فهرست مطالب

پژوهشنامه جغرافیای انتظامی
پیاپی 39 (پاییز 1401)

  • تاریخ انتشار: 1401/09/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • ریحانه ندرلو*، عیسی پیری، شهرزاد مقدم صفحات 1-26
    زمینه و هدف

    معضل «وندالیسم»، تخریب عمدی اموال عمومی یا خصوصی و نوعی بیماری در قرن حاضر قلمداد می شود. این کنش، زاده عوامل متفاوتی بوده که در ساختارهای فضایی، بروز یافته است. وندالیسم در ساختارهای اسکان غیررسمی به وضوح به چشم می خورد که تحت تاثیر عوامل حاکم، در این مناطق ایجادشده است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل و محرکه های موثر بر افتراقات فضایی وندالیسم در جغرافیای اسکان غیررسمی سایان و بیسیم است.

    روش

    این پژوهش، در چارچوب پژوهش های توصیفی-تحلیلی قرار می گیرد. جامعه آماری پژوهش، شهر زنجان و نمونه های آماری محله های بیسیم و سایان است. مختصات دکارتی نمودهای وندالیسمی محله ها به صورت تمام شماری ثبت شده است. سپس به صورت فایل «اکسل» در نرم افزار «اس پی اس اس» برای تحلیل های آمار توصیفی و جداول فراوانی و در نرم افزار «جی آی اس» برای تحلیل های زمین مرجع و نمایش مکانی نمودهای وندال فراخوانی شده است. به منظور تحلیل پراکنش فضایی از آزمون های «کرنل» به منظور تخمین تراکم وندالیسم، آزمون «کیریجینگ» به منظور پیش بینی ریسک رخداد وندالیسم در نواحی مجاور رویدادها و شاخص نزدیک ترین همسایگی برای بررسی واگرایی یا همگرایی نمودهای وندالیسم استفاده شده است.

    یافته ها

    یافته ها نشان می دهند، عمده نمودهای وندالیستی محله های سایان و بیسیم، معادل (50) درصد از نوع وندالیسم مخرب، منطبق بر کاربری مسکونی بوده است که بافت فرسوده هستند. عدم نظارت قانون در نواحی اسکان غیررسمی خصوصا در کاربری های مخروبه و بایر موجب شده (18) درصد از وندالیسم محل سایان متوجه این کاربری شود و بخشی هایی از بیسیم نیز در زمره کاربری رهاشده اعم از گورستان، زمین های بایر که به نوبه خود درصدی از انواع وندالیسم را در خود جای داده اند.

    نتیجه گیری

    نتایج حاکی از آن است که فضای جغرافیایی می تواند نقش تقویت کننده ای بر مولفه های موثر بر وندالیسم در ساختارهای فضایی داشته باشد. بدین صورت، جغرافیا شرایط سهولت برای رخداد وندالیسم را ایجاد می کند. بافت های فرسوده و مخروبه شهر، زمین های بایر و مختصات بدون نظارت قانون و... عوامل زمینه ساز رخدادهای وندالیستی است.

