فهرست مطالب

پژوهشنامه جغرافیای انتظامی
پیاپی 42 (تابستان 1402)

  • تاریخ انتشار: 1402/09/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • آرام خضرلو*، الهام زارع صفحات 1-32
    زمینه و هدف

    امروزه با گسترش انواع تهدیدات انسان ساخت نظیر تهدیدات نظامی، تروریستی و خراب کارانه، توجه به کنترل و کاهش آسیب پذیری زیرساخت های کشور به ویژه ستادهای انتظامی و کسب آمادگی های لازم به منظور مقابله و بازیابی شرایط مطلوب در برابر انواع تهدیدات، امری ضروری است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل معیارهای مکانی- فضایی مراکز انتظامی براساس اصول پدافند غیرعامل تعریف شده است.

    روش

    پژوهش حاضر از نظر هدف جزء پژوهش های کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را کارشناسان حوزه پژوهش تشکیل می داد که حجم نمونه به صورت هدفمند 30 نفر برآورد شد. به منظور دست یابی به اهدف پژوهش از تکنیک های دلفی و دیمتل فازی در محیط نرم افزارهای اس پی اس اس و اکسل استفاده شد.

    یافته ها

    یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد در ارتباط با تعیین موقعیت بهینه فضایی و مکانی مراکز انتظامی معیار کالبدی با بیش ترین مقدار D-R (876/1) در قسمت بالای نمودار قرارگرفته و نشان می دهد این معیار تاثیرگذارترین معیار است. هم چنین بر اساس مقدار  D+R محاسبه شده، معیار کالبدی بااهمیت ترین معیار است. معیار اجتماعی فرهنگی با توجه به این که کم ترین مقدار D-R را به خود اختصاص داده به عنوان تاثیرپذیرترین معیار شناخته می شود. در ارتباط با معیار کالبدی با توجه مقدار D-R، زیر معیار فاصله از گسل به عنوان تاثیرگذارترین معیار و بافت شهری با عنایت به مقدار D-R، تاثیرپذیرترین زیرمعیار محسوب می شود. در ارتباط با معیار اجتماعی فرهنگی زیر معیار تراکم جمعیت به عنوان تاثیرگذارترین معیار و فاصله از مراکز فرهنگی با عنایت به مقدار D-R، تاثیرپذیرترین زیرمعیار محسوب می شود.

    نتیجه گیری

    در مجموع می توان عنوان کرد که انتخاب مکان مناسب برای مراکز انتظامی براساس اصول پدافند غیرعامل نیازمند دیدگاهی ساختاری و جامع است و نیاز است که برنامه ریزی در راستای انتخاب مکان بهینه برای مراکز انتظامی به معیارهای شناسایی شده در این پژوهش توجه ویژه ای شود.

    کلیدواژگان: مکانی-فضایی، کالبدی، اجتماعی فرهنگی، دیمتل فازی
  • محمدتقی حیدری*، حسین طهماسبی مقدم، زهرا رسولزاده صفحات 33-60
    زمینه و هدف

    ستیز ناشی از تصادفات درون شهری به عنوان یکی از مسایل جدی و پیش آمده در شهرها از اهمیت بالایی برخوردار است، بنابراین این پژوهش به تحلیل زمینه موثر بر ستیز ناشی از تصادفات درون شهری در بافتار شهر زنجان پرداخته است. 

    روش

    این پژوهش با استفاده از روش تحقیق ترکیبی و با ماهیت کاربردی به تحلیل ستیزهای ناشی از تصادفات درون شهری شهر زنجان پرداخته است. 

