مجله مطالعات علوم پزشکی
سال شانزدهم شماره 3 (پاییز 1384)

آزبست به لحاظ ویژگی های خاص فیزیکی شیمیایی، مصرف گسترده ای در صنایع دارد. اما عوارض بالقوه خطرناک آن در ارگان های مختلف به خصوص دستگاه تنفسی منجر به توجه جدی به این ماده شده است. پلاک خوش خیم پرده جنبی و مزوتلیومای بدخیم از جمله عوارض جدی آزبست می باشد. گفته می شود که این عوارض (به خصوص مزوتلیومای بدخیم) در استفاده از آزبست کریزوتایل نادر است. تشخیص درگیری پرده جنب در رادیوگرافی سینه که به صورت معمول در معاینات دوره ای کارگران انجام می شود، بسیار مشکل است.
مواد و 56 نفر از کارگران شاغل در قسمت های مختلف معدن و کارخانه آزبست، از طریقه نمونه برداری تصادفی انتخاب شدند. میزان دوز آزبست در محدوده تنفسی در مناطق مختلف کارخانه و معدن اندازه گیری شد. کارگران مورد مصاحبه، معاینه بالینی، گرافی ساده ریوی و HRCT (سی تی اسکن با وضوح بالا) قرار گرفتند. HRCT توسط متخصص، ابتدا جداگانه و سپس در مشورت با یکدیگر خوانده شد.
در تصاویر ساده ریه براساس معیار ILO6 نفر از کارگران (10.9%) دچار ضایعات پارانشیم ریوی (عموما به فرم I/I) شده بودند ولی یافته های HRCT حاکی از درگیری پارانشیمال ریه در 39 نفر (%69.63) از کارگران بود. از طرفی درگیری پرده جنب به صورت پلاک یا ضخیم شدگی پرده جنب در 30 نفر (%53.55) از کارگران دیده شد که در نمای عکس ساده ریه وجود نداشت. برخی از این درگیری ها منفرد و بدون درگیری پارانشیمال و مابقی همراه سایر ضایعات پارانشیمال بوده است. ارتباط معنا داری بین علایم بالینی و درگیری پرده جنب و نیز میزان آزبست در محدوده تنفسی کارگران با درگیری پرده جنب دیده نشد.
با افزایش میزان آزبست در محدوده تنفسی کارگران، تفاوت قابل ملاحظه ای در بروز پلاک پرده جنب روی نمی دهد. همچنین وجود پلاک های پرده جنب می تواند بدون علایم تنفسی خاص باشد. از طرفی این تحقیق نشان داد که در بررسی ضایعات ریوی ناشی از آزبست (به خصوص در تشخیص درگیری پرده جنب) رادیوگرافی سینه ارزش بسیار کمی داشته و نباید به آن اکتفا کرد سی تی اسکن با وضوح بالا در چنین بررسی هایی می تواند بسیار مفید باشد. به خصوص آن که گاه، بدون هیچ گونه درگیری پارانشیمال، ضایعات پرده جنب وجود دارد.