    کلیدواژگان: وندالیسم، اسکان غیررسمی، پراکنش فضایی، حاشیه نشینی، «جی آی اس
  • احمد داغستانی، مهناز امیرپور*، احمد صادقی صفحات 27-64
    زمینه و هدف
    تحقق سرمایه اجتماعی (شناختی، رابطه ای و ساختاری) و احساس امنیت می تواند زمینه ساز تعاون و همکاری، اعتماد و مشارکت فعال در زندگی اجتماعی و مسیری مطمین برای رسیدن به آرامش و امنیت باشد. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی در مورد مهاجران افغان ساکن شهرمشهد است.
    روش
    این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، پیمایشی است. داده های موردنیاز پژوهش با روش اسنادی-پرسشنامه ای گردآوری شد. برای سنجش احساس امنیت و سرمایه اجتماعی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه مهاجران افغان در سطح شهرمشهد تعداد (400) هزار نفر هستند که حجم نمونه بر مبنای فرمول «کوکران» (372) نفر تعیین شده است. برای محاسبات آماری از نرم افزارهای «اس پی اس اس» و «اسمارت پی ال سی» برای معادلات ساختاری و مکنون ها استفاده شد.
    یافته ها
    یافته ها نشان داد که میزان سرمایه اجتماعی و احساس امنیت در مهاجران افغان از حد متوسط مورد انتظار بالاتر است. همچنین نتایج مدل های ساختاری نشان داد بعد ساختاری سرمایه به مقدار بار عاملی (581/0)، بیشترین اثرگذاری را بر احساس امنیت مهاجران نشان می دهد و سرمایه اجتماعی در مورد آنان توانسته است (459/0)، احساس امنیت را تبیین کند.
    نتیجه گیری
    نتایج نشان داد بین سرمایه اجتماعی و احساس امنیت مهاجران افغان در شهرمشهد ارتباط معنادار و مثبتی وجود دارد. در این راستا تقویت ابعاد سرمایه اجتماعی به عنوان یک ضرورت برای توسعه احساس امنیت به عنوان تبیین کننده مناسب مورد تاکید قرار گرفت.
    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، احساس امنیت، مهاجرین افغان، شهر مشهد
  • رضا درستان*، محبوبه جهانداری، مینو لفافچی، رامین تهوری صفحات 65-98
    زمینه و هدف

    معابرشهری از گذشته تاکنون، یکی از مکان های اصلی تعاملات اجتماعی شهروندان بوده است. لازمه بقاء این فضاها، سرزندگی در سایه احساس امنیت است که به واسطه وقوع جرم، کیفیت خود را از دست می دهد و این امر باعث کاهش سطح رضایت مندی شهروندان، احساس ترس و پایین آمدن کیفیت زندگی اجتماعی شده است. تاثیرات عوامل موثر بر سرزندگی شهروندان در طراحی محیطی، با رویکرد «طراحی محیطی پیشگیرانه از جرم» تا حد زیادی می تواند کیفیت فضا و احساس امنیت را ارتقاء دهد که این مهم هدف اصلی این پژوهش است.روش پژوهش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی-تحلیلی بر مبنای تحلیل های آماری، به وسیله مطالعات کتابخانه ای، مشاهده و ابزار پرسشنامه محقق ساخت، در محدوده موردمطالعه است. پرسشنامه بر اساس (42) پرسش برای (320) پاسخ دهنده تنظیم شد. تحلیل، مبتنی بر تصاویر، مشاهده ها و تحلیل داده ها در نرم افزار «اس پی اس اس» است.

    یافته ها

    در مقوله پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی، شاخص مراقبت و نظارت طبیعی با میزان (0٫677) و در مقوله سرزندگی فضای شهری، شاخص پاکیزگی محدوده، فعالیت شبانه، تعلق و خاطره مکانی به ترتیب با میزان (0٫692)، (0٫698) و (0٫621) بیشترین تاثیر را داشته است.

    نتیجه گیری

    مطابق با یافته ها، هرچه محیط پاکیزه تر، مراقبت و نظارت طبیعی بیشتر، تعلق و خاطره مکانی در محیط و فضا، افزایش یافته و نتیجتا حضور شهروندان در آن مکان بیشتر خواهدبود. از سویی حضور مستمر و فعال افراد باعث سرزندگی فضا می شود و این سرزندگی با اعمال مراتب یادشده در طراحی محیطی به کاهش جرم و نهایتا فضایی امن برای شهروندان منجر خواهد شد.