    یافته ها

    به نتایج پژوهش نشان داد در شهر زنجان، بیش ترین تعداد تصادفات درون شهری در ماه های اوایل مهر تا اواخر بهمن ماه رخ می دهد. هم چنین، بیش ترین تعداد تصادفات در ساعات 11 صبح تا 14 ظهر اتفاق می افتد. از ساعت 14 ظهر تا 17 عصر، تعداد تصادفات کاهش می یابد؛ اما از ساعت 17 تا 18 عصر دوباره به اوج خود برمی گردد. این الگوها ممکن است به عواملی مانند ترافیک، فعالیت های روزمره، ساعات اوج ترافیک و وضعیت روزهای ماه مرتبط باشد. برای مثال، ممکن است در ماه های اوایل مهر تا اواخر بهمن، ترافیک بیش تر باشد و روزهای بلندتر ممکن است باعث افزایش تعداد تصادفات شود. هم چنین، ساعات 11 صبح تا 14 ظهر معمولا ساعاتی است که افراد درحرکت هستند و بیش ترین فعالیت رانندگی را دارند، با استفاده از تحلیل دلفی فازی، مولفه های موثر در بروز ستیز و نزاع در تصادفات شهری در محلات مختلف شهر زنجان شناسایی شده است. بی پروایی و یاغی گیری، استرس پس از تصادف، بدحرف زدن و زمان بر بودن تعمیر ماشین، به عنوان مولفه های اصلی شناسایی شده اند.

    نتیجه گیری

    برای کاهش ستیز و نزاع در تصادفات شهری در محلات مذکور، نیازمند توجه به بهبود رفتارهای رانندگان، کاهش استرس پس از تصادف، ارتقای مهارت های ارتباطی و احترام متقابل و ارایه خدمات تعمیر و نگهداری سریع و کارآمد برای تعمیرات ماشین ها در محله های مذکور است.

    کلیدواژگان: ستیز، تصادفات درون شهری، راهنمایی و رانندگی، شهر زنجان
  • لطفعلی کوزه گر کالجی*، صدف صحراییان صفحات 61-88
    زمینه وهدف

    شناسایی عوامل بروز جرم و تلاش برای از بین بردن و کاهش این عوامل، مهم ترین راه کار ایجاد امنیت و پیش گیری از وقوع ناهنجاری ها شناخته شده است، امروزه پارک های شهری بیش تر به بستر تعاملات اجتماعی و هم چنین گذران اوقات فراغت تبدیل شده اند، از سوی دیگر با توجه به حضور جمعیت زیاد، تراکم پوشش گیاهی، دید کم، محدودیت منابع، روشنایی در شب زمینه وقوع جرایم را به صورت پنهانی در آن بسیار فراهم است از این رو هدف این پژوهش آسیب شناسی ویژگی های عوامل محیطی، کالبدی و انسانی برای تسهیل ارتکاب بزه کاری و با ایجاد و تقویت نظم و امنیت کالبدی و انتظامی در منطقه 5 شیراز است تا بتواند از بروز بسیاری از ناهنجاری ها در این مکان ها جلوگیری کند یا ارتکاب آن را دشوار سازد.

    روش

    روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. با استفاده از پرسش نامه به گردآوری اطلاعات پرداخته شده است که اعتبار و پایایی آن با روش ضریب آلفای کرونباخ انجام گرفت. با استفاده از فرمول کوکران، (322) نفر از بین جامعه آماری شهروندان منطقه 5 شیراز در نظر گرفته شد. شاخص های مورد استفاده در این پژوهش با استفاده از آزمون های آماری تی تک نمونه ای، رگرسیون گام به گام، در قالب نرم افزار اس پی اس اس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته اند.

    یافته ها

    از میان شاخص های موثر بر امنیت پارک ها و فضاهای سبز منطقه 5 شیراز، شاخص امنیت بصری با ضریب 462/0 بیش ترین تاثیررا بر امنیت شهروندان و هم چنین شاخص امنیت زبانی با ضریب 116/0 کم ترین تاثیر را بر امنیت شهروندان دارد.

    نتیجه گیری

    در مجموع، دستاوردهای پژوهش حاضر حاکی از آن است: هریک از شاخص های امنیت درواقع به طور متوسط برامنیت شهروندان اثر داشته است و این تاثیر در ابعاد مختلف دارای شدت و ضعف است و طبق نتایج به دست آمده وضعیت امنیت پارک ها و فضاهای سبز منطقه 5 شیراز در حد مطلوب و قابل قبول قرار ندارد.