کمبود روی از مشکلات شایع تغذیه ای در ایران است. در یک ماده غذایی نسبت مولی اسید فیتیک به روی عامل اصلی در تعیین زیست فراهمی روی تعریف می شود. لذا مطالعه اخیر جهت تعیین مقدار اسید فیتیک و نسبت مولی آن به روی در انواع نان ها، شامل: لواش دستی، لواش گردان، ماشینی، سنگک، بربری، روغنی، باگت و نان اسکو، و آرد مصرفی در شهر تبریز و مقایسه آن ها با هم دیگر و با معیار سازمان جهانی بهداشت انجام گرفت.
مطالعه به روش مقطعی، توصیفی و تحلیلی است. از هر نمونه نان ها 10 نمونه و از آرد مورد استفاده 8 نمونه از نانوایی های سطح شهر گرفته شد. مقدار اسید فیتیک، آهن و روی آن ها اندازه گیری شده و نسبت مولی اسید فیتیک به روی برای نمونه های مختلف محاسبه شد.
مقدار روی و آهن در نمونه های مختلف به ترتیب: 1.40-0.73 و 1.87-0.72 میلی گرم در صد گرم بود. میانگین اسید فیتیک و نسبت مولی آن به روی در آرد های مورد بررسی به ترتیب: 262.75 میلی گرم درصد گرم (با حدود اطمینان: 95%: 315.11 – 210.38) و 19.36 (با حدود اطمینان 95%: 23.79- 14.93) بود، در حالی که مقادیر شاخص های فوق در نان های مورد بررسی به ترتیب 108.47 میلی گرم درصد گرم (با حدود اطمینان 95%: 123.31 – 93.75) و 8.91 (با حدود اطمینان 95%: 10.06 – 7.76) بود (p<0.001). درنان های مورد بررسی نان باگت با کمترین و نان لواش گردان بیشترین مقدار نسبت مولی اسید فیتیک روی را داشت. زیست فراهمی روی براساس معیار سازمان جهانی بهداشت برای نان های باگت و روغنی در حد خوب (55-50 درصد) و برای بقیه نان ها متوسط (35-30درصد) و برای آرد کم (15-10 درصد) بود.
در تهیه نان کاهش بارزی در مقدار اسید فیتیک و نسبت مولی آن به روی مشاهده می شود، اما مقادیر قابل توجهی اسید فیتیک در بیشتر نان های مصرفی، باقی می ماند. نان از منابع قابل توجه عناصری چون روی و آهن می باشد. اما اسید فیتیک موجود در آن می تواند باعث کاهش جذب این عناصر شود. با توجه به مصرف بالای نان در جامعه ما، لزوم انجام اقدامات مناسب تر جهت حذف بیشتر اسید فیتیک در نان های مصرفی ضروری به نظر می رسد.

امروزه استرس اکسیداتیو و رادیکال های آزاد ناشی از آن به عنوان یک عامل مهم در پاتوژنی ناشی از دیابت شناخت می شود. در این مطالعه تاثیر پودر زنجبیل بر نفروپاتی ناشی از دیابت، ظرفیت آنتی اکسیدانتی پلاسما و پراکسیداسیون لیپید ها مورد بررسی قرار گرفته است.
مواد و در مطالعه 18 قطعه موش رت نر نژاد وستار با میانگین وزنی 250±20 گرم انتخاب شدند. 16 قطعه از رت ها با تزریق زیر صفاقی استرپتوزوتوسین (STZ) با دوز 60 mg/kg دیابتی شدند. رت ها به 3 گروه 8 تایی شامل گروه غیر دیابتی (ND) گروه دیابتی درمان نشده DNT و گروه دیابتی درمان شده با زنجبیل (D+G) تقسیم شدند. گروه دیابتی درمان شده با زنجبیل همراه با غذای مصرفی شبانه روزی پودر زنجبیل به میزان 5% غذا دریافت می کردند. بعد از 8 هفته تمام رت ها با تزریق زیر صفاقی هیدرات کلرال 10% به میزانcc 0.5‍‍ به ازای هر 100 گرم وزن بدن بیهوش شدند از تمام رت ها خون گیری از طریق قلب انجام گرفت و بعد از باز کردن حفره شکم کلیه ها برداشته شدند و در محلول فرمالین بافری 10% قرار گرفتند. پلاسما و گلبول های قرمز نمونه های خونی به وسیله سانتریفوژ کردن از هم جدا شدند. ظرفیت آنتی اکسیدانتی پلاسما به روش FRAP و میزان مالون دی آلدیید (MDA) غشا گلبول قرمز به عنوان شاخص پراکسیداسیون لیپید ها مورد سنجش قرار گرفتند. نمونه های کلیوی نیز بعد از برش گیری و رنگ آمیزی، از نظر تغییرات ساختمان گلومرولی و توبولی و پرولیفراسیون سلول های فوکال مورد مطالعه قرار گرفتند.
میزان MDA در موش های سالم، دیابتی و دیابتی درمان شده با زنجبیل به ترتیب 6.6±126.4 و 17.2±254.26 و 7.4±62.048 نانومول برگرم هموگلوبین بود. در گروه دیابتی درمان شده با زنجبیل کاهش معنی دار میزان MDA نسبت به دو گروه اول نشانگر کاهش پراکسیداسیون لیپید ها در این گرو هاست (P<0.01).
ظرفیت آنتی اکسیدانتی نیز در سه گروه ذکر شده به ترتیب 23.33±582.7، 23.79±586.2 و 19.58±763.5 میلی مولار در لیتر بود. ظرفیت آنتی اکسیدانتی پلاسما در گروه درمان شده با زنجبیل نسبت به دو گروه اول افزایش معنی دار نشان داد (P<0.05).
در موش های دیابتی درمان نشده پرولیفراسیون منتشر گلومرولی و تورم سلولی منتشر و تغییرات هپارینه مشاهده شد. همچنین دارای دیواره عروق ضخیم بودند. این تغییرات درموش های رت تحت درمان با زنجبیل تخفیف محسوس نشان می دهند.
نتایج این مطالعه نشان داد که پودر زنجبیل سبب کاهش پراکسیداسیون لیپید ها، افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانتی پلاسما و تخفیف نفروپاتی کلیوی می شود.

