Journal of Geotechnical Geology
Volume:3 Issue: 1, 2008

خانواده آتریس از جمله مهمترین گروه های بازوپایان به ویژه در سنگ های دونین پسین و کربونیفر آغازین می باشند. این خانواده که دربرگیرنده ی جنس ها و گونه های بسیاری در سراسر جهان است در دونین پسین و کربونیفر آغازین تنوع فراوانی را به خود اختصاص می دهند. مطالعه ی انجام شده برای نخستین بار به صورت متمرکز بر روی سنگواره های خانواده آتریس در سازندهای جیرود و مبارک در معدن بالاست راه آهن شمال شرق ایران در استان سمنان انجام شد. رسوبات مذکور در این ناحیه با غنای فراوان فونای جانوری همانند بازوپایان، مرجان ها و کرینوئیدهای دریایی مشخص است. بر اساس مطالعه ی اخیر جنس های بسیاری همچون آتریس (Athyris)، کمپوزیتا (Composita) و کلئوتریدینا (Cleiothyridina) شناسایی شدند. در مقایسه با دیگر مناطق بررسی شده در کشور، حضور آتریس ها در این برش بسیار چشمگیرتر می باشد، چنانچه با هم بودن این نمونه ها (که هم اکنون در موزه ی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه موجود است) در کمتر برشی به چشم می خورد.
گونه های شناسایی شده در این ناحیه عبارتند از:-Athyris globolina (Waagn 1884).
-Cleiothyridina coloradensis (Girty 1900).
-Cleiothyridina coloradensis intermedia (Chao 1938).
-Cleiothyridina davidi (Chao 1938).
-Cleiothyridina kusbassica (Benznosova 1963).
-Cleiothyridina (Leiothycridina) okensis (Grunt 1980).
-Cleiothyridina a orbicularis (Chao 1938).
-Cleiothyridina transversa (Stainbrook 1947).
-Cleiothyridina transversa geirudensis (Assereto 1962).
-Composita ambigua (Soworby 1839).
-Composita megala (Tolmacher 1924).

در این مطالعه دو مقطع چینه شناسی از سازند سروک انتخاب شد که شامل مقاطع کوه خانه کت و کوه شاه نشین می باشند. در مجموع حدود 250 متر از رسوبات این سازند مورد بررسی قرار گرفت و با مطالعه ی حدود 200 مقطع میکروسکوپی، میکروفاسیس های شاخص آن به دقت شناسایی شدند. مطالعات انجام گرفته نشان می دهند که به طور کلی میکروفاسیس های شاخص در مقاطع مورد مطالعه شامل مادستون، وکستون، پکستون و گرینستون می باشند. میزان عناصر اصلی تشکیل دهنده ی میکروفاسیس ها همچون اکستراکلاست، اینتراکلاست، بیوکلاست و پلت، نیز در بخش های مختلف تغییرات مختلفی را داشته و میزان بیوکلاست در هر دو مقطع از سایر عناصر بیشتر است. با توجه به فرامینیفرهای یافت شده در این مقاطع، سن سازند سروک سنومانین تعیین شد.

در این بررسی یک رخنمون مربوط به سازند کژدمی واقع در 75 کیلومتری شمال شرق شیراز به ضخامت 172متر مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه ی انجام شده نشان دهنده ی آن است که سازند کژدمی در رخنمون مورد مطالعه از نظر سنگ شناسی شامل تناوبی از سنگ آهک وسنگ آهک های مارنی متوسط لایه می باشد. به طورکلی میکروفاسیس های شاخص در مقطع موردنظر وکستون و پکستون هستند که عناصر اصلی تشکیل دهنده ی آن ها بیوکلاست، اکستراکلاست و تا حدودی پلت می باشند که در بخش های مختلف تغییرات متفاوتی را داشته اما در کل میزان بیوکلاست از سایر عناصر آلوکم بیشتر است. این مقطع غنی از خرده های انواع ماکروفسیل ها نظیر مرجان، خارپوستان، سوزن اسفنج، صدف دوکفه ای، بازوپایان، شکم پایان و آمونیت ها می باشد.
با توجه به فرامینیفرهای یافت شده دراین مقطع که شامل:Mesorbitolina texana, Mesorbitolina cf. subconcava, Conicorbitolina cf. conica, Orbitolina duranddelgai, Palorbitolina lenticularis, Simpleorbitolina cf. manasi, Hedbergella cf. washitensis, Hedbergella sp., Rotalipora sp., Pseudolituonella sp., Numuculina sp, Praechysalidina sp.
می باشند سن سازند کژدمی انتهای آپسین پسین تا ابتدای سنومانین پیشین تعیین شد.