    کلیدواژگان: پارک، فضاهای سبز، امنیت، منطقه 5 شیراز
  • ابراهیم رستگار*، حسن دارابی، محمد رضا فرجی صفحات 89-128
    زمینه و هدف
    تغییرات اقلیمی به عنوان یکی از بزرگ ترین چالش های پیش روی بشریت، سیستم های طبیعی و انسانی را تحت تاثیر قرار داده است. سازمان پلیس به عنوان یک سازمان بزرگ و انتظام بخش عمومی در گستره ملی می تواند از این پدیده متاثر باشد. از این رو این پژوهش با هدف بررسی پیامدهای تغییر اقلیم بر محیط امنیتی- انتظامی در محدوده استان فارس دنبال شده است.روش شناسی: روش پژوهش در این مطالعه کیفی است و از روش گراندد تیوری استفاده شده است. با استفاده از روش نمونه گیری هدف مند و نظری، 27 نفر از فرماندهان انتظامی و کارشناسان محیط زیست در سطح استان فارس به عنوان نمونه انتخاب شدند.
    یافته ها
    نتایج حاصل از نظریه گراندد تیوری در چهار الگوواره هسته ای «درک و پذیرش پدیده خشک سالی و تغییرات محیطی به عنوان یک مسیله عینی و بستر تغییرات امنیتی در فضای جغرافیایی فارس»؛ «بحران و چالش های بخش آب و تهدیدهای کم و بیش ظهور یافته امنیتی و انتظامی در استان فارس»؛ «ناهنجاری های فضای جغرافیایی (سرزمینی) یک مسیله پیچیده و پیامد تغییرات محیطی و سیاست های حکمرانی» و«افزایش جرایم عمومی و زیست محیطی در فضای جغرافیایی فارس و افزایش ماموریت های مستقیم پلیس» بوده است. پس از بررسی هر یک از مقولات هسته ای و عناصر پیوند دهنده آن ها، پدیده «تغییر اقلیم و تولید جرم در فضای جغرافیایی فارس» به عنوان پدیده کانونی پژوهش استخراج شد.
    نتایج
    تغییر اقلیم به عنوان یکی از متغیرهای دگرگونی فضای جغرافیایی فارس ابتدا خود بسترساز تولید جرم بوده و با تاثیر عمیق بر کمیت و کیفیت منابع آب استان بر این تاثیرات فضایی عمق داده است. این مسیله موجب پدیده های منفی در فضای جغرافیای استان به ویژه خالی از سکنه شدن مناطق روستایی و بخش کشاورزی از یک سو و چالش های اجتماعی و امنیتی در مناطق حاشیه شهری را موجب شده است. این شرایط موجب شده که استان فارس در یک وضعیت فروسایی و آنتروپی بالا به لحاظ امنیتی - انتظامی قرار بگیرد. آن چه که برای سازمان پلیس به عنوان یک الزام شناخته می شود اینکه ابتدا در متن تحولات محیطی استان به عنوان رصد کننده وضعیت قرار داشته باشد و با اتخاذ رویکردهای نوین و اجتماع محور پلیسی و بعضا رویکردهای تخصصی (پلیس تخصصی) خود را در متن فضایی تولید جرم ببیند تا اشراف دقیق نسبت به موضوعات جدید تولید جرم را داشته باشد.
    کلیدواژگان: تغییر اقلیم، پیامدهای امنیتی - انتظامی، بحران های محیطی، استان فارس
  • فرهنگ شریف احمدی*، مجید شمس، رحیم سرور صفحات 129-156
    زمینه و هدف

    شهرهای جهان به دلیل افزایش جمعیت و پیچیده تر شدن، دشواری های بیش تری در راه تحقق امنیت دارند. هدف از این پژوهش لزوم توجه به نظریه شهر هوشمند به عنوان یک راهبرد به منظور ارتقای امنیت در شهرها و ارایه راه کارهای هوشمندانه بوده است.