انفارکتوس حاد میوکارد با بالا رفتن قطعه ST در ECG (STEMI) کشنده ترین فرم سندرم حاد کرونری است که در پاتوفیزیولوژی آن تشکیل لخته روی پلاک آترواسلکرزیس درون رگ کرونری قلب نقش به سزایی دارد. در همین راستا درمان های برقرار کننده پرفیوژن مجدد خون مانند تجویز استرپتوکیناز در صورتی که به موقع و سریع برای بیمار شروع شده باشد نقش به سزایی در کاهش مرگ و میر ناشی از STEMI به دنبال خواهد داشت. مطالعه حاضر با هدف تعیین فاصله زمانی ورود بیمار به اورژانس تا شروع استرپتوکیناز در بین مراجعه کنندگان به مرکز قلب آیت الله طالقانی ارومیه طراحی و اجرا گردید.
این مطالعه به صورت توصیفی- مقطعی در نیمه اول سال 1381 در بیمارستان آیت الله طالقانی ارومیه انجام شد. از مجموع 108 بیماری که در آن مقطع زمانی باتشخیص STEMI تحت درمان با استرپتوکیناز SK قرار گرفتند، در مجموع 93 بیمار دارای شرایط ورود به مطالعه بودند. ابزار دریافت اطلاعات از طریق چک لیست که با استفاده از دفاتر اورژانس و پرونده بیماران و گزارش پرستاری تکمیل گردیده است. جهت مقایسه میانگین ها از آزمون تی- استودنت و آنالیز واریانس یک طرفه استفاده شد.
از مجموع 93 بیمار مورد مطالعه، 77 نفر (82.7%) مرد و 16 نفر (17.3%) زن با متوسط سنی 56.5 سال بودند زمان متوسط ورود بیمار به بیمارستان تا شروع استرپتوکیناز حدود 9.75±89.25 دقیقه بود. این زمان برای مردان 92.16±86.5 و برای زنان 13.5±109.2 دقیقه بود که اختلاف بین دو گروه جنسی از نظر آماری معنی دار بود (f=63.79 89pv<0.0001) این زمان برای بیماران اعزامی 86±10.74 دقیقه و برای بیماران غیر اعزامی 96.75±16 دقیقه محاسبه شد. اختلاف بین دو گروه از نظر آماری معنی داری بود. (f=107.2 pv<0.0001)بحث: با توجه به محاسبه زمان در این مطالعه مشاهده می شود که میانگین مدت زمان فوق در مقایسه با زمان مورد قبول معتبر علمی جهان که زمان Door–to-Needle-Time را تا 30 دقیقه قابل قبول می دانند حدود سه برابر بیشتر است در ضمن این زمان برای زنان بیشتر از مردان، برای افراد مسن بیشتر از افراد جوان تر در بیماران غیر اعزامی بیشتر از بیماران اعزامی بود. عوامل مختلفی مانند عوامل مربوط به پرسنل، عوامل محیطی، فیزیکی، عوامل مربوط به بیمار، عوامل مربوط به پزشک و پاره ای از عوامل متفرقه در طولانی شدن زمان ها موثر است که هریک قابل بحث و پیگیری است.