    کلیدواژگان: سرزندگی، طراحی محیطی، کاهش جرم، شهرکرج، معابرشهری
  • بهمن کارگر، علی اصانلو*، فیض الله آزادخانی صفحات 99-126
    زمینه و هدف

    شهرایلام از جمله مناطق کشور با نرخ بالای وقوع رفتارهای وندالیستی است. بر این اساس، شناخت رهیافت های مدیریت انتظامی رفتارهای وندالیستی (اوباشگری) در فضاهای عمومی شهری شهرایلام مرجع نظر و هدف اصلی این پژوهش است.

    روش

    روش پژوهش، آمیخته (کیفی-کمی) با رویکرد اکتشافی است. ابتدا با استفاده از مصاحبه با خبرگان مضامین اصلی و فرعی مربوط به «رهیافت های مدیریت انتظامی در پیشگیری و مقابله با رفتارهای وندالیستی در فضاهای عمومی شهرایلام» احصا و با استفاده از روش تحلیل مضمون تجزیه وتحلیل شد. در گام دوم با استفاده از آزمون «فریدمن» رهیافت های احصا شده اولویت بندی شدند. در بخش کیفی جامعه آماری تعداد (47) نفر از کلیه خبرگان و کارشناسان حوزه مطالعه استفاده شد و تا رسیدن به حد اشباع با تعداد (14) نفر از آنان مصاحبه نیمه ساختارمند گرفته شد. در بخش کمی نیز گروه فوق با تلفیقی از روش غیراحتمالی هدفمند و در دسترس مورد پرسش قرار گرفتند که پس از توزیع، تکمیل و جمع آوری پرسشنامه ها، تعداد (43) پرسشنامه به دلیل برگشت به محقق و برخورداری از قابلیت استفاده، تجزیه وتحلیل شد. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختارمند ودر مرحله کمی پرسشنامه محقق ساخته بود.

    یافته ها

    یافته ها نشان داد؛ مهم ترین رهیافت های مدیریت انتظامی در پیشگیری از رفتارهای وندالیستی دارای (5) مقوله اصلی (اطلاع رسانی و افزایش آگاهی های عمومی؛ برنامه سازی؛ اقدامات کالبدی؛ شناساندن عواقب مادی و معنوی ارتکاب رفتارهای وندالیستی و مجازات آن و دشوار ساختن ارتکاب رفتارهای وندالیستی) و (45) مقوله فرعی است.

    نتیجه گیری

    اولویت بندی رهیافت های مدیریت انتظامی رفتارهای وندالیستی در فضاهای عمومی شهری ایلام نشان داد: رهیافت «اطلاع رسانی و افزایش آگاهی های عمومی» در رتبه اول اهمیت؛ «شناساندن عواقب مادی و معنوی ارتکاب رفتارهای وندالیستی» در رتبه دوم اهمیت؛ رهیافت «برنامه سازی» در رتبه سوم اهمیت؛ رهیافت «اقدامات کالبدی» در رتبه چهارم اهمیت و رهیافت «دشوار ساختن ارتکاب رفتارهای وندالیستی» در رتبه پنجم اهمیت قرار داشته است.

    کلیدواژگان: رهیافت، مدیریت انتظامی، وندالیسم، ایلام
  • محمدرضا پورغلامی سروندانی*، حمید وطن خواه، علی قانعی، سید علی عبادی نژاد صفحات 127-160
    زمینه و هدف

    امروزه سرقت به عنوان یکی از گسترده ترین جرایم در کشور و به یک مسیله فراگیر و جدی از ابعاد گوناگون اقتصادی، اجتماعی و امنیتی تبدیل شده است. مکان و ویژگی های خاص آن نقش مهم و بسزایی در وقوع یا پیشگیری از وقوع جرم ایفا می کنند؛ بنابراین هدف از انجام این پژوهش، شناسایی اقدامات پیشگیری انتظامی از سرقت داخل خودرو مبتنی بر تحلیل فضایی است.