سازند کژدمی در شمال شرق شیراز (کوه گدوان) با ستبرای (ضخامت) 7/247 متر عمدتا از سنگ های آهکی تشکیل شده است. حد زیرین این سازند با سازند داریان به صورت ناپیوستگی فرسایشی است که با آغشتگی هایی از اکسیدآهن مشخص می گردد. حد فوقانی سازند کژدمی باسازند سروک، تدریجی می باشد.
پس از نمونه برداری از سازند کژدمی تعداد 80 مقطع نازک تهیه گردید که با توجه به میکروفسیل های شاخص در آن ها، سن سازندکژدمی، آلبین _ سنومانین پیشین تعیین گردید و تعداد 12 میکروفاسیس کربناته شناسایی شد، که هریک از آن ها در بخش های مختلف محیط های رسوبی لاگون و دریای باز نهشته شده اند. بررسی رخساره های سازند کژدمی در منطقه ی مورد مطالعه و مقایسه ی آن ها با محیط های رسوبی امروزی نشان می دهد که این رخساره ها در پلتفرم کربناته نوع رمپ نهشته شده اند. با مطالعه ی تغییرات عمودی میکروفاسیس ها و منحنی تغییرات عمق مربوط به آن ها شش چرخه رسوبی در مقیاس چند ده متری تشخیص داده شد که هریک از این چرخه ها در بردارنده ی تعدادی چرخه های کوچکتر در مقیاس متری می باشند.

محل طرح سد قره پیری در حوضه ی ی رسوبی زاگرس چین خورده، بر روی سازندهای آسماری – جهرم، واقع شده و این سازندها تکیه گاه های محل طرح را نیز تشکیل می دهند. از نظر زمین ساختی تعدادی گسل فرعی و چند سیستم درزه، خصوصیات ژئومورفولوژی و ژئومکانیکی ساختگاه سد را تحت تاثیر قرار داده اند. نتایج حاصل از بررسی های زمین شناسی مهندسی، زمین ساخت محل سد و خصوصیات ژئوتکنیکی آن نشان می دهند که ساختگاه سد با توجه به نوع جهت گیری درزه ها و لایه بندی و به طور کلی از نقطه نظر زمین شناسی مهندسی از موقعیت مناسبی و سنگ ها از استحکام نسبتا خوبی برخوردار می باشند. با بررسی کیفیت توده سنگ و مقایسه دو روش طبقه بندی بارتون و همکاران و آر ام آر، باهم، کیفیت سنگ متوسط تا خوب ارزیابی می شود.

آنالیز مورفولوژیکی اشکال توپوگرافی به ویژه خطواره ها، دیر زمانی است که در مطالعات ساختاری و تکتونیکی مورد استفاده قرار گرفته اند. این گونه مطالعات، پایه و اساس تحلیل های ساختاری به شمار می روند. استخراج و بارزسازی چنین اشکالی در منطقه ی البرز باختری که پوشیده از پوشش گیاهی است به وسیله داده های اس آر تی ام نود متر امکان پذیر گردید. جهت استخراج خطواره ها از روش های مختلف سنجش از دور، همچون پردازش، بارزسازی و سه روش دستی، نیمه اتوماتیک و اتوماتیک استفاده شد. بعد از روی هم قرارگیری تمام نقشه های تهیه شده، نقشه ی واحدی از خطواره های منطقه ایجاد گردید. با استفاده از این روش ها و نرم افزار های مربوط به سامانه های اطلاعات جغرافیایی، خطواره های منطقه و نقشه های تراکمی و تقاطعی آن بدست آمد. این نوع بررسی در تجزیه و تحلیل ساختار زمین شناسی منطقه بسیار مؤثر است.

دشت بم در شرق استان کرمان و در حاشیه ی کویر لوت قرار دارد. این دشت با وسعت 4357 کیلومترمربع جزئی از حوضه ی آبریز کویر لوت محسوب می گردد. آب و هوای منطقه خشک با بارندگی سالانه حدود 60 میلیمتر است. تنها منبع تامین آب این دشت جهت مصارف شرب و کشاورزی آبخوان بم می باشد. زمین لرزه ی مخرب 5 دی ماه 82 13 با بزرگی حدود 5/6 درجه در مقیاس ریشتر از نظر هیدروژئولوژی باعث تغییرات کمی این آبخوان شده است. مسبب اصلی این زمین لرزه گسل ناشناخته ای موسوم به گسل ارگ بم می باشد. این گسل انشعابی از گسل بم بوده و ساختار آن به صورت یک زون گسلی با عملکرد امتداد لغز راستگرد می باشد. تغییرات کمی ایجاد شده در آبخوان به صورت تغییر در میزان آبدهی قنوات و چاه ها، افت سطح آب زیرزمینی، تغییر شیب هیدرولیکی و جهت جریان آب زیرزمینی مشاهده شده است. در این مقاله تغییرات کمی ایجاد شده بر روی آبخوان دشت بم بعد از زلزله در مقایسه با سال های قبل از آن مقایسه و مورد بررسی قرار گرفته است.