    روش پژوهش: 

    نوع پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیف - تحلیلی است. جمع آوری داده از طریق پرسش نامه پژوهش گرساخته (384 نفر) در سطح مناطق شهر کرج انجام شده است و برای تحلیل از تحلیل های آماری تی تک نمونه ای و رگرسیون استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، جمعیت بالای 15 سال ساکن در شهر کرج بود حجم نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران برابر با 384 نفر محاسبه شد. روش نمونه گیری پژوهش نیز به صورت خوشه ای چند مرحله در سطح فضاهای شهری مورد مطالعه بوده است. برای ارزیابی پایایی پرسش نامه از آزمون کرونباخ در نرم افزار اس پی اس اس استفاده شده و طبق قاعده تجربی، آلفا دست کم باید 7/0 باشد تا بتوان مقیاس را دارای پایایی به شمار آورد.

    یافته ها

    نتایج پژوهش نشان می دهد در بین عوامل امنیت فضای عمومی عوامل کالبدی - فضایی با میانگین (97/2)، رفتاری و اجتماعی (77/2) در شرایط نامطلوب و عوامل نظارتی (5/3) و دسترسی (63/3) در شرایط مطلوبی قرار دارند. هم چنین تحلیل رگرسیون نشان می دهد که مولفه های هوشمندی بر مولفه های امنیت تاثیرگذار هستند به طوری که بعد زندگی هوشمند با بتای 423/0 و شهروندی هوشمند با بتای 332/0 بیش ترین تاثیر را را از نظر پاسخ دهندگان در افزایش امنیت در فضاهای عمومی کرج داشته است.

    نتیجه گیری

    با پیچیده شده فضای شهرها و توسعه فناوری، هوشمندی از الزامات ضروری مدیریت شهرها به شمار می رود و در جهت تحقق امنیت به عنوان راهبرد نوین در ارتقای امنیت فضاهای عمومی مطرح شده است که از طریق مولفه های زندگی و شهروندی هوشمندی می تواند امنیت در فضاهای عمومی شهر را محقق سازد.

    کلیدواژگان: شهر هوشمند، احساس امنیت، فضای شهری، شهر کرج
  • علیرضا سخاوت بنیس*، محمد خلیل نژاد، حمید پناهی صفحات 157-190
    زمینه و هدف

    یکی الزامات مهم در ایجاد و تقویت زیرساخت های هوایی فراجا، مکا ن یابی و ساخت فرودگاه و پایگاه های هوایی است. با در نظر گرفتن موقعیت راهبردی مرزهای شمال غرب کشور در همسایگی دو کشور آذربایجان و ارمنستان و عدم وجود پایگاه هوایی انتظامی در این منطقه، پژوهش حاضر با هدف شناسایی الزامات و ملاحظات مکا ن یابی پایگاه هوایی- انتظامی در منطقه مرزی ارس انجام شد.

    روش

    پژوهش حاضر از نوع تحلیلی- تطبیقی بوده و برای شناسایی و درک الگوهای فضایی مکا ن یابی پایگاه هوایی- انتظامی از مدل های آماری گرافیک مبنا در محیط نرم افزاری آرک جی آی اس استفاده شد. جامعه آماری پژوهش در جهت شناسایی الزامات و ملاحظات ملزوم در ارتباط با مکا ن یابی فرودگاه نظامی، تمامی منابع منابع و پژوهش های داخلی و خارجی و اسناد موجود در زمینه پژوهش در بازه زمانی سال های 1385 الی 1402 است. مشارکت کنندگان در پژوهش حاضر نیز 10 نفز از خبرگان نظامی و انتظامی صاحب نظر در حوزه مربوطه بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. برای وزن دهی به معیارها با توجه به شرایط محلی و بومی منطقه و استانداردهای موجود از پرسش نامه مقایسه زوجی استفاده شد.

    یافته ها

    در فرایند اجرای پژوهش 10 معیار که عبارت هستند از؛ وضعیت پستی و بلندی، وضعیت آب و هوایی، کاربری اراضی، فاصله از مراکز جمعیتی، فاصله از آبراهه رودخانه، دسترسی به شبکه ارتباطی، نزدیکی به نقاط راهبردی، فاصله از مناطق حفاظت شده، وضعیت شیب و جهت شیب، شناسایی شد.