آدنوکارسینوم معده از فراوان ترین و بدخیم ترین سرطان ها است. تشخیص زودرس بیماری، در شیوه درمان و میزان بقای بیماران بسیار موثر است. در سال های اخیر ژن های متعددی معرفی شده اند که احتمال ارتباط نحوه بروز (Expression) آن ها با پیش اگهی وبقای بیمار مطرح شده است.
هدف اصلی از این مطالعه، چگونگی بروز پروتئین های حاصل از ژن های ای کادهرین، بتاکاتنین، P53 و P16 در سلول های آدنوکارسینوم معده از طریق ایمونوهیستوشیمی و تکنیک آرایه بافتی (Tissue Array) می باشد.
مواد و در این بررسی 50 بلوک پارافینی از بیماران مبتلا به آدنوکارسینوم معده موجود در فایل بخش پاتولوژی بیمارستان دکتر شریعتی تهران انتخاب و مناطق مناسب روی آن ها علامت گذاری شد. با استفاده از ابزار پانج به قطر 4 میلی متر، از مناطق مورد نظر روی هر بلوک نمون های جدا شده و نمونه ها با حفظ نظام شماره گذاری در بلوک آرایه بافتی قرار داده شدند. پس از برش رنگ آمیزی H&E و ایمونوهیستوشیمی جهت مارکر های مزبور انجام شد.
چگونگی بروز پروتئین های بتا کاتین و P16 با وجود متاستاز به گره های لنفی ناحیه ای ارتباط آماری مثبت نشان داده است (P<0.05) همچنین بروز پروتئین P53 با میزان تمایز تومور ارتباط آماری داشت هاست بدین معنی که در تومور های با تمایز کمتر، P53 به میزان بیشتری بروز یافته است.
در مطالعه حاضر با توجه به عدم پیگیری وضعیت بیماران و عدم اطلاع از مدت بقای ایشان پس از تشخیص ارتباط نحوه بروز این پروتئین ها با پیش آگهی بر اساس متاستاز به گره های لنفی موضعی، تمایز تومور و محل تومور، به طور غیر مستقیم بررسی شده است. پیشنهاد می شود با پیگیری بیماران، در مطالعات آینده نگر ارتباط نحوه بروز پروتئین های نامبرده با میزان بقای بیماران مورد بررسی قرار گیرد، و در مرحله بعد در صورت اثبات وجود ارتباط بین نحوه بروز این پروتئین ها و پیش آگهی، تلاش برای اندازه گیری این پروتئین ها در سرم به عنوان مارکرسرمی پیش آگهی با تشخیص زود رس ادامه یابد.

لوسمی پرومیلوستیک حاد، از انواع شدید لوسمی می باشد که به طور شایع در اثر یک جابه جایی کروموزومی بین ژن گیرنده اسید رتینوئیک (RAR) بر روی کروموزوم 17 و ژن لوسمی پرومیلوسیتی (RML) بر روی کروموزوم 15 ایجاد می شود. مهمترین روش درمان این لوسمی استفاده از داروهای شیمی درمانی و ATRA می باشد. به نظر می رسد داروهای شیمی درمانی عمدتا با ایجاد آپوپتوزیس در سلولهای لوسمی باعث نابودی این سلولها می شوند. هدف از این تحقیق بررسی اثرات آپوپتوزیس و سیتوتوکسیسیتی داروهای سیتارابین، دانوروبیسین، داگسوروبیسین و بر روی رده سلولی 60HL می باشد...

بررسی ها که در مورد ژن ها و عوامل موثر بر رشد سرطان زایی انجام شده است اغلب بر روی عوامل افزایش دهنده سرعت تکثیر سلول ها و تسهیل بروز بدخیمی ها می باشد. هدف این مطالعه بررسی ارتباط بین گروه های سنی و ایجاد گلیوم های مغزی و پیش آگهی ها ویافته های رادیولوژی است.
این مطالعه به صورت گذشته نگر با بررسی پرونده های 100 بیمار که با تشخیص گلیوم مغزی در بخش جراحی مغز و اعصاب بیمارستان امام خمینی (ره) تبریز که بین سال های 78 تا 80 تحت درمان بودند، انجام شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از آزمون کای اسکویر استفاده شد.
در این بررسی، نتایج نشان می دهد که ارتباط آماری معنی داری بین افزایش سن و درجه بدخیمی وجود دارد. هم چنین بین میزان شیوع و شدت بدخیمی گلیوم مغزی با گروه سنی 40-60 سال ارتباط آماری برقرار است.
با توجه به مطالعات انجام شده و نتایج به دست آمده در این بررسی، تاثیر گروه های سنی بر میزان شیوع و شدت و گسترش سرطان های مختلف از جمله تومور های مغزی قابل توجه است و جهت دست یابی به نتایج جامع تر پیشنهاد می شود که بررسی های بیشتری در این زمینه انجام شود.

