فهرست مطالب
نشریه سیاست پژوهی تحول در علوم انسانی
پیاپی 2 (تابستان 1401)
- تاریخ انتشار: 1401/06/01
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 7-32
درباره حکمت در فلسفه و اندیشه اسلامی اگرچه مطالبی گفته و نوشته شده است اما همچنان نیازمند تدوین مقالاتی است که بتواند بر اساس رویکردهای جدید مانند فلسفه سیاسی، این دانش واژه را تبیین نماید. در این مقاله بیشتر بر آن هستیم که به تبیین حکمت عملی و سیاسی در آثار ملاصدرا و حکمای حکمت متعالیه بپردازیم اما طبیعی است که تبیین آن بدون اشاره به خود مفهوم حکمت ممکن نیست. از این رو برای ارایه نگاهی جامع به مفهوم حکمت نیز باید اشاراتی داشته باشیم و سپس به بیان مراد خود از حکمت سیاسی در نگاه ملاصدرا بپردازیم. حکمت اگرچه در ادبیات فلسفه اسلامی بسیار به کار رفته است اما درباره آن واکاوی مفهومی مناسبی صورت نگرفته است. این در حالی است که در آثار منتشره در غرب این مفهوم از زوایا و منظرهای مختلفی مانند دین، فلسفه، تاریخ فلسفه، اخلاق و روان شناسی مورد بحث و گفتگو و بررسی قرار گرفته است. بنابراین لازم است در ادبیات و اندیشه اسلامی و به ویژه فلسفه اسلامی نیز به این بحث به نحو مبسوط پرداخته شود. ایده اصلی در بحث این است که در نگاه ملاصدرا، حکمت باید به بتواند در تنظیم نظام معاش و نجات معاد نقش ایفا نماید و اساسا نقش اصلی حکمت در این دو خلاصه می شود. مباحث این مقاله در راستای تبیین چنین ایده ای نگارش شده است و برخی برداشت ها در تبیین بحث تازگی دارد.
کلیدواژگان: حکمت متعالیه، حکمت عملی، فلسفه اسلامی، فلسفه سیاسی متعالیه، صدرالمتالهین -
صفحات 33-49
آموزش، خود، به مثابه ی ماده ی هر رشته ی تحصیلی است که باید همسازی مناسبی با صورت آن رشته داشته باشد. آن چه مقاله ی حاضر به آن می پردازد ماده ی آموزش برای صورت علوم سیاسی در غرب و ایران است. همواره انتقادات فراوانی نسبت به آموزش علوم سیاسی در ایران وجود داشته و تاکید شده است که این مواد تناسب درستی با صورت علوم سیاسی در کشور ایران نداشته است. این، خود، ناشی از غیرزمینه ای بودن مفاد رشته ی علوم سیاسی در ایران است که بیش از هر چیز از واقعیات و ضروریات غرب اخذ شده است. بنابراین، پرسش ما این است که ضروریات آموزش علوم سیاسی در ایران و غررب چگونه شکل گرفته و چگونه می توان بحران علوم سیاسی در ایران را چاره کرد؟ با این همه، از آن جایی که مقایسه یکی از شیوه های مناسب در روش-شناسی علوم انسانی-اجتماعی برای فهم بهتر پدیده هاست، در صددیم تا با مقایسه ای گذرا بین محتوای آموزش در برخی از کشورهای غربی، امریکا، آلمان، انگلستان، و سوییس، از یکسو و ایران از سوی دیگر بپردازیم. چنین مقایسه ای، ضمن آسیب شناسی رشته ی علوم سیاسی، نشان می دهد که در غرب چه نسبتی بین این رشته و ضرورت های زمانی آن وجود داشته است که در ایران غایب بوده است و باید چاره شود.
کلیدواژگان: آموزش، علوم سیاسی، امریکا، سوئیس، المان، انگلیس -
صفحات 51-65
سابقه آموزش عالی در ایران به اواخر قرن سیزدهم هجری شمسی باز می گردد. اما جهش کمی در آموزش عالی از اوایل دهه 1370 آغاز گردید و در طول سه دهه گذشته تعداد دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاه ها به ویژه در علوم انسانی به صورت بی رویه افزایش یافت. این دسته از علوم از جمله علم سیاست علی رغم رشد کمی همچنان با برخی ضعف ها و آسیب های جدی مواجه اند: بومی نبودن محتوای آموزش ها، عدم تطابق محتوای دروس با تحولات سیاسی-اجتماعی جدید، مرجعیت نظریه های غربی در حوزه های آموزش و پژوهش، کاربردی نبودن آموزش های دانشگاهی و مواردی از این قبیل جزو آسیب های علوم انسانی در ایران است. این تحقیق که با روش ترکیبی(کمی و کیفی) و با استفاده از داده های آماری و اسناد رسمی صورت گرفته، ضمن آسیب شناسی وضع موجود به ارایه راهکارهای تحول در علوم انسانی و سیاسی پرداخته است. مطابق نتایج تحقیق، برخی الزامات تحول در علوم انسانی به ویژه علم سیاست عباتند از: کابردی شدن رشته های علوم انسانی، بازسازی جایگاه علوم انسانی در نظام آموزشی، سیاستگذاری و ایجاد مشوق های مادی و معنوی به منظور حرکت اساتید علوم انسانی به سمت ارایه نظریه های بومی، کاهش فاصله میان ارزش های نظام سیاسی و رویکرد حاکم بر دانشگاه ها و حرکت به سمت مطالعات بین رشته ای متناسب با شرایط و نیاز های کشور.
