فهرست مطالب
نشریه علوم جغرافیایی
پیاپی 43 (تابستان 1402)
- تاریخ انتشار: 1402/05/01
- تعداد عناوین: 9
-
صفحات 1-31
نمای خانه ها دارای نقشی موثر بر نظم عمومی چهره شهر است. در چهار دهه اخیر شکل نمای اصلی خانه ها در شهر اصفهان دستخوش تغییراتی شده که تحت تاثیر عوامل متنوعی بوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش روابط اجتماعی به عنوان یکی از عوامل موثر بر شکل نمای اصلی خانه های شهر اصفهان در بازه زمانی از سال 1357 تا آخر سال 1396 شمسی می باشد. در این تحقیق 135 خانه به روش گلوله برفی در شهر اصفهان انتخاب شد. تحلیل پژوهش از نوع تحلیل محتوا است و کیفی می باشد. در این پژوهش روابط اجتماعی به عنوان متغیر مستقل و نمای اصلی خانه به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شد. بر اساس مطالعات انجام شده، روابط اجتماعی خود را به صورت نشان دادن تمایز و بیشتر در معرض نمایش دادن قرار دادن، در نمای خانه ها نشان می دهد. نتایج حاصل از تحلیل نمونه های مورد بررسی نشان داد که روابط اجتماعی نقش موثری بر شکل نمای اصلی خانه های شهر اصفهان در چهار دهه اخیر داشته است.
کلیدواژگان: سبک زندگی، فرهنگ، نمای اصلی خانه، روابط اجتماعی -
صفحات 32-50
صنعت گردشگری از مهمترین بخش های اقتصادی جهان است. کشور ایران با توجه به جاذبه های گردشگری (ازجمله گردشگری مذهبی همچون شهر مشهد)، یکی از برجسته ترین ممالک دنیا در زمینه پتانسیل های گردشگری مذهبی می باشد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی سناریوهای آتی گردشگری مذهبی شهر مشهد می باشد. روش پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی تحلیلی می باشد.همچنین از روش کتابخانه ای و اسنادی جهت جمع آوری داده ها و منابع استفاده شده است.جهت تحلیل داده ها از تکنیک تحلیل اثرات متقابل و نرم افزار میک مک، برای شناسایی پیشران های اثرگذار بر توسعه گردشگری مذهبی شهر مشهد و همچنین از روش سناریو نویسی و نرم افزار سناریو ویزارد برای شناسایی آینده های محتمل بهره گرفته شده است. براساس نتایج بدست آمده، 11 پیشران که بیشترین تاثیرگذاری را داشته در نرم افزار سناریوویزارد در سه حالت خوشبینانه، بینابینی و بدبینانه دسته بندی گردید. از مجموع سناریوهای مذکور، 7 سناریو که بیشترین سازگاری و امتیاز را داشته انتخاب و به عنوان سناریوهای محتمل گردشگری مذهبی مشهد معرفی گردید. از میان سناریوهای محتمل، سناریو اول بهترین سناریو بوده که در آن تمامی پیشران ها وضعیت مطلوبی دارند.
کلیدواژگان: آینده، سناریو نویسی، گردشگری، مشهد -
صفحات 51-69
مرزها در دنیای امروز دچار تحولات مفهومی جدی شده اند و بخش عظیمی از کارکردشان را به عنوان مانع از دست داده و تعاملات و همکاری های میان مرزی به طور روزافزون از اهمیت بیشتری برخوردار می شوند. مبادلات مرزی یکی از عوامل اصلی در رشد، توسعه و حیات اقتصادی شهرهای مرزی می باشد که می تواند اصلی ترین نقش را در پیشرفت و توسعه منطقه عهده دار باشد. این مبادلات بیشتر توسط بازارچه های مرزی یا مرزهای رسمی صورت می گیرد. قصرشیرین با وجود دو بازارچه رسمی پرویزخان و مرز رسمی خسروی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش از مدل Swot برای ایجاد ماتریس و تحلیل ، و برای امتیازدهی به متغیرهای به کار رفته تحقیق حاضر در چند فاز اجرا شده. در فاز نخست با مطالعه کتب، مقالات و دیگر پایگاه های داده در قالب روش کتابخانه ای؛ مبانی نظری متغیرها و همچنین پیشینه پژوهش بررسی گردید. سپس در فاز دوم به پشتوانه مبانی نظری و استفاده از پرسشنامه ای در مقیاس لیکرت و توزیع آن بین خبرگان در قالب مطالعه میدانی، اطلاعات جمع آوری شده و در گام سوم با استفاده از ماتریس سوات، نقاط ضعف، قوت ها، فرصتها و تهدیدات در خصوص مبادلات مرزی در شهرستان قصر شیرین، تعیین می گردندتایج پژوهش نشان داد که ضعف ها بر قوت ها و تهدیدات بر فرصت ها برتری داشته و استراتژی باید بر این اساس چیده شود.