    روش

    این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت روش پژوهش تحلیلی-توصیفی است. در این پژوهش جامعه آماری بر اساس نمونه گیری هدفمند، از عوامل انتظامی استان کردستان به عنوان نمونه آماری برای مصاحبه انتخاب و روش تحلیل داده ها نیز کدگذاری شد.

    یافته ها

    در تحلیل نقشه از آزمون مرکز متوسط و بیضی انحراف معیار مربوط به کل سرقت لوازم داخل خودرو و بیضی انحراف معیار در بدنه داخلی شهر به سمت غرب و جنوب (جنوب غربی) دارای کشیدگی است. در تراکم کرنل به منظور تحلیل فضایی جرم و تعیین کانون های جرم خیز سطح شهر سنندج خیابان کشاورز و بلوار کردستان در محدوده غرب شهر را دربرگرفته و نقطه مرکز متوسط جرایم نیز در آن واقع است. در تمامی حوزه ها و در مجموع جرایم میزان فراوانی سرقت محتویات داخل خودرو بیشتر از سرقت وسایل و قطعات خودرو است. تحلیل زمانی سرقت لوازم داخل خودرو که فصل بهار در بازه زمانی اول (30: 8 تا 30: 9) و بازه زمانی دوم از ساعت (30: 12 تا 30: 14) دارای تراکم جرم بسیار بالایی هستند. در شش ماهه اول سال های (1396)، (1397) و (1398) در فروردین بیشترین سرقت داخل خودرو اتفاق افتاده و در رتبه دوم خردادماه قرار دارد.

    نتیجه گیری

    بر اساس روش های کیفی این پژوهش نقشه مضامین شامل تدابیر انسانی، تدابیر فیزیکی، تدابیر ساختاری، تدابیر اجتماعی و تدابیر فنی تهیه شد. نوع روابط میان نشانگر و مضامین نیز با توجه به کدگذاری صورت گرفته در قالب نقشه مضامین ارایه شد. بر این اساس برای اقدامات پیشگیری انتظامی از سرقت داخل خودرو بایستی تدابیر انسانی، تدابیر فیزیکی، تدابیر ساختاری، تدابیر اجتماعی و تدابیر فنی اندیشیده شود.

    کلیدواژگان: پیشگیری انتظامی، سرقت داخل خودرو، تحلیل فضایی
  • رضا پورقره خان*، یاشار ذکی، رسول افضلی، بهمن کارگر صفحات 161-194
    زمینه و هدف

    فضاهای جغرافیایی کنونی در مقیاس های محلی تا کروی، هر یک به نحوی متاثر از روندهای تجارت جهانی مواد اعتیادآور هستند. روندهای کشت، تولید، ترانزیت، توزیع و مصرف دارای ویژگی های پویایی و پیچیدگی هستند. کنشگران عرصه ژیوپلیتیک مواد اعتیادآور، راهبردهای خود را بر مبنای ویژگی های ژیوپلیتیکی و فضای جغرافیای سیاسی تحت کنترل خود طراحی و انتخاب می کنند. هدف از این پژوهش، دسته بندی کنشگران منتفع از تجارت جهانی مواد اعتیادآور به منظور تقویت منابع در حوزه این تجارت و ایجاد زمینه علمی برای مطالعات آتی در هنگام مواجهه با کنشگران فعال در روندهای مواد اعتیادآور و تعیین گروه دربرگیرنده بازیگران مدنظر، با بررسی مکانیزم و سطح انتفاع آنان است. از جایی که در آرای نوواقع گرایان، کنشگران غیردولتی از اجزای موثر دستگاه های جهانی هستند، دسته بندی کنشگران منتفع از تجارت غیرقانونی موصوف می تواند در تعیین راهبردهای نوین مقابله ای کارآمد باشد.

    روش

    پژوهش حاضر از نوع آمیخته است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی در بررسی اسنادی منابع کتابخانه ای، تبیین کنشگران ژیوپلیتیکی روندهای مواد اعتیادآور در مقیاس های فضایی، مسیر بالکان را محور قرار می دهد.