شکستگی تنه ران در کودکان 1.6 درصد از شکستگی های این گروه سنی راتشکیل می دهد. روش های درمانی مختلف مانند کشش- گچ گیری اولیه- اکسترنان فیکساتور، فیکساسیون داخلی با توجه به سن و پایدار یا ناپایدار بودن شکستگی مورد استفاده قرار می گیرد. این مطالعه نتایج دراز مدت گچ گیری اولیه را نشان می دهد.
مواد و در مدت دو سال 54 بیمار شکستگی تنه استخوان ران در کودکان زیر 12 سال در مرکز آموزشی درمانی امام خمینی تهران به روش گچ گیری اولیه درمان شدند. کنترل هفتگی تا سه هفته انجام می شد و به طور متوسط دو ماه بعد گچ باز می شد.
در این بررسی بعد از 15 سال 46 نفر مجددا مورد معاینه بالینی قرار گرفتند که از این تعداد 5 نفر 2 سانتی متر کوتاهی اندام تحتانی داشتند. 6 نفر به علت گذراندن خدمت سربازی در دسترس نبودند.
بحث: کودکان مبتلا به شکستگی استخوان ران را به شرطی که کوتاهی اولیه کمتر از 3 سانتی متر باشد می توان به روش گچ گیری اولیه درمان کرد و کنترل هفتگی برای دریافت نتیجه قابل قبول، لازم است. این روش از نظر هزینه مقرون به صرفه می باشد. چرا که تخت بیمارستان اشغال نمی شود و والدین راحت تر آن را می پذیرند.

فاکتور سلول بنیادی (Stem Cell Factor, SCF) یکی از مهم ترین سایتوکاین ها در خون و دارای اثرات بنیادی در بیماری زایی برخی از بیماری ها و سرطان ها می باشد، افزایش سطح فرم محلول آن در برخی از بیماری ها و سرطان ها نشان داده شده است.
برای مشخص کردن اثرات در پاتوژنز وخامت سرطان مثانه، سطح سرمی فاکتور سلول بنیادی محلول را در بیماران مبتلا به سرطان مثانه قبل و بعد از عمل اندازه گیری کرده و مقدار آن را با سطح سرمی SCF در افراد سالم گروه کنترل مقایسه کردیم. به علاوه، رابطه بین SCF سرمی و مرحله و درجه سرطان و نیز پارامتر های CBC مانند تعداد گلبول های قرمز و سفید خون و غیره را مشخص کردیم.
گروه مورد مطالعه شامل 35 بیمار مبتلا به سرطان مثانه و 35 فرد سالم شاهد بود. نمونه های بعد از عمل 2 تا 3 ماه بعد از عمل جمع آوری شدند. مقدار SCF سرمی توسط یک کیت الایزا (ELISA) اندازه گیری شد.
سطح سرمی SCF در بیماران مبتلا به سرطان مثانه تفاوت چندانی با سطح آن در افراد سالم گروه شاهد نداشت (P=0. 50) به علاوه در مبتلایان به سرطان مثانه سطح سرمی SCF قبل از عمل تفاوت چندانی با آن بعد از عمل نداشت (P=0.889) هم چنین سطح سرمی SCF ارتباطی با مشخصات پاتولوژیکی شامل مرحله و درجه سرطان و نیز با پارامتر های CBC نداشت.
در این مطالعه، نتایج نشان داد که سطح سرمی SCF در بیماران مبتلا به سرطان مثانه تفاوت چندانی با مقدار آن در افراد سالم ندارد و مقادیر سرمی SCF در ارتباط با مرحله و درجه سرطان و نیز پارامتر های CBC نبود و SCF نمی تواند به عنوان یک پیشگوی عود و شدت سرطان مثانه به کار برده شود.

گزارش حاضر در مورد بیماری است 17 ساله که به علت اولنار دیس ملیا و بد شکلی ساعد، آرنج و مچ دست راست مراجعه نموده است. در رادیوگرافی دیفکت پارشیال و نقص تشکیل نیمه دیستال استخوان زند زیرین توام با در رفتگی سر زند زبرین و خمیدگی زند زبرین به طرف زند زیرین، آشکار شد. در معاینه عملکرد آرنج خوب بود ولی عملکرد دست به علت انحراف شدید به طرف زند زیرین مختل بود. جهت افزایش کارایی و اصلاح ظاهراندام بیمار، ساعد به صورت تک استخوان بازسازی شد. پس از عمل به رغم محدودیت حرکات سوپیناسیون-پروناسیون ساعد، کارایی دست افزایش یافت و شکل ظاهری اندام نیز اصلاح شد.