نشریه مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی
سال ششم شماره 1 (پیاپی 23، بهار 1402)

آینه، ابزاری است که به محض ابداع در جوامع بشری صاحب جایگاه ویژه شد. بازتابندگی نور و تصویر، مهم-ترین خاصیتی است که آینه با آن شناخته میشود. در این میان، نمود چنین ویژگی هایی سببساز تعاطی مفاهیم گسترده با آیینه و آیینه گی شد و گرهخوردگی این مباحث با فرهنگ ایرانی، معانی نمادین متعددی را برای آینه شکل داد. هدف این پژوهش، واکاوی معنای استعاری آینه در فرهنگ عامه ایران است. بدینقیاس پرسش آن است: »معنا و مفهوم آینه در فرهنگ عامه ایرانی چگونه به بروز و ظهور میرسد؟« نتیجه به شیوه توصیفی-تحلیلی و با جستجو در اسناد کتابخانه ای نشان داد؛ بازتاب اعتقادات و باورهای عامیانه در مورد آینه، در دیوان شاعران بزرگ ایرانی به کرات مشاهده میشود؛ این امر گواه بر توجه آنان به آینه و ویژگیهای نمادین آن برای استفاده در مضامین شعری برای تاثیر بر مخاطب است. آینه در ایران در مراسم متنوع از شادی و عزا صاحب معنی است. اینه در صور مختلف بهکار میآید و علاوه بر فرهنگ و ادبیات عامه، در هنر و معماری این سرزمین نیز نقشآفرین میشود و علاوه بر استفاده های کاربردی، مفاهیم بسیاری را در بر می گیرد و برای بیننده، حالت مقدس را در ارتباط با عالم والا و نور تداعی میکند.

هدف کلی این مطالعه مقایسه کیفیت زندگی و بهزیستی روان شناختی دانشجویان دختر شرکت کننده در برنامه های فراغتی ورزشی و غیر ورزشی بود. روش تحقیق علی- مقایسه ای و جامعه آماری شامل: دانشجویان دانشگاه های آزاد اسالمی اراک، دانشگاه اراک و دانشگاه پیام نور بودند جمع کل 7000 نفر . از این تعداد بر اساس جدول مورگان 364 نفر به عنوان نمونه از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه بهزیستی روان شناختی ریف و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، فرم کوتاه استفاده شد. از آمار توصیفی جهت توصیف ویژگی های جمعیت شناختی نمونه ها و شاخص های پراکندگی متغیرها و برای آزمون فرضیه های تحقیق از روش های آماری تحلیل واریانس چند متغیره از طریق نرم افزار SPSS، نسخه 16 استفاده گردید. نتایج نشان داد: بین ابعاد بهزیستی روانشناختی دانشجویان دختر شرکت کننده در فعالیتهای فراغتی ورزشی و غیرورزشی دانشگاه های اراک تفاوت معنی داری وجود داشت و به طورکلی امتیازات گروه ورزشکار در تمام ابعاد بهزیستی روان شناختی ازجمله: تسلط بر محیط، رشد شخصی، ارتباط مثبت با دیگران، هدفمندی در زندگی، پذیرش خود به غیر از بعد استقلال بالاتر از گروه غیر ورزشکار بود. در زیر مجموعه های مولفه کیفیت زندگی، بین دو گروه ورزشی و غیرورزشی در سلامت عمومی و جسمی تفاوت معنا داری وجود داشت، ولی در سلامت روان، روابط اجتماعی و سلامت محیط تفاوت معنا داری بین دو گروه ورزشی و غیرورزشی مشاهده نگردید.