کلیدواژگان: مرز، مبادلات مرزی، قصرشیرین، اقتصاد شهری، مرز رسمی -
صفحات 70-86
هدف این تحقیق، تحلیل مکانی بیلبوردهای فرهنگی شهری در ارتقای سبک زندگی شهروندان پیرانشهر بود. روش این پژوهش، پیمایشی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این تحقیق 95716 نفراز شهروندان پیرانشهر بودند که از میان آنها 383 نفرکه 253 نفرآنها مرد و 130 نفر آنها زن بودند به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی ساده با استفاده از روش کوکران انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه های استاندارد تبلیغات فرهنگی شهری ، لیو (2002)؛ سبک زندگی ،اله ربی و سهرابی (1395) بود. از روش تحلیل رگرسیون برای آزمون فرضیه ها استفاده شد . و برای تحلیل مکانی بیلبوردها از روش منطق فازی منطبق بر GIS استفاده شد در راستای اهدف تحقیق این نتیجه حاصل شد که بیلبوردهای فرهنگی شهری در ارتقای تعامل اجتماعی و خانوادگی ، ارتقای روانی - جسمانی شهروندان پیرانشهر تاثیر دارند. مکان بیلبوردهای فرهنگی شهری برای ارتقای سبک زندگی شهروندان پیرانشهر مناسب است.
کلیدواژگان: تحلیل مکانی، بیلبوردهای فرهنگی، سبک زندگی شهروندان، پیرانشهر -
صفحات 87-109
در محیط پویای کسب و کار امروزی، نقش انسان و نوع نگاه او میتواند سهم بسزایی در کسب موفقیت و مزیت رقابتی برای هر سازمان داشته باشد. به همین منظور، سازمان ها باید شرایطی را فراهم کنند تا علاوه بر حفظ و نگهداری سرمایه های انسانی، تعلق خاطر کاری را در آنها افزایش دهند. بر این اساس پژوهش حاضر با رویکردی کمی و با هدف بررسی تاثیر توانمندسازی منابع انسانی بر تعلق خاطر کاری کارکنان کارخانجات چینی مقصود شهر مشهد انجام شده است. تحقیق، به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی می باشد. اطلاعات و داده های تحقیق به روش اسنادی و میدانی جمع آوری گردیده است و ابزار اصلی جمع آوری یافته های تحقیق پرسشنامه های استاندارد " توانمندسازی منابع انسانی اسپریتزر (2013) و تعلق خاطرکاری کارکنان، شاوفلی و همکاران (2008)" بوده است. جامعه آماری تحقیق کلیه کارکنان کارخانجات چینی مقصود شهر مشهد به تعداد 1500 نفر را شامل می شود. حجم نمونه تحقیق بر اساس جدول مورگان 306 نفر تعیین گردیده است. برای انتخاب نمونه از شیوه نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است. روایی ابزار اندازه گیری (پرسشنامه) به طریق محتوایی و پایایی از طریق ضریب آلفای کرونباخ 0.917 حاصل شده است. برای تحلیل آماری از نرم افزار SPSS24 و برای آزمون فرضیه ها از روش تحلیل رگرسیون خطی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد، با توجه به اینکه آماره T آزمون فرضیه های تحقیق از 96/1 بیشتر و میزان سطح معنی داری آن کوچکتر از 05/0 می باشد، لذا می توان نتیجه گرفت که در سطح اطمینان 95/0 توانمندسازی منابع انسانی و ابعاد آن (احساس معناداری، احساس شایستگی، احساس آزادی عمل، احساس موثر بودن، احساس اعتماد به دیگران) بر تعلق خاطرکاری کارکنان کارخانجات چینی مقصود شهر مشهد تاثیر معنادار و مثبتی دارند.