کلیدواژگان: کلیدواژه ها: ایران، آموزش عالی، علوم انسانی، ناکارآمدی -
صفحات 67-88
درهم آمیختگی انسان،قدرت و سیاست که نام انسان شناسی سیاسی به خود می گیرد، همچنان مفهوم مبهمی در تاریخ سیاسی معاصر ایران است و آن، مساله ای است که سیوال اصلی مقاله را که چه تصویر و شکلی از پیوند بین انسان، قدرت و سیاست در تاریخ سیاسی ایران معاصر وجود دارد؟ را ارایه می کند. دسترسی به چوگونگی و میزان این پیوند، منوط به بررسی مهم ترین نگاه های اندیشه ای غیربومی و بومی به انسان،قدرت و سیاست در تاریخ سیاسی معاصر ایران است.هدف نگارنده آن نیست که به طرح مجدد این نگاه ها بپردازد بلکه مقصود آن است بررسی مجدد آن راه را برای نیل به نتیجه و یافته اصلی مقاله حاضر هدایت می کند که عبارت است از: انسان شناسی سیاسی سوسیال-مارکسی و ناسیونال-لیبرالی بر خودآگاهی پرولتاریا-طبقاتی(محلی) و ملت باوری(ملی) استوار است اما خودآگاهی اسلامی-انقلابی دوره معاصر بر آمده از خودآگاهی خلقی تا خودآگاهی حقی در راستای پیوند انسان به آسمان امتداد می یابد و از این رو، قدرت و سیاست را به مثابه عجین شده با ذات انسان الهی، تفسیر می کند.
کلیدواژگان: شهیدمطهری، قدرت، انسان شناسی سیاسی، تاریخ سیاسی معاصر ایران -
صفحات 89-110
علم دینی منظومه معرفتی درباره جهان واقع است. تحقیق در مبانی فلسفی علم و مبانی دین شناختی نخستین گام به سوی سامان علم دینی است. پیدایش اصطلاح علم دینی در جامعه علمی کشور به محور برخی مجادلات مبدل گشته است، به گونه ای که در میان موافقان و مخالفان با تقریرهای متنوعی مواجهیم. توجه به میزان گستردگی نزاع موجود، نمایانگر این امر است که تنها بیان پذیرش و یا عدم پذیرش علم دینی از جانب متفکران، به سبب تقریرهای متنوع، نظریه صاحب نظران را به وضوح ترسیم نخواهد کرد. بازخوانی مکرر دیدگاه ها به تنقیح محل نزاع و استحکام تقریر می انجامد. از میان قایلین به امکان علم دینی، به سبب اهمیت نظریه آیت الله مصباح یزدی، آیت الله جوادی آملی و دکتر گلشنی، نظریه علم دینی ایشان مقایسه و بر همین مبنا به جایگاه عقل و وحی در نظریات هر یک از متفکرین اشاره شده است. این نوشتار در پی آن است که با مقایسه دیدگاه ها، گامی در راستای شفافیت مباحث علم دینی بردارد.
کلیدواژگان: آیت الله مصباح یزدی، آیت الله جوادی آملی، دکتر گلشنی، علم دینی -
صفحات 111-129
رسالت و فلسفه وجودی دانشگاه ازگذشته تاکنون کمک به توسعه، تحول جوامع از طریق آموزش و پژوهش و حل مشکلات بشری با توجه به اقتضایات و امکانات موجود بوده است. پس از پیروزی انقلاب و شکل گیری انقلاب فرهنگی با هدف بازنگری متون درسی، بومی سازی علم و تطبیق علوم با معارف دینی به مثابه یک آموزه در دستور کار سیاست گذاران ومسیولین آموزش عالی قرار گرفته است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به بررسی چالش های دانشگاه در تحقق طرح تحول علوم انسانی پرداخته، این سوال را مطرح کرد که دانشگاه در تحقق این طرح با چه چالش هایی مواجه است؟ در پاسخ این فرضیه مطرح شد که تنوع دیدگاه ها درباره چگونگی تحول در علوم انسانی به گونه ای بوده که خط و مشی گذاران، مسیر مشخص و مورد توافقی را دنبال نکرده و تلاشهای گونا گون، اهداف تحول در این علوم را محقق نساخت. نتایج نشان می دهد که تحقق این طرح اولا بدون اجماع سازی، شناسایی چالش ها و ارزیابی وضعیت موجود امکان اولویت بندی وهدف گذاری برای آینده محتمل به نظر نمی رسد. ثانیا سیاستگذاری مسیولین در تدوین سند تحول نه تنها از عملکرد قابل دفاعی برخوردارنیست بلکه در نقشه جامع علمی کشور علوم انسانی از جایگاه بالایی برخوردارنیست . ثالثا دانشگاه در جهت تحقق طرح تحول با چالش های مالی، ضعف در تولید محتوی، بروز رسانی ، فقدان چشم انداز و نبود کارتیمی مواجه است.
