکل از طریق تاسیس موسسات مالی و اعتباری به جذب سپرده ها، اعطای تسهیلات و استفاده از سایر ابزارهای مالی به تجهیز منابع مبادرت کنند اما با تغییرات صورت گرفته در مقررات مالی، این موضوع منوط به طی تشریفات و فرایندهای قانونی شد. در همین راستا نظارت ها نسبت به خدمات مالی موسسات اعتباری گسترده شده و هر یک با استفاده از قوانین و مقررات تصویبی، دارای اختیاراتی از قبیل امکان استعلام و یا توقیف و برداشت از حساب مشتریان را برخوردار می باشند که در دو بخش نظارت مراجع قانونی و قضایی و به صورت تفکیک شده، به هر نهاد و یا سازمان ناظر نسبت به خدمات مالی اشاره گردیده است. از نوآوری های تحقیق حاضر، تبیین صلاحیت قانونی هر یک از سازمان ها نسبت به خدمات مالی می باشد تا بتوان بر اساس آن، رویه جاری شبکه بانکی را اصلاح نمود. فلذا بر پایه استدلال و تحلیل عقلانی و بر اساس مطالعات و روش کتابخانه ای و با فیش برداری از منابع جمع آوری و در نهایت با روش توصیفی تحلیلی، به صلاحیت سازمانها و نهادها جهت اعمال نظارت و مقررات گذاری نسبت به خدمات مالی موسسات اعتباری اشاره شده است
    کلیدواژگان: خدمات مالی، نظارت، موسسه اعتباری
|
  • Mahdi Jafari *, Abolfazl Shahabadi, Vahid Omidi _ Pages 1-24
    The efficiency and performance of the stock market in mobilization of financial resources because of the impact on the amount and quality of investment has great importance in the economy. Although competitiveness is a set of institutions, policies and factors that can create a high return on production factors, including capital by maintaining and deepening in business, industry and the country. Therefore, competitiveness is one of the determinants of the returns of stock companies and, consequently, the mobilization of financial resources in the stock market. For this purpose, the present study examines the effects of competitive components on mobilization of financial resources in members of World Federation of Exchanges with using panel data and Generalized Method of Moments(GMM) data from 2007 to 2019.The results of the research show that innovation-driven factors (INV), efficiency-driven factors (EFF) and basically-based factors (BAS) have a positive and significant effect on investment flow of the stock market financial resources. Also, liquidity of the stock market and real interest rate have a positive and significant effect on investment flow of the stock market financial resources.
  • Mahshad Arab, Marjan Damankeshideh *, Ahmad Jafari Samimi, Alireza Daghighi Asli, Ali Esmaeilzadeh Maghari Pages 25-48
    In the broadest sense, sustainability means the ability to maintain or support a process continuously over time. To maintain the sustainability and sustainable development of society, we need to meet the demands of today's generation without compromising the needs of future generations. Sustainability has three dimensions: economic, social and environmental, the latter having the most decisive weight. In the 2000s and 2010s, multiple experimental studies were conducted on sustainability employing an experimental model based on the Kuznets curve. Moreover, in recent years, the two concepts of human development and sustainability have been extensively addressed in the development literature. Various studies have considered human beings as a substantial factor in the development of different societies. The composite index of human development has various dimensions that may affect sustainability and specifically environmental sustainability. Plus, exorbitant oil revenues in oil-producing and exporting countries have had a significant impact on human development in these countries. Therefore, we can classify these countries into three groups of oil-rich countries with high human development, oil-rich countries with medium human development and oil-rich countries with low human development. In this paper, to investigate the impact of the human development index in 35 major oil-exporting countries around the globe, we applied the panel data method and Kuznets function for the data from 2010 to 2019. The result of the econometric model estimation demonstrates that the greater the human development index, the higher the environmental sustainability in these countries.