    نتیجه گیری

    با توجه به دستاوردها و یافته های پژوهش، برای تامین امنیت پایدار و حفاظت از مرزها در منطقه مرزی ارس، بایستی نسبت به ایجاد پایگاه هوایی- انتظامی اقدام که با در نظر گرفتن طول مرز و امتداد آن، وجود پایگاه هوایی انتظامی برای انجام فعالیت های نظامی و انتظامی در این منطقه ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

    کلیدواژگان: الزامات و ملاحظات، مکا ن یابی، پایگاه هوایی- انتظامی، منطقه مرزی ارس
|
  • Aram Khezerlou *, Elham Zare Pages 1-32

    Nowadays, with the spread of all kinds of man-made threats such as military, terrorist and sabotage threats, it is essential to pay attention to control and reduce the vulnerability of the country's infrastructure, especially police headquarters, and to obtain the necessary preparations in order to deal with and restore favorable conditions against all kinds of threats. The current research is defined with the aim of analyzing the spatial-spatial criteria of law enforcement centers based on the principles of passive defense. The statistical population of the research was made up of experts in the field of research, and the sample size was estimated to be 30 people. In order to achieve the objectives of the research, Delphi and fuzzy DMATEL techniques were used in the environment of spss and excel software. The results of this research showed that in relation to determining the optimal spatial and spatial location of law enforcement centers, the physical criterion with the highest D-R value (1.876) is located in the upper part of the graph, and it shows that this criterion is the most effective criterion. Also, based on the calculated D+R value, the physical criterion is the most important criterion. The social and cultural criterion is known as the most effective criterion considering that it has the lowest D-R value. In relation to the physical criterion according to the D-R value, the sub-criterion of the distance from the fault is the most effective criterion and the urban

    Keywords: Spatial-spatial, Physical, social-cultural, Fuzzy Dimetal
  • MohamadTaghi Heydari *, Hoseyn Tahmasebi, Zahra Rasoolzade Pages 33-60

    This research, using a mixed research method and with an applied nature, has analyzed the factors affecting the conflict caused by inner-city accidents in the context of Zanjan city. The results of this research show that in Zanjan city, the highest number of inner-city accidents occur in the months of early October to late February. . Also, the highest number of accidents happen between 11 am and 2 pm. From 2 pm to 5 pm, the number of accidents decreases; But it returns to its peak again from 17:00 to 18:00 in the evening. These patterns may be related to factors such as traffic, daily activities, peak traffic hours, and the state of the days of the month. For example, there may be more traffic in the months of early October to late February, and longer days may increase the number of accidents. A fuzzy Delphi analysis, the effective components in the occurrence of conflicts and quarrels in urban accidents in different areas of Zanjan city have been identified. Recklessness and rebelliousness, post-accident stress, profanity and time-consuming car repair have been identified as the main components. In order to reduce conflict and conflict in urban accidents in the mentioned neighborhoods, it is necessary to pay attention to improving the behavior of drivers, reducing stress after the accident, improving communication skills and mutual respect, and providing fast and efficient maintenance services for car repairs in the mentioned neighborhoods.

    Keywords: Conflict, urban accidents, traffic, Zanjan city
  • Lotfali Kozegar Kaleji *, Sadaf Taherian Pages 61-88

    By analyzing the characteristics of environmental, physical and human factors to facilitate the commission of crime and by creating and strengthening order and security and physical and policing safety, it is possible to prevent the occurrence of many anomalies, especially in parks and green spaces, or make it as difficult as possible to commit it. On the one hand, urban parks are mostly a platform for social interaction and leisure time, but on the other hand, due to the presence of a large population, density of vegetation, low visibility, limited resources, and lighting at night, there is a great opportunity for crimes to occur secretly. The indicators used in this research were analyzed and analyzed with sample t-tech statistical tests, step-by-step regression, in the form of spss software. The results showed that each of the security indicators actually had an average effect on the security of citizens and this effect has intensity in different dimensions. And it is weakness; And this calculated value is lower than the standard, we conclude that the security situation of parks and green spaces in the 5th district of Shiraz is not acceptable. Among the indicators affecting the security of parks and green spaces in the 5th region of Shiraz (linguistic security, physical security, visual security, sense of security), the visual security index with a beta coefficient of 462.0 has the greatest impact on citizens' security, and the linguistic security index with a beta coefficient of 116.0 is the least.