کلیدواژگان: تحول، تولید محتوی، فقدان چشم انداز، بومی سازی
-
Pages 33-49
Education can be considered as a matter of disciplines which must be congruent with their form. This articles tackles the matter of political science education in the West and Iran. There have been a lot of criticism of political science education in Iran and stressing that those matters are not congruent with the form of political science in Iran. It actually comes from the uncontextuality of the matter of political science in Iran and being extracted from the realities of the West. So, our question is that how the necessities of political science education in Iran and in the West have been formed? As comparison is one of the appropriate methods to understand the phenomena in Social and Human sciences methodology, we will compare the contents of political science education in Iran with the States, Germany, England, and Switzerland. It helps us to understand what basics have been present in the West and what have been absent in Iran.
Keywords: Education, Political Science, Iran, America -
Pages 51-65
The history of higher education in Iran goes back to the late thirteenth century AH. But the quantitative leap in higher education began in the early 1970s, and over the past three decades the number of university students and graduates, especially in the humanities, has steadily increased. These sciences, including political science, continue to face some serious weaknesses and disadvantages, albeit with a slight increase: the lack of localization of educational content, the discrepancy of the content of courses with new socio-political developments, the relevance of theories In the fields of education and research, westernization is not applicable to university education and some of these are among the damages of humanities in Iran. This research, using a qualitative (quantitative and qualitative) method, using statistical data and official documents, has provided pathologies for the evolution of the humanities and politics in the current situation. According to the results of the research, some of the essentials of change in the humanities, especially political science, include: applying humanities, rebuilding the place of the humanities in the educational system, policymaking, and creating material and spiritual incentives to move humanities professors toward the present. Native theories, reducing the gap between the values of the political system, and the dominant approach to universities, and moving towards interdisciplinary studies tailored to the country's conditions and needs.
Keywords: Iran, Higher education, humanities, Inefficiency -
Pages 89-110
Religious science is an epistemological galaxy about the real world. Research about philosophical principles of science and foundations of religious studies is the first step towards the system of religious science. Emergence of religious science term has turned into an axis of some arguments in the scientific society of the country in a way that we encounter different explanations among its supporters and opponents. The extend of this arguments denotes that the mere acceptance or rejection of religious science by intellectuals following different explanations wouldn’t delineate theories clearly. Repetitive re-investigation of views would result in clarification of arguments and improvement of interpretations. Among believers of the feasibility of religious science, theories of Ayatollah Mesbah Yazdi, Ayatollah Javadi Amoli and Dr. Golshani are compared due to their importance. Based on their theories, status of reason and revelation are explored and their religious sciences are compared. This paper seeks to take a step on clarification of religious arguments and debates through comparison between theories.
Keywords: Ayatollah Mesbah Yazdi, Ayatollah Javadi Amoli, Dr. Golshani, Religious Science -
Pages 111-129
The mission and existential philosophy of the university has been to help the development and transformation of societies through education and research and solving human problems according to the existing requirements and facilities. After the victory of the revolution and the formation of the cultural revolution, with the aim of revising the textbooks, localizing science and adapting science to religious teachings as a doctrine, it has been placed on the agenda of policy makers and higher education officials. Using the descriptive-analytical method, this article raised the question of what challenges the university faces in realizing this plan. In response to this hypothesis, the diversity of views about how to evolve in the human sciences was such that the policy makers did not follow a specific and agreed path and the various efforts did not achieve the goals of evolution in these sciences. The results show that the realization of this plan is not likely without consensus building, identification of challenges and evaluation of the existing situation, the possibility of prioritizing and setting goals for the future. Secondly, the policy making of the officials in compiling the transformation document not only does not have a defensible performance, but also does not have a high position in the comprehensive scientific map of the country of humanities. Thirdly, in order to realize the transformation plan, the university is facing financial challenges, weakness in content production.
Keywords: transformation, content production, lack of perspective, localization
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.