    یافته و نتیجه گیری

    ازاین رو، در چارچوب نظریه واقع گرایی ساختاری، با روش بررسی اسنادی و کتابخانه ای منابع دست اول فارسی و غیرفارسی، کنشگران منتفع از ژیوپلیتیک روندهای جهانی مواد اعتیادآور در شش دسته شامل کنشگران فردی، سازمان های جنایی، جنبش های مسلح، دولت های افیونی، دولت های متخاصم و بازیگران پنهان از حیث هدف و مکانیزم انتفاع، در دو گروه 1- کنشگران دارای اهداف ژیوپلیتیکی و 2- کنشگران دارای اهداف ژیواکونومیکی مورد تحلیل قرارگرفته اند.

    کلیدواژگان: موادمخدر، ژئوپلیتیک، دولت افیونی، کنشگران منتفع، تروریسم
|
  • Reyhaneh Naderlu *, Isa Piri, Shahrzad Moghadam Pages 1-26

    One of the problems that societies are struggling, is the problem of vandalism, which is the deliberate destruction of public or private property. And a kind of disease in the present century and modern era is considered as a global phenomenon and any enmity with science and technology. Vandalism is evident in the structures of informal settlement, which has been created only in these areas under the influence of the ruling factors. Analysis of the effective factors in the spatial distribution of vandalism in the areas of informal Bisim and Sayan settlements is one of the objectives of the present study. Based on the method of work and nature, it is in the framework of descriptive-analytical research. The data of the present study were recorded as Cartesian coordinates by field reference and then analyzed in SPSS and GIS software and obtained in the form of tables. In order to analyze the spatial distribution, kernel, clustering, kriging and nearest neighbor index tests have been used. Statistical community of the present study is the city of Zanjan and the statistical samples of informal Bisim settlements and Sayan, where the coordinates of vandalism are recorded in full. The results indicate that more than 50% of the manifestations of vandalism in worn textures are related to residential use. Secondly, there are barren and ruined coordinates away from public view and in other uses there are less patterns of vandalism..

    Keywords: vandalism, anomaly, informal settlement, Spatial Distribution, Marginalization
  • Ahmad Daghestani, Mahnaz Amirpour *, Ahmad Sadeghi Pages 27-64
    Introduction
    In this regard, the aim of the present study is to Examining the relationship between social capital and sense of security of Afghan immigrant(Case study:Mashhad city)
    Methodology
    This research is applied in terms of purpose and quantitative and survey in terms of the nature and method of research. The data needed for the research was collected by the document-questionnaire method.To measure the sense of security and social capital, a researcher-made questionnaire was used, The statistical population of the present study is all Afghan immigrants in the city of Mashhad(400 thousand)and the sample size was determined based on Cochran's formula with the maximum error rate (P and Q) equal to 0.5, 372 people. SPSS and SmartPLS softwares were used for statistical calculations for structural equations and variables.
    Results
    The structural dimension of social capital with a factor load of(0.581)shows the greatest effect on the sense of security of immigrants, and social capital in their case has been able to explain(0.459)of the variance of the sense of security.Also the results showed that the communication network was able to be significant with a factor load(0.582)in relation to the sense of security of Afghan citizens, and social participation was not significant in this regard.Finally the relationship dimension of social capital(social trust;social commitment)and the security of Afghan immigrants wasnot confirmed due to low impact.
    Conclusion
    The amount of social capital and sense of security in the case of Afghan immigrants is higher than the expected average, and the share of capital has exceeded the amount of security.
    Keywords: social capital, sense of security, Afghan immigrants, Mashhad City
  • Reza Dorostan *, MAHBOOBEH JAHANDARI, Minoo Lafafchi, Ramin Tahavvori Pages 65-98
    Background and purpose

    Urban roads have been one of the main places of social interactions of citizens since the past. The effects of factors affecting citizens' vitality in environmental design, with the approach of preventive environmental design from crime, can greatly improve the quality of space and sense of security, which is the main goal of this research.