کلیدواژگان: توانمندسازی منابع انسانی، تعلق خاطرکاری، احساس معناداری، احساس شایستگی، احساس آزادی عمل، احساس موثر بودن، احساس اعتماد به دیگران -
صفحات 110-125
زندگی در شهرهای امروزی تاثیرات عمیقی بر جسم و روان شهروندان می گذارد، بنابراین رسیدگی به نیازهای افراد در استفاده وتشویق آن ها به حضور در فضاهای شهری امری ضروری است. فضاهای سوم شهری شهر کرمان بر اساس وضعیت افراد سالم، جوان و مخصوصا مردان شکل گرفته است، یکی از گروه های نادیده گرفته شده افراد مبتلا به اوتیسم هستند. هدف از انجام این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر رفتار کودکان مبتلا به اوتیسم در فضاهای سوم شهری می باشد. این پژوهش با روش زمینه ای و انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته با متخصصان و والدین در خصوص فضاهای سوم شهر کرمان و تحلیل مصاحبه با نرم افزار Atlas.Ti صورت گرفته است. با توجه به یافته ها و نتایج حاصل از این پژوهش می توان به اهمیت ابعاد فضا، سادگی و قابل دسترس بودن فضا، عواملی که باعث تحریک حواس کودکان می شوند مثل بو، صدا و... اشاره داشت، مبلمان شهری دانست و همچنین عامل تاثیرگذار بعدی ویژگی های فردی کودک است که با توجه به شدت درگیری با بیماری، میزان حساسیت حواس کودک به عوامل تحریک کننده، سن و حتی جنسیت آن می تواند رفتار متفاوتی در فضای سوم شهری داشته باشد.
کلیدواژگان: فضای سوم، اوتیسم، رفتار کودک اوتیستیک، کرمان -
صفحات 126-143
فرایندهای طبیعی به ویژه ژیومورفولوژی نقش مهمی درروند مکانیابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحویکه از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی و ژیوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژیومورفولوژی کاربردی و نقش آن در توسعه فیزیکی شهر کازرومورد بررسی قرار گرفته است.روش تحقیق حاضر توصیفی تحلیلی است و جهت بررسی با استفاده از منظور از آزمون های تخمین آماری واریانس یک طرفه ANOVA و آزمون میانگین اثرگذاری جهت سنجش معناداری و اثرگذاری شاخص های طبیعی پژوهش استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که بهترین ارتفاع برای ساخت وساز و گسترش کالبدی شهرهای کشور، ارتفاع بین 1800-1200 متر، شیب کمتر از 5 درصد، خاک های لومی و لومی رسی و سطح ایستایی بیشتر از 10 متر آب های زیرزمینی است. الگوی رفتاری منابع آبی نشان می دهد که این منابع در وهله اول سبب توسعه و گسترش کالبدی شهرها و در وهله دوم به دلیل سیلاب های ویرانگر، به عنوان عامل محدودیت زا در گسترش کالبدی شهرها محسوب می گردد. الگوی رفتاری شاخص تکتونیک حاکی از آن است که این شاخص در توسعه کالبدی شهرهای کشور جایگاهی ندارد. الگوی رفتاری شاخص های محیط طبیعی در گسترش کالبدی شهر کازرون نشان داد که تسلط و تفوق شاخص توپوگرافیک (ارتفاع بیشتر از 1200 متر و شیب بیشتر از 15 درصد) بر دیگر شاخص ها در محورهای شمال شرق و شرق، الگوی غالب شاخص های محدودیت زا و در محورهای جنوب شرقی، جنوب، غرب و شمال غربی شاخص توپوگرافیک (ارتفاع کمتر از 1200 متر و شیب کمتر از 12 درصد)، منابع آب (دریاچه پریشان)، فرسایش خیلی کم خاک، کاربری اراضی (زراعت آبی) الگوی غالب شاخص های هدایت کننده توسعه کالبدی شهر کازرون می باشد.