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل موثر بر ارتقای فرهنگ کار دربین زنان انجام گرفته است. تحقیق حاضر از این نظر اهمیت دارد که تاکنون مقالاتی در این زمینه با روش مدلسازی ساختاری تفسیری انجام نشده است و تحقیق از این نوآوری برخوردار است و یکی از مسایل مهم جامعه امروزه است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی وگردآوری داده ها توصیفی از پیمایش بوده وابزار گردآوری اطالعات پرسشنامه و جدول ماتریسی محقق ساخته است. و بااستفاده از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری و براساس نظرات خبرگان، روابط بین عوامل مختلف تعیین و تحلیل شد. یافته ها با مرورسیستماتیک پیشینه نظری و عملی عوامل اثرگذارشناسایی شدند که در 13 دسته اصلی قرار گرفتند. تحلیل روابط متغیرها منجر به استخراج یک مدل شش سطحی شد. اعتقادات مذهبی و ویژگی روان شناختی، سبکهای مدیریت و عوامل جمعیت شناختی با قرارگیری در سطح پنجم و ششم مهمترین عوامل محسوب میشوند. همچنین پس از تحلیل MICMAC متغیرها در سه گروه متغیرهای کلیدی، پیونددهنده و وابسته قرار گرفتند و هیچ متغیری در گروه متغیر مستقل خودمختار قرار نگرفت. با توجه به سطحبندی و روابط بین عوامل تاثیرگذار هرگونه برنامه ریزی جهت ارتقای فرهنگ کار در بین زنان با ارایه یک مدل سلسله مراتبی مستلزم نگاهی همه جانبه و توجه به سطوح میانی است.

این تحقیق میکوشد تا »نسبت« و یا خالف و وفاق بین آنچه عرفان و تصوف اسلامی  در بین جوامع مسلمان نشین قرن های پنجم تا هفتم هجری قمری  نامیده میشود را با جنبش های سیاسی-اجتماعی در شکل و فرم امروزی، مطالعه نماید. دامنه ی این مبحث بسیار فراتر از یک یا چند کار تحقیقی در قالب مقاله است اما سعی بر آن بوده است تا افق هایی گشوده گردد و زمینه برای مطالعات دیگر آماده تر شود. چه اینکه بنابر آنچه از سنت عرفانی ما اکنون در دست است، شرایط بالقوه مساعدی برای این کار وجود دارد. همچنین این کار نمیتوانست نسبت به سوال پرصلابتی چون »آیا تصوف علت اصلی عقب ماندگی ما بوده است؟« نیز بی تفاوت باشد. لذا پاسخ هایی در کانتکست موضوع اصلی به آن داده شده است که شاید برای خواننده بیش از آن که راهنماگر باشد، سوالات دیگری را نیز ایجاد نماید. و این موضوع به جهت دامنه دار بودن مباحث است و نه فرم کار. موضوع با آیا صوفیه جنبش است به نحوی آغاز میگردد و پایان میپذیرد. یعنی سعی بر آن بوده که نشان دهیم از ابتدا هم مناقشه در جای دیگری است و لزوما پاسخ به سوال قدیمی و پرمخاطب، پاسخ نیازهای ما هم نخواهد بود و چه بسا در بازخوانش مسیله از نقطه نظری دیگر، متوجه شویم که خواستگاه اصلی سوال ما که مبتنی بر یک درد و پیچش اجتماعی است، از کدام آبشخور فربه میشود.