  • Mohammad Pouraghdam *, Taghi Torabi, Abbas Memarnezhad, Teymor Mohammadi Pages 49-70
    The purpose of this article was to investigate the replacement of traditional money with virtual currencies and its effects on macroeconomic variables with the approach of Dynamic Stochastic General Equilibrium (DSGE) models. For this purpose, the data of the period 2018-2019 with seasonal frequency have been used. In the model designed in this article, it is assumed that due to the use of virtual money, a substitution between virtual money and traditional money will happen in people's asset portfolio. In this study, the shock caused by the price and volume of Bitcoin transactions is considered as an indicator for the demand for virtual currency. The results show that the shock from virtual currencies has led to a decrease in the demand for traditional money, in other words, there has been a substitution between holding traditional money and virtual money. In addition, the results indicated that due to the shock of virtual currencies, the amount of consumption in the economy has increased, and on the other hand, the amount of government income from royalties and money printing has decreased. Also, the results showed that the government's tax revenues have also decreased due to the trend of financial resources in the economy towards the demand of virtual currencies.
  • Mohsen Golniya *, Ramin Khochiani, Hamid Asayesh Pages 71-96
    The probability of default is the degree of certainty that a particular bank will default or that the counterparty will not repay its obligations according to the agreement. This article seeks to calculate the default probability of sample banks in the banking network of Iran, for this purpose, using the new approach of the systemic model of bank losses and the Monte Carlo simulation method, to calculate the probability of bank default in the two cases of the presence and absence of contagion effects between Bank is paid. The sample includes 15 Iranian banks and the time period of 2017. The results indicate that in the studied sample, the situation of banks' capital is not favorable for covering leading risks, the probability of bank defaults has a negative and significant relationship with the criteria of banks' excess capital, and with the increase of inter-bank correlation, a kind of There is a cluster effect of bank defaults, and the default of one or more banks can lead to a banking crisis and the collapse of the entire banking system.
  • Alireza Orangian *, Behzad Bolourian, Elaheh Orangian Pages 97-119
    The main purpose of this paper is to investigate the factors affecting exchange rate and to forecast the future trend using econometrics and machine learning methods. The seasonal moving average of IR Rial to US Dollar rate from spring 1392 to spring 1401 is the proxy of exchange rate as the dependent variable and balance of trade, debt to GDP, GDP, inflation rate, liquidity volume, OPEC oil price and unemployment rate are considered as the independent variables. For determining the factors influencing the exchange rate, Sobol' Sensitivity Analysis, a machine learning method, is used and VECM is harnessed for regressing and forecasting. Variance decomposition and impulse response function are also utilized as instruments of VAR for measuring the future shocks effects of independent variables on exchange rate and the periods in which these shocks will be neutralized. The results show that liquidity volume, oil price, unemployment rate and inflation rate are the most significant determinants, respectively and the future shocks of liquidity volume, inflation rate, oil price and unemployment rate have the longest period of impacts on the exchange rates, respectively. The study outcomes also show an affinity between econometric and machine learning results in this case. The predicted amounts of exchange rate until winter 1402 are also included in the results.
  • Roghayeh Marefati *, Narciss Amin Rashti Were, Azadeh Mehrabian, Roya Seyfipour Pages 121-146
    The aim of the current research is to obtain the demand function of production inputs in the petrochemical industry. In order to test the relationship between the variables, the information of the time period 2015-2018 has been used. The statistical population of this research is the companies that produce petrochemical products. The results of this research showed that the relationship between the share of raw material production factors in the total cost paid to production factors and the relative price of labor, raw materials and raw materials and products is positive and its relationship With the relative price of machines. and energy is negative. The results of substitution elasticities also show that capital with labor, raw materials with labor and capital with energy are alternative inputs, capital with raw materials, raw materials with energy are complementary inputs. In the estimated cross elasticities, see It was found that the price elasticity of raw materials is higher than other inputs in terms of absolute value, in other words, the demand for raw materials is more sensitive to price changes than other inputs. The inputs of capital, labor and energy are in the next ranks in this field. Also, the absolute value of the numerical value of the price elasticities of all inputs is less than one, and therefore it can be said that the demand for all inputs is inelastic.
  • Tahmineh Edalatju *, Fakhreddin Alboyeh, Ali Amiri Pur Ghassab, Hesam Aldin Haghgoo Raste Kenari Pages 147-180