-
صفحات 144-160
گردشگری سیستم پیچیده ای است که ابعاد مختلف زندگی انسانی (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زیست محیطی و کالبدی) را دربرمیگیرد. سواحل دریاها ازجمله مناطقی است که، عوامل مختلفی آن را تحت تاثیر قرار میدهد. ازجمله تغییرات اقلیمی، مداخلات انسانی، وتغییرات تراز دریا. یکی از سواحلی که با تغییرات زیادی مواجه بوده، سواحل شرقی دریای خزر به ویژه سواحل شهرستان گمیشان است. با توجه به اهمیت موضوع، دراین تحقیق به بررسی اثرات تغییرات تراز دریای خزر برتغییرات تالاب بین المللی گمیشان وخط ساحلی پرداخته شد. همچنین از مدل رقومی ارتفاعی 5/12 متر، تصاویر ماهواره ی لندست واطلاعات آماری مربوط به تغییرات تراز دریا بعنوان داده های تحقیق استفاده شد. ابزارهای مورد استفاده در تحقیق نیز شامل ARCGIS ,ENVI, وIDRISI برای اجرای مدل LCM بود. دراین تحقیق ،ابتدا تغییرات ترازآبی دریای خزر با استفاده از داده های آماری بررسی شد. سپس با استفاده از عکسهای ماهواره ی لندست، تغییرات خط ساحلی وتالاب بین المللی گمیشان بررسی ودرارتباط با نوسان های دریای خزر مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفت. براساس نتایج بدست آمده، درطی سالهای 1990 تا 2020، سطح دریای خزر 51 سانتی متر کاهش یافت. همچنین خط ساحلی مورد مطالعه 5/6355 متر پسروی داشت وتالاب نیز با 97 کیلومتر مربع کاهش وسعت مواجه شد. با توجه به موارد فوق، نوسانهای دریای خزر همراه با فعالیتهای انسانی ازجمله سدسازی، ازعوامل موثر بر تغییرات خط ساحلی وتالاب است. بنابراین برای هرگونه مدیریت وبرنامه ریزی بایستی پایش مداوم تغییرات دوره ای خط ساحلی نیز مورد توجه قرار گیرد. پسروی آب دریای خزر برگردشگری ساحلی اثر نامطلوبی گذاشته بطوری که تاسیسات گردشگری ساحلی عملا در خشکی وبافاصله زیاد از ساحل قرار گرفته است، این امر توجه به محاسبات دقیق در اجرای تاسیسات گردشگری ازقبیل TCI قبل از شروع به ساخت را دوچندان میکند.
کلیدواژگان: ساحل، تالاب گمیشان، گمیش تپه، گردشگری، خزر -
صفحات 161-179
رشد سریع جمعیت و به موازات آن افزایش مشکلات و ناهنجاری های کالبدی و غیرکالبدی در شهرهای امروزه شده است.از آنجایی که به همراه نا کارآمدی طرح های توسعه شهری جهت بر طرف نمودن این مشکلات سبب گردیده است تا برنامه ریزان به دنبال ارایه رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری باشند. از جمله رویکردهای نوین برنامه ریزی شهری ارزیابی استراتژیک شهری می باشد.پژوهش پیش رو به بررسی شاخص های گوناگون توسعه شهری با رویکرد برنامه ریزی استراتژیک در شهر کازرون جهت شناسایی استراتژی های مناسب توسعه شهری در راستای توسعه پایدار می پردازد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع روش تحقیق توصیفی تحلیل می باشد روش گردآوری اطلاعات و داده های در پژوهش حاضر به شیوه ی کتابخانه ای و میدانی بوده است. در روش پیمایشی شیوه جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از 384 تن از شهروندان شهر کازرون بوده است. در نهایت تجزیه تحلیل داده ها از تکنیک سوات (SWOT) جهت بررسی استراتژی های توسعه شهری استفاده شده است.و همچنین از تکنیک ماتریس کمی برنامه ریزی استراتژیک (QSPM) جهت اولویت بندی استراتژی های توسعه شهری بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است، ارتقا کیفیت زیست محیطی منطقه مورد نظر از طریق بهبود زیرساخت های تامین آب، مهم ترین راهبرد در توسعه کالبدی در شهر کازرون است. بنابراین می بایست راهبردهای ایمن سازی شهر در برابر سوانح طبیعی و همچنین جلوگیری از تغییرات کاربری نامناسب در محدوده مورد مطالعه از طریق انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی می بایست باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
کلیدواژگان: برنامه ریزی استراتژیک، توسعه ی کالبدی، مدل SWOT، شهر کازرون
-
Pages 1-31
The house facade has an influential role in the general order of the face of the city. What we see today in the cities is an indication of disorderliness that is affected by various factors. The present research aimed to investigate the role of social relations as one of the factors affecting the main facade of the houses in Isfahan between 9178 to 2197. In the present research, 935 houses were selected in the city of Isfahan through snowball sampling. In the present research, the social relationships are considered independent variables, and the main facade of the house was considered the dependent variable. Following the studies, they used the building facades for showing differentiation and exposing more their social relations. Therefore, the researchers conducted a qualitative study to investigate the process of distinction of the houses' facade and examined the value of the display of the facade of the houses, both qualitatively and quantitatively, during four decades after the Islamic revolution. The results indicated that social relations have a considerably influential role in the houses' main facade in the city of Isfahan during the last four decades.