هدف اصلی این پژوهش پیشبینی درماندگی آموخته شده براساس امیدواری، معنای زندگی و انگیزه پیشرفت دانشجویان افغانستانی در ایران بود. این پژوهش از لحاظ اجرا، جزء تحقیقات توصیفی از نوع همبستگی و از لحاظ هدف، جزء تحقیقات کاربردی به شمار میرود. کلیه دانشجویان افغانستانی دانشگاه آزاد اسالمی در استان تهران جامعه آماری این مطالعه را تشکیل میدادند. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس و فرمول گرین 1991، تعداد 75 نفر از دانشجویان افغانستانی دانشگاه آزاد اسالمی واحد شهرقدس که در سال 1401  در حال تحصیل بودند، انتخاب شدند و برای گردآوری داده ها به فرم پرسشنامه های درماندگی آموخته شده کوینلس و نیلسون 1988، امیدواری اسنایدر 1991 ، معنایزندگی استگر 2006 و انگیزه پیشرفت هرمنس 1970 پاسخ دادند. نتایج آزمون معناداری ضریب همبستگی و روش تحلیل رگرسیون چندگانه نشانداد که متغیرهای امیدواری، معنایزندگی و انگیزه پیشرفت میتوانند 10/3 درصد از واریانس متغیر مالک  درماندگی آموخته شده  را پیش بینی کنند (0/272= p>0/05 ,β). از بین متغیرهای پیشبین، امیدواری میتواند درماندگی آموخته شده را به طور معنیدار و منفی پیش بینی کند (.N=75, R=0/103, 0/05<P). به عبارتی دیگر میتوان گفت، هرچه قدر امیدواری فرد در زندگی بیشتر باشد، درماندگی آموخته شده وی کمتر خواهد بود. معنای زندگی در پژوهش حاضر قادر به پیشبینی درماندگی آموخته شده نم یباشد  0/073=β، 0/05>P) و همچنین انگیزه پیشرفت در این پژوهش پیش بینی کننده معنی داری نیست و نقش معنی داری در درماندگی آموخته شده ندارد (P>0/05 و 0/188-= β ). نتایج حاصل از پژوهش حاضر حاکی از لزوم توجه بیشتر مسیولان و نهادهای برنامه ریز و تصمیم گیر در سطوح کلان تحصیلات تکمیلی، آموزش و پرورش و همچنین متخصصان حوزه سالمت روان به چالش ها و وضعیت سلامت روان این گروه از دانشجویان میباشد.

هدف پژوهش حاضر پیش بینی پیشرفت تحصیلی بر اساس امید به تحصیل و مسیولیت پذیری در دانش آموزان پسر پایه دوازدهم ناحیه 3 شهر شیراز در سال تحصیلی 1400-1401 بود. روش تحقیق از نظر نوع هدف کاربردی و از نظر روش اجرا جز تحقیقات میدانی می باشد و از آنجا که به بررسی رابطه بین متغیرها می پردازد از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر پایه دوازدهم ناحیه 3 شهر شیراز در سال تحصیلی 1400-1401 می باشند که از بین آنها تعداد 355 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد امید به تحصیل  خرمایی و کمری، 1396، پرسشنامه مسیولیت پذیری نعمتی 1387   استفاده شد که ضریب پایایی کرونباخ این پرسشنامه ها به ترتیب 0/90 و 0/83 بود. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از رگرسیون همزمان با در نرم افزار spss استفاده شد. نتایج نشان داد 81 درصد از واریانس نمرات پیشرفت تحصیلی متغیر مالک  توسط متغیرهای پیش بین امید تحصیلی و مسیولیت پذیری  تبیین می شود. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون امید تحصیلی و مسیولیت پذیری با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه دوازدهم رابطه دارد.

کنترل تسلیحات و خلع سلاح در اواخر قرن  19 و نیمه اول قرن 20 به ویژه پس از جنگ جهانی دوم، از مباحث مهم در عرصه استراتژیک بوده است. تلاش هایی در این زمینه و در سه سطح سلاح های هسته ای،غیرهسته ای و بیولوژیک و اغلب از سوی سازمان ملل متحد، دو کشور آمریکا و شوروی و سایر کشورها و سازمانهای منطقه ای و بین المللی صورت گرفته است. با این وصف، هنوز جامعه بشری شاهد عدم کنترل تسلیحات و فقدان خلع سلاح عمومی است. از این رو این سوال مطرح می شود که چرا پس از نیم قرن تلاش،کنترل واقعی تسلیحات و خلع سلاح عمومی اتفاق نیفتاده است. مقاله حاضر می کوشد تا برای این سوال پاسخی بیابد.