    Research method

    The research is descriptive-analytical based on statistical analysis, through library studies, observation and researcher-made questionnaire tool, in terms of its applied purpose and in terms of its nature. The questionnaire was prepared based on 42 questions for 320 respondents. The analysis is based on images, observations and data analysis in "SPSS" software.

    Findings

    In the category of crime prevention through environmental design, the index of natural care and surveillance with a rate of 0.677 and in the category of urban space vitality, the index of area cleanliness, nighttime activity, belonging and place memory respectively with the rates of 0.692, 0.698 and 0.621 have the greatest impact. had.

    Conclusion

    According to the findings, the cleaner the environment, the more natural care and supervision, the belonging and memory of a place in the environment and space will increase, and as a result, the presence of citizens in that place will be more. On the one hand, the continuous and active presence of people makes the space livelier, and this liveliness will reduce crime and ultimately become a safe space for the citizens by applying the above-mentioned steps in environmental design.

    Keywords: Vitality, environmental design, Crime Reduction, Shahr Karaj, Urban Roads
  • Mohammadreza )Ourghoolami *, Hamid Vatankhah, Ali Qani, Seyedalie Ebadinejhad Pages 127-160
    Purpose

    The purpose of this research is to identify police measures to prevent car theft based on spatial analysis.

    Methodology

    The research method of this research is spatial analysis and design of existing maps and their analysis in GIS environment. In this research, the statistical population is a number of commanders, managers and officials of police stations and deputies of police headquarters in Kurdistan province, which were selected based on purposeful sampling from among the statistical population and agents in the police department of Kurdistan province. And the Deputy Staff of Kurdistan province has been selected as a statistical sample for the interview.

    Findings

    The findings of the research showed that the data related to the crimes committed in the subject of the research of car theft within the legal limits of Sanandaj city were obtained from the statistics available in the command and control center of Sanandaj city. Based on this, these robberies occurred within the legal limits of Sanandaj city and in the studied police station area, which is the basis of the current research as a statistical population. In 2016, the highest number of car thefts occurred in Keshavarz Street police station (12) and other police stations are in the next ranks.

    Conclusion

    Based on the findings of the research on car theft and based on the time and place of theft, the necessary planning for preventive measures has been carried out.

    Keywords: police prevention, car theft, Spatial Analysis
  • Reza Pourgharehkhan *, Yashar Zaki, Rasoul Afzali, Bahman Kargar Pages 161-194

    Current Geographical spaces, from local to global scales, are affected by global drug trade. Cultivation, production, transit, distribution and consumption trends have dynamic and complex features. Actors of drug's geopolitics plan their strategies based on the geopolitical features of the geographical space under their control. The purpose of this research is to categorize the actors who benefit from the global drug trade, in order to strengthen scientific resources in the field of this trade and to create a scientific background for future studies when dealing with active actors in the global drug trade and also to determine the group that includes these actors, by examining the mechanism and level of their benefit. Since, according to neo-realists, non-state actors are effective components of global systems, the classification of actors benefiting from illegal trade can be effective in determining new coping strategies. In the current research, by using experimental assumptions and classification of scientific findings, we have tried to classify and explain geopolitical drug actors as influential components of a global system. Therefore, within the framework of the theory of structural realism, with the method of documentary and library research of Persian and non-Persian first-hand resources, activists who benefit from the geopolitics of global drug trends were categorized in six groups including: individual actors, criminal organizations, armed movements, Narco-states, hostile states and the hidden actors. Also, in terms of purpose and benefit mechanism, they have been analyzed in two groups: 1- actors with geopolitical goals and 2- actors with geo-economic goals.

    Keywords: Narcotics, Geopolitics, Narco-state, Beneficiary actors, terrorism