Keywords: Lifestyle, Culture, Main Facade of House, Social Relations -
Pages 87-109
In today's dynamic business environment, the role of man and his way of looking can make a significant contribution to achieving success and competitive advantage for any organization. For this purpose, organizations should provide conditions in order to increase job satisfaction in addition to preserving human capital. Based on this, the current research has been conducted with a quantitative approach with the aim of investigating the impact of human resources empowerment on the job satisfaction of employees of Maqsood porcelain factories in Mashhad. The research is applied in terms of purpose and descriptive-correlation in terms of nature. Research information and data have been collected through documentary and field methods, and the main tool for collecting research findings has been the standard questionnaires "Empowerment of Human Resources by Spritzer (2013) and Employee Dedication, Shaufli et al. (2008)". The statistical population of the research includes all 1500 employees of Maqsood porcelain factories in Mashhad. The size of the research sample was determined based on Morgan's table of 306 people. A simple random sampling method was used to select the sample. The validity of the measurement tool (questionnaire) has been achieved through content and reliability through Cronbach's alpha coefficient of 01917. SPSS24 software was used for statistical analysis and linear regression analysis method was used to test the hypotheses. The findings of the research show that considering that the T statistic of the research hypothesis test is greater than 1196 and its significance level is less than 0105, it can be concluded that at the confidence level of 95 0. Empowerment of human resources and its dimensions (sense of meaning, sense of competence, sense of freedom of action, sense of effectiveness, sense of trust in others) have a significant and positive effect on the work-relatedness of Maqsood Chinese factories in Mashhad.
Keywords: empowerment of human resources, sense of belonging, sense of meaning, sense ofcompetence, sense of freedom of action, sense of effectiveness, sense of trust in others -
Pages 110-125
Life in today's cities has a profound effect on the body and mind of citizens, so it is essential to take care of people's needs in using and encouraging them to be in urban spaces. The third urban spaces of Kerman city are formed based on the condition of healthy, young people and especially men, one of the neglected groups are people with autism. The purpose of this research is to identify the factors affecting the behavior of children with autism in third urban areas. This research has been conducted with the contextual method and conducting semi-structured interviews with experts and parents regarding the third spaces of Kerman city and analyzing the interviews with Atlas.Ti software. According to the findings and results of this research, it is possible to point out the importance of space dimensions, simplicity and accessibility of space, factors that stimulate children's senses such as smell, sound, etc., urban furniture can be considered as the next influential factor of the characteristics of A person is a child who, according to the severity of the involvement with the disease, the sensitivity of the child's senses to stimulating factors, his age and even his gender, can behave differently in the third urban space.
Keywords: third space, autism, autistic child behavior, Kerman city -
Pages 161-179
The rapid growth of the population and the parallel increase in physical and non-physical problems and anomalies in today's cities. Since along with the inefficiency of urban development plans to eliminate these problems, planners have sought to provide new approaches in Urban planning. One of the new approaches to urban planning is strategic urban evaluation. The upcoming study examines various indicators of urban development with a strategic planning approach in Kazerun city in order to identify appropriate strategies for urban development in line with sustainable development. This research is applied in terms of purpose and descriptive analysis in terms of research method. The method of collecting information and data in this research was library and field method. In the survey method, information was collected through interviews and questionnaires from 184 citizens of Kazerun city. Finally, the SWOT technique has been used to analyze the data and the quantitative strategic planning matrix (QSPM) technique has been used to prioritize urban development strategies. The findings of the research indicate that improving the environmental quality of the target area by improving the water supply infrastructure is the most important strategy in the physical development of Kazeroon city. Therefore, strategies to secure the city against natural disasters as well as preventing inappropriate usage changes in the study area by conducting environmental impact assessment studies should be given serious attention.
Keywords: Strategic planning, physical development, SWOT model, Kazeron city
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.