    Keywords: Park, green spaces, Security, district 5 of Shiraz
  • Ebrahim Rastegar *, Hassan Darabi, Mohammad Reza Farajه Pages 89-128
    Background and objective
    Climate change, as one of the biggest challenges facing humanity, has affected natural and human systems in complex ways and has increased public and organizational concerns about the possible consequences of climate change. The police organization, as a large and public order organization in the national scope, can be affected by this phenomenon.
    Methodology
    The research method in this study is qualitative and the grounded theory method is used. Using the purposeful and theoretical sampling , 27 military commanders and environmental experts in Fars province were selected as a sample.
    Findings
    The results of grounded theory are in four core models. After examining each of the nuclear categories and their connecting elements, the phenomenon of "climate change and crime production in Fars" was extracted as the focal phenomenon of the research.
    Results
    What is obtained from the findings of the research is that climate change, as one of the variables of the transformation of the geographical space of Fars, was first of all a platform for the production of crime and with a deep impact on the quantity and quality of the province's water resources, it has deepened these spatial effects. This issue has caused negative phenomena in the geography of the province, especially the depopulation of rural areas and the agricultural sector on the one hand, and social and security challenges in the urban outskirts.
    Keywords: Climate Change, security-police environment, environmental crises, crime generation, Fars Province
  • Farhang Sharif Ahmadi *, Majid Shams, Rahim Sarvar Pages 129-156

    Security is one of the most important basic human needs, and in current cities, due to the increase in population and the complexity of urban issues, the way to achieve sustainable security is facing a challenge. In order to solve complex urban problems, the smartness of the urban space, which is based on information and communication technology, is a suitable strategy. In this regard, the purpose of this research was the need to pay attention to the smart city as a strategy to improve the sense of security in the public spaces of Karaj city. The current research was applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of nature. Data collection was done through a researcher-made questionnaire (375 people) at the level of Karaj city. For the analysis, one-by-one statistical analysis and regression have been used. The results of the research show that the average dimensions of physical-spatial (2.97), behavioral and social dimensions (2.77) are lower than 3 and they do not have favorable conditions. The average of the monitoring components (3.5) and access (3.63) is higher and they are in favorable conditions. The regression analysis shows that the components of intelligence have an impact on the components of security, so that the dimensions of smart life with a beta of 0.423 and smart citizenship with a beta of 0.332 have had the greatest impact in increasing security in the public spaces of Karaj according to the respondents.

    Keywords: smart city, sense of security, public spaces, Karaj city
  • Alireza Sekhavat Benis *, Mohammad Khalilnejad, Hamid Panahi Pages 157-190
    Background and purpose

    One of the important requirements in creating and strengthening the air infrastructure in Farajah is the location and construction of airports and air bases. Considering the strategic location of the northwestern borders of the country in the neighborhood of the two countries of Azerbaijan and Armenia and the absence of a law enforcement air base in this region, the present research was conducted with the aim of identifying the requirements and considerations for the location of an air-law enforcement base in the Aras border region.

    Methodology

    The current research is analytical-comparative and to identify and understand the spatial patterns of air-police base location, graphic statistical models based on ArcGIS software environment were used. The statistical population of the research in order to identify the necessary requirements and considerations in connection with the location of the military airport, all the sources of internal and external researches and documents in the field of research in the period of 1385 to 1402. The participants in the current research were 10 military and law enforcement experts with opinions in the relevant field. Hierarchical analysis method was used to analyze the data. A paired comparison questionnaire was used to weight the criteria according to the local conditions of the region and the existing standards.

    Findings

    In the process of carrying out the research, 10 criteria were used, which were the location and height,

    Keywords: requirements, considerations, location, air-police base, Aras border area