هدف از این مطالعه تعیین محیط رسوب سازند پابده در میدان نفتی زیلایی واقع در فروافتادگی دزفول شمالی به کمک داده های پیرولیز راک-ایول6 می باشد. بدین منظور تعداد 36 نمونه از چاه شماره 5 سازند پابده، که در مرکز این میدان واقع شده است، توسط دستگاه راک-ایول 6 مورد آنالیز قرار گرفت. برای اولین بار به کمک روش های ژئوشیمیایی و مقادیرTmax، TOC و S2 حاصل از این روش ها، این سازند به سه زون A, B, C قابل تفکیک شد که زون B آن با TOC و S2 بالاتر، مرتبط با زمان پیشروی دریا، دارای پتانسیل تولید هیدروکربن بیشتری است. بررسی تغییرات پارامتر S1+S2 در برابر TOC نیز نشان می دهد که پتانسیل تولیدی این سازند در محدوده ی فقیر تا خیلی خوب واقع شده، که به طور کلی دارای پتانسیل بالا است. نمودار تغییرات HI در برابر Tmax نشان می دهد که محتوای کروژن این سازند دارای پراکندگی وسیعی است که عمدتا دارای کروژن نوع III/II می باشد. مجموع این مطالعات نشان می دهد که شرایط رسوب گذاری سازند پابده یکنواخت نبوده است. بر طبق نمودار HI در برابر OI گسترش رخساره سازند پابده در محدوده ی وسیعی قرار دارد که چنین نتیجه ای نیز توسط نمودار HI در برابر TOC دیده می شود و یکنواخت نبودن شرایط رسوب گذاری حوضه را نشان می دهد. همچنین بر اساس تغییرات محسوس HI نسبت به عمق می توان چندین دوره پیشروی و پسروی دریا را مشاهده نمود. با توجه به نمودارHI در برابر TOCو شرایط رسوبگذاری، می توان نتیجه گیری نمود که سازند پابده در تولید نفت، به خوبی ایفای نقش نموده است.

توده ی کوارتز دیوریتی سلفچگان (کوه آله) با رخنمون دایره ای شکل و کنتاکت هم شیب، درون آهک های ماسه ای و ماسه سنگ های سازند قرمز فوقانی به سن میوسن فوقانی تزریق شده است و سنگ های میزبان خود را تا حدی دگرگون نموده است. این توده با ترکیب کوارتزدیوریت از لحاظ ساختاری به دو بخش خارجی با ساختمان لایه لایه و بخش مرکزی با ساختمان توده ای قابل تقسیم است. این سنگ ها از لحاظ خصوصیات ژئوشیمیایی در محدوده ی ماگماهای کالکوالکالن, متاآلومین نوع I قرار می گیرند. غنی شدگی از عناصر کمیاب خاکی سبک ((LREE در مقایسه با عناصر کمیاب خاکی سنگین (HREE) در نمودار های عنکبوتی، آنومالی منفی Nbو Ti و مقادیر بالای آلومینیم از دیگر خصوصیات این سنگ ها است. بر اساس مطالعات پتروگرافی و آنالیزهای شیمیایی پیشنهاد می شود که ماگمای اولیه این توده به وسیله ی ذوب بخشی یک تخته در حال فرورانش ایجاد شده است. هاله ی دگرگونی مجاورتی اطراف توده با کانی های شاخص گارنت، اپیدوت، ولاستونیت و اسکاپولیت مشخص می گردد. مجموعه ی کانی های موجود در هاله ی دگرگونی مجاورتی نشان می دهند که سنگ های میزبان در حد رخساره های آلبیت-اپیدوت-هورنفلس تا هورنبلند-هورنفلس دگرگون شده اند.

این مقاله واگرایی خاک های دشت سیستان که بر روی فرسایش پذیری آن ها تاثیر دارد مورد بررسی قرار می دهد. این منطقه به صورت دشت گسترده و مسطحی در شرق ایران است که در دلتای رودخانه ی هیرمند (هلمند) شکل گرفته است. شهر زابل، بزرگترین شهر در منطقه سیستان تقریبا در مرکز این دشت قرار دارد. حمل حجم عظیمی از رسوبات توسط رودخانه ی هیرمند به این دشت در گذشته سبب کاهش عمق دریاچه ی هامون در نزدیک شهر زابل شده است. این فرایند سبب شده تا ارتفاع شهر زابل از برخی قسمت های دریاچه ی هامون کمتر گردد. به همین دلیل خاکریز گسترده ای در اطراف شهر جهت حفاظت آن در مقابل سیلاب های رودخانه ی هیرمند احداث گردیده است. یکی از مسائلی که این شهر در سال های اخیر با آن مواجه بوده بحث تخریب خاکریز حفاظتی شهر می باشد. تخریب قسمت هایی از این خاکریز سبب خسارات عمده به تاسیسات شهری شده است.
دشت سیستان از خاک های ریزدانه مانند سیلت و رس تشکیل شده است. لذا احتمال تخریب این خاکریز و ارتباط آن با واگرایی خاک های منطقه وجود دارد. در این تحقیق احتمال رابطه ی بین واگرایی خاک ها و تخریب در برخی قسمت های خاکریز مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا 20 نمونه خاک از قسمت های مختلف دشت جهت بررسی واگرایی مورد آزمایش قرار گرفته است. نتایج آزمایش نشان دهنده ی واگرایی در چند نمونه می باشد و این می تواند دلیلی بر فرسایش در خاک های منطقه ی مورد مطالعه باشد.